مذاکرات پنهانی نمایندگان طالبان و جبهه مقاومت در مسکو؟

سفر ملابرادر و ملایعقوب به نمایندگی از طالبان به روسیه، نوعی دور زدن حقانی‌ها است

نیروهای جبهه مقاومت ملی افغانستان - Ahmad SAHEL ARMAN / AFP

رسانه‌های داخلی و بین‌المللی از سفر غیررسمی و مخفیانه ملا برادر، معاون نخست‌وزیر امارت طالبان، و ملا محمد‌یعقوب، سرپرست وزارت دفاع این گروه و فرزند ملامحمدعمر، رهبر نخست طالبان، به روسیه خبر داده‌اند. این منابع به پست توییتری رحمت‌الله نبیل، رئیس سابق امنیت ملی افغانستان، استناد می‌کنند که روز یکشنبه به نشر رسید. 

آقای نبیل در آن پیام نوشته است که هم‌زمان با حضور ملامتقی در نروژ، ملا محمد‌یعقوب نیز همراه با ملا برادر در سفری سری به مسکو رفته‌اند. نبیل به علت آن سفر اشاره‌ای نکرده است، اما روز دوشنبه، ۲۴ ژانویه، رسانه‌ها از سفر احتمالی احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی، به مسکو و دیدار با ملا برادر و ملا محمدیعقوب خبر دادند. شماری از رسانه‌ها نیز نوشتند که احمد مسعود به مسکو رفته است، اما روزنامه هشت صبح نوشت که احمد مسعود همراه با صلاح‌الدین ربانی در طول همین هفته به مسکو خواهند رفت. به گزارش روزنامه هشت صبح، امرالله صالح، معاون اول دولت پیشین افغانستان، نیز در حال حاضر در مسکو حضور دارد. 

روز دوشنبه خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گزارش داد که ضمیر کابلوف، نماینده رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان و مدیر بخش دوم آسیایی وزارت امور خارجه روسیه، گزارش برخی رسانه ها را مبنی بر ورود هیئتی از طالبان و نمایندگان جبهه مقاومت ملی افغانستان برای گفت وگو در مسکو را تکذیب کرده است.

اما تا کنون نه طالبان، نه جبهه مقاومت ملی، واکنشی به خبرهای منتشر شده در آن زمینه نشان نداده‌اند. با این حال، احتمال آن که چنین دیداری در مسکو شکل بگیرد، دور از ذهن نیست. منابعی وابسته به سفارت افغانستان در مسکو (به شرط محفوظ ماندن نام‌شان) می‌گویند که سفر سرپرست وزارت دفاع طالبان و معاون اول نخست‌وزیر این گروه و نیز مقام‌هایی از حکومت اشرف غنی و جبهه مقاومت ملی، به دعوت روسیه صورت گرفته است. این منابع می‌گویند قرار است مانند نشست اسلو، نشستی هم در مسکو صورت بگیرد. هنوز خبری از جزییات این نشست به بیرون درز نکرده است. به نظر می‌رسد که این نشست هم مانند نشست اسلو پشت در‌های بسته، و حتی بدون افشای حضور چهره‌های سیاسی افغانستان در آن، برگزار شود. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

روسیه که خود را نزدیکترین متحد طالبان می‌داند، نگران نزدیک شدن طالبان به سوی اروپا و غرب است. پس از تنش‌های شکل گرفته در آسیای میانه، به‌خصوص شورش‌های قزاقستان، روس‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که باید تاثیر و نفوذ بیشتری بر طالبان داشته باشند. فاصله گرفتن روس‌ها از گروه طالبان می‌تواند باعث شود که کشور‌های دیگر، از جمله چین و پاکستان، نفوذ بیشتری بر آنان بیابند. این امر در پیوند با جمهوری اسلامی ایران و طالبان هم شکل گرفت. فاصله گرفتن جمهوری اسلامی ایران از طالبان تا سرحد تنش‌های مرزی هم پیش رفت. اما اکنون به نظر می‌رسد که تهران در آن باره تجدیدنظر کرده است و حتی اگر نه کاملا مانند گذشته، نمی‌گذارد رابطه‌اش با طالبان دچار تنش شود. 

اما این که روسیه از میان تمامی چهره‌های مطرح گروه طالبان، ملا برادر و ملا محمدیعقوب را دعوت کرده است، نیز حرف و حدیث‌های خود را دارد. به‌رغم ادعای طالبان در رابطه با یک‌دست بودن این گروه، روشن است که دودستگی شدیدی بین آنان شکل گرفته است و به «طالبان قندهاری» و «طالبان مشرقی» یا «گروه حقانی» تقسیم شده‌اند. واقعیت این است که گروه حقانی توانسته است بخش اعظم قدرت را در «امارت» به نفع خود مصادره کند.  تقریبا اکثر مراکز قدرت نظامی در دست گروه حقانی است. این امر بر طالبان قندهاری که به صورت سنتی قدرت را حق مسلم خود می‌دانند، خوش نیامده است. برخورد ملا برادر و خلیل حقانی در داخل ارگ، نشان‌دهنده همین نارضایتی طالبان قندهاری از وضعیتی است که شکل گرفته است. 

روس‌ها به‌خوبی می‌دانند که حقانی وابستگی مطلق به پاکستان دارد. آی‌اس‌آی تقریبا همه‌ نفوذ خود را در شبکه حقانی متمرکز کرده است. به همین دلیل، روس‌ها می‌خواهند رابطه بیشتری با بخش طالبان قندهاری داشته باشند. از منظر سیاسی نیز طالبان قندهاری میل بیشتری به تعامل و گفت‌و‌گو دارند؛ چیزی که در گروه حقانی کمتر دیده می‌شود. بنابر این، به نظر می‌رسد که سفر ملا برادر و ملا یعقوب به روسیه، نوعی دور شدن از گروه حقانی نیز باشد.

هم زمان با گفت‌و‌گو‌ها در مسکو که احتمالا تا یکی دو روز دیگر آغاز خواهد شد، گزارش‌هایی نیز از نشست‌ها در دوحه به نشر رسیده است. گفته می‌شود که حلقه‌ای از سیاسیون سابق به رهبری حکمت خلیل کرزی، در دوحه در حال گفت‌و‌گو با مقام‌های طالبان هستند. 

کشور‌های غربی که نگران وضعیت سیاسی و اجتماعی افغانستان هستند، تلاش دارند تا پیش از آن که عدم مشروعیت نیافتن بین‌المللی طالبان باعث افتادن دوباره این گروه در ورطه تروریسم جهادی شود، با ایجاد یک دولت شبه‌فراگیر و حضور تعدادی از سیاسیون قدیمی در دولت طالبان، ظاهری به وضعیت به‌هم ریخته افغانستان بدهند و نگذارند که بحران انسانی، بار دیگر یک مرکز پرورش تروریسم از آن کشور بسازد.

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه