نسل تازه‌ای در والیبال ایران می‌درخشد که قهرمانی آسیا را بی‌دردسر به دست می‌آورد، اما چهره‌های درخشان این نسل در دورانی زندگی حرفه‌ای خود را شروع کرده‌اند که رویکرد فدراسیون والیبال ایران با یک دهه اخیر متفاوت است و دوران تازه، با مربی ایرانی سپری می‌شود.

دیگر نه خبری از خولیو ولاسکو است و نه خبری از ایگور کولاکوویچ یا ولادیمیر آلکنو. عملیاتِ ساختن دوران تازه با نسل تازه، به بهروز عطایی تحویل داده شده است و البته قهرمانی در آسیا برای سرمربی جدید تیم ملی تضمین می‌کند که او به راهش ادامه می‌دهد، و این یعنی تغییر مسیر والیبال ایران پس از یک دهه.

محمدرضا داورزنی، رئیس فدراسیون والیبال ایران، پس از قهرمانی ایران در آسیا به دیدار با رهبر نظامِ حاکم بر ایران در سال ۱۳۹۸، و نیز پس از قهرمانی تیم ملی والیبال جوانان ایران در جهان، اشاره کرد و گفت: «مقام معظم رهبری در این دیدار بر توجه و استفاده از مربی‌های وطنی تاکید کردند. ما هم در اولین فرصت سعی کردیم به این رهنمود عمل کنیم. حال این مهم اتفاق افتاده و تیم ملی والیبال ایران با کادر کاملا ایرانی، قهرمان آسیا شد. خیلی خوشحالم که فدراسیون والیبال به توصیه مقام معظم رهبری جامه عمل پوشاند و انشاالله این برنامه در آینده نیز پیگیری خواهد شد.»

در اغلب سال‌ها در یک دهه‌ای که تیم ملی والیبال ایران دورانی طلایی را با مربیان خارجی سپری کرد، داورزنی رئیس فدراسیون والیبال بود. در دوره جدید ریاست او بر فدراسیون والیبال نیز، از سال ۹۸ تا ۱۴۰۰ تیم ملی دو مربی خارجی (کولاکوویچ و آلکنو) داشت. داورزنی اما قهرمانی در آسیا را که مقامی دست‌یافتنی برای والیبال ایران است، افتخار بزرگ با مربی ایرانی تعبیر می‌کند.

پیش از سرمربیگری بهروز عطایی در تیم ملی والیبال ایران، آخرین مربی ایرانی که در این جایگاه کار کرد، حسین معدنی بود. معدنی دو قهرمانی در کاپ آسیا و دو نایب‌قهرمانی در آسیا را از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ تجربه کرد. معدنی مربی جوان و مستعدی در والیبال بود که مرگ او در ۴۳ سالگی از تلخ‌ترین خاطرات والیبال ایران است. فدراسیون والیبال ایران پس از کار با ۳ مربی خارجی (پارک کی‌وون، میلوراد کیاچ و زوران گاییچ) به معدنی اعتماد کرد، اما خیلی زود دوباره تیم ملی را به سرمربی خارجی سپرد.

خولیو ولاسکو از آرژانتین بهترین انتخاب بود. دوران تازه والیبال ایران با ولاسکو آغاز شد و عملکرد ولاسکو و تحولاتی که او در تیم ملی والیبال پدید آورد، نه فقط باعث شد که خودش یکی از چهره‌های ماندگار والیبال در ایران باشد، بلکه این باور را ساخت که والیبال ایران همیشه با مربیان خارجی پروازهای بلندتری دارد. همین نگاه باعث شد که تیم ملی والیبال ایران یک دهه را، از ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱، با مربیان خارجی بگذراند، و البته آن دهه دورانی طلایی در تاریخ والیبال در ایران بود.

بعد از ولاسکو که با درخواست رئیس جمهوری آرژانتین در سال ۲۰۱۴ به کشورش برگشت، تیم ملی ایران با اسلوبودان کواچ، رائول لوزانو، ایگور کولاکوویچ، و ولادیمیر آلکنو اداره شد. اما از این مربیان فقط کولاکوویچ توانست فرصت ۳ ساله داشته باشد و بقیه مربیان خارجی والیبال ایران، در فرصت‌های کوتاه و یک ساله در تیم ملی کار کردند.

نمونه حسرت‌برانگیز شاید جدایی اخیر آلکنو باشد؛ مربی تاثیرگذاری که اگرچه در لیگ جهانی ۲۰۲۱ و المپیک توکیو نتایج مورد انتظار را نگرفت، اما نشان داد که می‌تواند برای والیبال ایران دوران تازه‌ای را با نسلی تازه بسازد. اما هم آلکنو خیال ادامه همکاری با ایران را نداشت و هم فدراسیون والیبال در اقدامی عجیب، تصمیم گرفته بود که دورانی دیگر را با مربی ایرانی تجربه کند. این که پس از یک دهه دوباره تیم ملی والیبال ایران با مربی ایرانی اداره شود، یعنی با آینده‌ای مواجهیم که از ماهیت و نتایج آن بی‌خبریم.

والیبال ایران ستاره‌ها و پدیده‌هایی دارد که می‌توانند به افتخاراتی بزرگ‌تر از یک دهه اخیر برسند. چهره‌های نامداری مانند سعید معروف، از تیم ملی والیبال رفته‌اند، اما بازیکنان جوان و مستعدی چون میثم صالحی، صابر کاظمی، بردیا سعادت، و علی اصغر مجرد، خیلی زود نشان داده‌اند که والیبال ایران پشتوانه نیروی انسانی قابل اعتنایی دارد. این نسل جدید تیم ملی والیبال اما باید سقف اهداف خود را با مربیان ایرانی تعیین کند.

برای والیبال ایران که یک دهه با مربیان خارجی اداره شده و از آن‌ها اثر گرفته است، حضور مربی ایرانی، دورانی ناشناخته می‌سازد. قابل پیش‌بینی نیست که بهروز عطایی و همکارانش بتوانند در مسابقاتی همچون لیگ جهانی یا قهرمانی جهان نیز کیفیت مربیگری در تیم ملی را با کیفیت بازیکنان و سطح آن‌ها در جهان والیبال سازگار کنند. اما قهرمانی در آسیا، بهروز عطایی را در موقعیت برنده قرار داده است. 

عطایی از مربیان موفق والیبال ایران است، اما انتخاب او برای تیم ملی و رویکرد جدید فدراسیون والیبال، نگرانی‌هایی را برای آینده والیبال ایران ساخته است.