شهرداری تهران، خانه علاءالدوله، حاکم تهران را که یکی ازمسببان جنبش مشروطه شناخته می‌شود، از ستاد اجرایی فرمان امام خریده است و قصد  دارد آن را مرمت کند. به گزارش خبرگزاری ایسنا و به نقل از شهردار منطقه ۱۲ تهران، تنها بخش به‌جامانده از خانه‌باغ علاءالدوله، حاکم تهران در دوره‌ ناصرالدین‌شاه و انقلاب مشروطه، که شامل زمینی بایر و تالار آینه است و در حد فاصل خیابان لاله‌زار و خیابان فردوسی قرار دارد، خریداری شده است.

به گفته شهرداری تهران، این باغ با مساحت دو هزار و ۱۰۰ مترمربع که در گذر سالیان به زمینی بایر تبدیل شده، با هدف احیای باغات قدیمی و برای ارتقای سطح کیفی خدمات عمومی شهری، ایجاد فضای باز همگانی، افزایش سرانه‌ فضای سبز در محلات کم‌برخوردار، همچنین حفظ و صیانت از بناها و آثار تاریخی و فرهنگی، خرید شده است و بازسازی و احیا خواهد شد.

این خانه‌باغ، یکی از سه باغ‌ مهم واقع در غرب لاله‌زار است که در کنار باغ اتحادیه یا همان خانه‌ طهران و باغ ناصرالملک قره گُزلو مشهور به باشگاه بانک تجارت، واقع شده است.

خیابان فردوسی یکی از خیابان‌های شمالی-جنوبی قدیمی تهران است که در گذشته «علاءالدوله» نام داشت. در گوشه‌ شمال‌غربی آن میدان توپخانه، دروازه و خیابان علاالدوله یا باغ ایلخانی قرار دارد.

 اعتمادالسلطنه، از رجال درباری قاجار در عهد ناصرالدین‌شاه، در «روزنامه خاطرات» در مورد باغ ایلخانی می‌نویسد: «کوچه‌باغ ایلخانی بسیار طولانی است. در دو طرف کوچه، درخت‌های خوبی کاشته شده و کوچه سنگفرش است. کنار نهرهای دو طرف، همه از سنگ و شب‌ها با چراغ و فانوس، روشن است. در حاشیه‌ این کوچه، باغات و عمارات عالیه قرار دارند. در طرف راست، خانه و باغ و عمارت‌های احمد علاءالدوله، وزیر دربار، امین السلطان و جناب ظهیرالدوله است.»

به گزارش ایسنا، در فاصله سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۰ هجری شمسی، اطلاعات چندانی از این بنا وجود نداشته و کارشناسان معتقد بودند که این بنا تخریب شده است اما در اواخر دهه ۵۰ شمسی، کارشناسان میراث فرهنگی این بنا را به عنوان یک بنای ارزشمند شناسایی ‌کردند و عکس‌های این بنا، تا قبل از انحلال عکس‌خانه میراث تهران در دهه ۷۰، موجود بوده است.

با انحلال این مرکز و خروج نیروهای قدیمی از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران، این بنا فراموش می‌شود. بر اساس عکس‌های باقیمانده از آن دوره، این بنا سالم و سرپا بوده است و خانواده‌ای در آن زندگی می‌کرده‌اند.

حدفاصل سال ۵۰ تا سال ۷۴ شمسی، نام و نشانی از این بنا نیست.

 خانه تاریخی علاءالدوله که امروز بر اساس اعلام ستاد اجرایی فرمان امام، به یک هزار و ۷۰۰ متر زمین بایر تبدیل شده، فقط بخش کمی از آن ملک تاریخی علاءالدوله است که با استناد به عکس‌های میراث فرهنگی و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی، اینک در حد یک تالار آینه از آن باقیمانده است. به گزارش خبرگزاری مهر، نمونه این بنا را تالار آینه‌خانه نصیرالدوله در محله عودلاجان می‌توان عنوان کرد که در آنجا نیز یک بنا با متراژ حدودی ۸۰ متر قرار دارد.

پیش‌تر و در سال ۱۳۹۵، که مسئله مزایده خانه حاکم تهران مطرح شد، همواره این نگرانی وجود داشت که با تجاری‌سازی در این پلاک، بدون رعایت حریم‌های ارتفاعی در محدوده‌های ارزشمند تاریخی، موقعیت حصار ناصری و صفوی به خطر بیفتد.

۲۷ تیرماه ۱۳۹۵ و در آستانه ۱۱۰ سالگی جنبش مشروطه، ستاد اجرایی فرمان امام که صاحب این ملک شناخته می‌شد، با به مزایده گذاشتن آن به قیمت ۱۲ میلیارد تومان، خطر تخریب و برج شدن این خانه مهم تاریخی را رقم زد اما با اعتراض کنشگران فرهنگی و رسانه‌ها، این ملک از مزایده خارج شد؛ خانه‌ای تاریخی که صاحبش یکی از مسببان جنبش مشروطه در ایران بود.

جرقه اولیه انقلاب مشروطه در اسفند ۱۲۸۳ زده شد؛ زمانی که معترضان، بازار تهران را تعطیل کردند و در حرم عبدالعظیم بست نشستند اما ۹ ماه بعد از آن و در آذر ۱۲۸۴ که علاالدوله، حاکم تهران به بهانه گران شدن قیمت قند، چند تاجر خوشنام را فلک کرد، اعتراضات دامنه وسیعی پیدا کرد و مردم خواستار تشکیل عدالت‌خانه شدند. با قول مظفرالدین شاه مبنی بر توجه به خواسته‌های مردم، اعتراضات موقتا فرونشست اما در تیر ۱۲۸۵، اعتراض‌ها و تجمعات مردمی دوباره از سر گرفته شد و این بار جمعیتی ۱۴ هزار نفره در سفارت بریتانیا تجمع کردند. معترضان تا زمان صدور فرمان مشروطیت مبنی بر تشکیل مجلس شورای ملی در مرداد همان سال، یعنی برای حدود یک ماه، آنجا را ترک نکردند.

بعد از گذشت بیش از ۱۰۰ سال از این واقعه بزرگ تاریخی، محل سکونت کسی که او را عامل جنبش مشروطه در ایران می‌دانند، مخروبه‌ای در زمینی بایر است که شهرداری تهران قصد دارد با تکیه برعکس‌های باقیمانده از آن و توصیف‌های تاریخی، فضایی از آن روزهای تهران قدیم را زنده کند.

احیای باغ و عمارت علاءالدوله به دلیل جایگاه مهم آن در دوره‌ مشروطه، بسیار بااهمیت است. به گفته مسئولان شهری تهران، غیر از ارزش تاریخی که البته به گفته تهران‌شناسان چیز قابل توجهی از آن باقی نمانده است، این بنا می‌تواند بخشی دیگر از پازل بازیابی تاریخ تهران قدیم باشد. ملکی زیبا که فقط یک تالار از آن باقی مانده است. این تالار آینه متراژی کمتر از ۱۵۰ متر دارد و بقیه زمین، هم‌اکنون بایر است. به گفته شهرداری تهران، با توجه به کاربری پیشین این بنا که قسمت زیادی از آن باغ بوده است، در شرایط کنونی نیز بازسازی و احیای آن با رویکرد ایجاد فضای سبز و فضای باز همگانی انجام خواهد گرفت.