او یتیم است و خاطره‌ای دور از خانواده‌اش دارد. یک گوسفند نزدیک‌ترین پیوند او با دیگر حیوانات است.

«نانیا»، فیل در حال انقراض جنگلی، در سه ماهگی از گله‌اش جدا شد و از آن وقت در مرکز حمایت از وحش موطنش، بورکینا فاسو، از او مراقبت شده است.

اما کارشناسان اکنون در جست‌وجوی مادر نانیا هستند که امیدوارند زنده باشد و بتوانند بچه‌اش را بار دیگر به او بازگردانند. 

کارشناسان با آزمایش «دی‌ان‌ای» مدفوع فیل‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که احتمال بسیاری وجود دارد که اقوام ماده نانیا ـ و احتمالا حتی مادرش ـ از مسیرهایی در منطقه عبور کرده باشند.

اگر این پروژه موفقیت‌آمیز باشد، این نخستین باری خواهد بود که از عامل «دی‌ان‌ای» به منظور بازگرداندن یک بچه‌فیل به گله‌اش استفاده می‌شود.

نانیا که از رده فیل‌های جنگلی‌ای است که سخت در معرض انقراض است، شبی در سال ۲۰۱۸ توسط روستاییان منطقه پیدا شد. آنها پیش از درخواست کمک از صندوق بین‌المللی حمایت حیوانات، تمام موجودی‌هایشان را روی هم گذاشتند تا برایش شیر بخرند. 

کارکنان مرکز حمایت از حیوانات نه‌تنها در تمام مدت او را با بطری شیر می‌دادند، بلکه گوسفندی به اسم «ویستی» را در کنار او گذاشتند که اکنون بهترین دوستش شده است.

اما پس از گذشت سه سال که نانیا از هم‌نوعانش جدا بوده، کارشناسان اکنون او را در صورت یافتن گله‌اش در حیات وحش رها خواهند کرد.

کارشناسان حفظ محیط زیست و حیات وحش می‌گویند در ابتدای سال جاری (۲۰۲۱)، فیل‌های جنگلی رسما به عنوان رده‌ای مستقل از فیل‌های «ساوانا» شناخته شدند که حفاظت از آنها را بیش‌ازپیش مهم کرده است. 

به گفته اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، هم تعداد فیل‌های صحرایی و هم شمار فیل‌های جنگلی  در ۳۱ سال گذشته تا بیش از ۸۶ درصد کاهش یافته است.

تنها چند ده فیل در پارک ملی «دوُ بالِه» جایی که از نانیا نگهداری می‌شود، زندگی می‌کنند.

نمونه‌های مدفوع گله‌های فیلی که از میان پارک عبور می‌کنند برای آزمایش «دی‌ان‌ای» به آمریکا ارسال شده است.

سام واسِر، رئیس مرکز حفاظت بیولوژیک در دانشگاه واشینگتن، می‌گوید: «یک مادر به طور کلی باید ۵۰ درصد ساختار ژنتیکی خود را با دخترش سهیم باشد... بنابراین در واقع تلاش می‌کنیم ببینیم آیا در میان این گله‌ها ارتباط مادری یا خواهر و برادری تنی یا ناتنی با نانیا وجود دارد یا نه.» نتیجه آزمایش‌ها نشان داده نانیا با یکی از فیل‌ها که از نزدیکی محل نگهداری او عبور کرده همگنی ژنتیکی دارد که می‌تواند مادر یا عضو نزدیک خانواده‌اش باشد. 

ممکن است فیل مذکور خواهر یا برادر ناتنی نانیا نیز باشد، هرچند این احتمال ضعیف است.

آزمایش مدفوع فیل‌ها همچنین نشان داد که همگنی ژنتیکی میان نانیا و دست‌کم دو فیل از همان خانواده وجود دارد اما مشخص نیست گله این دو فیل در کدام منطقه هستند. 

ماموران محافظت از حیات وحش باید محل گله نانیا را یافته و در مورد حرکات و رفتار آنها را مطالعه بیشتری انجام دهند.

سلین سیسلر‌بیَن وِنو، رئیس منطقه‌ای صندوق بین‌المللی حمایت از حیات وحش در آفریقا، از دریافت نتیجه آزمایش‌های ژنتیکی نانیا بسیار خوشحال است. 

او گفت: «من تحت تاثیر احساساتی عمیق قرار گرفتم. همه نشانه‌ها حاکی از آن است که مادر نانیا زنده است. اینکه ما بالقوه نه‌تنها مادر او بلکه مادربزرگ و خاله او را هم یافته‌ایم فوق‌العاده هیجان‌انگیز است.»

فیل‌ها، فیل‌های دیگر را می‌شناسند و به یاد می‌آورند، بنابراین کارشناسان حیات وحش امیدوارند مادر و خانواده نانیا و دیگر فیل‌های ماده‌ای که از او مراقبت کرده بوده‌اند او را به خاطر بیاورند.

در ماه‌های آینده، صندوق بین‌المللی حفاظت از حیات وحش شمارش سرانه جمعیت فیل‌ها را در این منطقه آغاز خواهد کرد تا نحوه زندگی و حرکت گله‌های این منطقه را بیشتر درک کنند. 

از آنجایی که گله‌های فیل به نقاط دوردست ییلاق و قشلاق می‌کنند، معلوم نیست بار دیگر در چه زمانی به محل نگهداری نانیا نزدیک خواهند شد.

به گفته صندوق بین‌المللی حفاظت از حیات وحش، مشکل دیگر این است که نانیا با هم‌نوع خود بزرگ نشده است و اکنون باید بار دیگر اعتمادبه‌نفس خود را در میان گله‌های وحشی به دست بیاورد.

اما این گروه می‌گوید نانیای سه سال و نیمه مهارت‌های حفظ حیات را که به آن نیازمند خواهد بود، فرا می‌گیرد.

خانم سیسلربین ونو می‌گوید: «این نخستین مورد شناخته‌شده بازگرداندن موفقیت‌آمیز یک بچه‌فیل آفریقایی به گله وحشی متعلق به آن در نتیجه تجزیه‌وتحلیل دی‌ان‌ای است.

«رها کردن موفقیت‌آمیز نانیا بالقوه می‌تواند شمار فیل‌‌های جنگلی آفریقا را تقویت کرده و در آینده به رشد و نمو آنها کمک کند.»