حسین بیگلری، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی کرمانشاه، از افزایش متقاضیان فروش کلیه به دلیل «وضعیت بد اقتصادی» خبر داد و گفت که برخی افراد برای فروش کلیه خود به عراق می‌روند.

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، پیوند اعضا به شهروندان خارجی ممنوع است، اما این قانون فقط در مراکز درمانی ایران قابل‌اجرا است و تنگناهای اقتصادی سال‌های اخیر موجب شده است که برخی افراد برای فروش اعضای بدن خود به خارج از کشور سفر کنند. یکی از مقصدهای افرادی که قصد فروش کلیه خود را دارند عراق است.

حسین بیگلری، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان کرمانشاه، با تایید این خبر گفت: «گاهی افرادی که برای اهدای کلیه به انجمن مراجعه می‌کنند در مواجهه با قیمت کلیه که از نظرشان کم است به ما می‌گویند ما می‌رویم عراق کلیه می‌فروشیم، ما حدس می‌زنیم عراقی‌ها به ایران مراجعه می‌کنند و کسی که می‌خواهد کلیه خود را بفروشد پیدا می‌کنند، اما چون در ایران پیوند اعضا به شهروندان خارجی ممنوع است، آن‌ها فرد را به عراق دعوت می‌کنند، دلار هم به‌ طرف می‌دهند و آن‌جا پیوند می‌زنند؛ بنابراین وقتی مردم این‌ها را به ما می‌گویند قطعا یک‌ چیزهایی وجود دارد.»

سازوکار اهدای کلیه در ایران به این صورت است که افراد متقاضی فروش کلیه در انجمن‌های حمایت از بیماران کلیوی شهر خود اعلام آمادگی می‌کنند و این انجمن‌ها فهرست افراد زنده برای اهدای کلیه را در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌دهند. 

سقف مبلغ فروش کلیه نیز در انجمن‌های حمایت از بیماران کلیوی صفر تا ۸۰ میلیون تومان است، اما در بسیاری مواقع خریدار و فروشنده خارج از سازوکار انجمن‌ها برای دریافت مبلغ بیشتر با هم توافق می‌کنند.

بیگلری با بیان اینکه این مبلغ گاهی تا ۳۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد، گفت: «قیمت فروش کلیه در تهران بیشتر است، آن‌جا دلال وجود دارد و قیمت کلیه را تعیین می‌کند، برای همین خیلی مواقع اهداکنندگان کلیه به تهران مراجعه می‌کنند.» 

رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی در کرمانشاه با اشاره به اینکه انجمن حمایت از بیماران کلیوی تهران اجازه اهدا به ساکنان دیگر شهرها را نمی‌دهد، افزود: «طبق قانون افراد باید ساکن همان شهر یعنی تهران باشند، بنابراین فروشنده کلیه می‌رود در یک بنگاه مسکن قراردادی صوری امضا می‌کند که نشان دهد ساکن تهران است، متاسفانه این اتفاقات می‌افتد.»

او در ادامه به افزایش متقاضیان فروش کلیه به دلیل «وضعیت بد اقتصادی» اشاره کرد و گفت: «گاهی اهداکنندگان به ما می‌گویند می‌رویم تهران ۲۵۰ میلیون تومان کلیه را می‌فروشیم و کلی هدیه‌ هم دریافت می‌کنیم و با پول آن ماشین می‌خریم.»

افزایش متقاضیان فروش کلیه و سفر این افراد به تهران و عراق برای دریافت پول بیشتر حاکی از آن است که مشکلات اقتصادی و معیشتی بسیاری از شهروندان را به نقطه‌ای رسانده است که اعضای بدن خود را حراج می‌کنند.

فروش کلیه شهروندان ایرانی در عراق و سلیمانیه پیش‌تر نیز خبرساز شده بود. روزنامه آرمان ملی در سال ۱۳۹۵ گزارش داد که دلال‌های کلیه برخی افراد را تشویق می‌کنند برای فروش کلیه خود به عراق و سلیمانیه بروند و ۱۴۰ میلیون تومان دریافت کنند.

پیش از آن نیز مصطفی قاسمی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن بیماران کلیوی، گفته بود گزارش‌هایی به این انجمن رسیده است که نشان می‌دهد عده‌ای از طریق کردستان برای فروش کلیه خود به خارج از کشور اعزام می‌شوند.

فروش کلیه شهروندان ایرانی در خارج از کشور اگرچه در سال‌های گذشته نیز وجود داشت، اذعان مسئولان انجمن‌های اهدای کلیه در شهرهای ایران بیانگر آن است که این روند در دو سال گذشته شتاب پیدا کرده است.

هوشنگ رضوان‌پناه، رئیس‌ انجمن اهدای کلیه استان گیلان، با بیان اینکه «به دلیل فقر و مشکلات مالی تعداد متقاضیان فروش کلیه افزایش پیدا کرده است»، به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «افراد به علت مشکلات مالی‌ دست به فروش کلیه می‌زنند، در غیر این صورت هیچ‌کس حاضر نیست کلیه خودش را واگذار کند، مگر در موارد استثنایی مانند کلیه‌ای‌ که برادر به برادر یا خواهر به برادر و برعکس هدیه می‌کند.»

او همچنین افزود: «در شهر ما، مراجعه برای فروش کلیه بیشتر شده است. کسی که کلیه خود را می‌فروشد از روی ناچاری است، می‌خواهد با پولی که دریافت می‌کند از مشکلات معیشتی خارج شود، به خودش می‌گوید پرایدی بخرم تا با آن کار کنم یا با پول کلیه خانه‌ای رهن کنم؛ بنابراین قیمت معیشت مردم، قیمت کلیه را مشخص می‌کند.»