بارندگی‌های شدید روزهای اخیر علاوه بر اینکه به زیرساخت‌های شهری و روستایی و خانه‌های مردم خسارت‌هایی وارد کرد، بسیاری از مکان‌ها و خانه‌های تاریخی نقاط مختلف ایران را نیز در معرض خطر تخریب قرار داد.

به‌تازگی ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شده که نشان می‌دهد سیل و آب‌گرفتگی در شهرستان زواره استان اصفهان به تخریب یکی از خانه‌های بافت تاریخی این شهر منجر شده است. برخی بناها و آثار تاریخی در استان‌های کرمان، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان نیز در پی بارندگی‌های سیل‌آسا در آستانه ویرانی قرار گرفتند.

بر مبنای گزارش‌های محلی، وسعت تخریب در استان سیستان و بلوچستان به حدی بوده که ۶۰ اثر تاریخی این استان آسیب دیده است. محمدهادی طهرانی، مدیرکل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان، تخریب شدید بناهای تاریخی در پی سیلاب‌های اخیر را تایید کرد و گفت که به بناها و آثار تاریخی این استان بیش از ۱۸۴ میلیارد ریال آسیب وارد شده است.

این مقام دولتی، به خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، گفت که بخش زیادی از بناها و آثار تاریخی استان از ۱۵ تا ۹۰ درصد خسارت دیده‌اند. یکی از این آثار نیز مسجد تاریخی عبدالقادر در شهرستان نیکشهر است که دیوارها و حصارهای آن فروریخت و با نفوذ آب به داخل، حدود ۹۰ درصد خسارت دید.

قلعه فیروزآباد راسک و آتشکده کله‌گنگ نیز در پی ریزش دیوار تا ۵۰ درصد تخریب شدند. بافت تاریخی قلعه نو زهک، قلعه کنت سراوان و شماری از مقبره‌ها نیز ریزش کرده‌ و به دلیل نفوذ آب و رطوبت به دیواره‌های کاهگلی‌ تا ۴۵ درصد تخریب شده‌اند.

مدیرکل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان در ادامه افزود: «برج‌ها، دیوارها و فضاهای داخلی قلعه‌هایی مانند انوشیروان چابهار، دانشسرای مقدماتی زاهدان، قلعه تیس چابهار و قلعه بمپور به دنبال نفوذ آب و ریزش دیوارها خسارت‌ دیدند.

این نخستین‌بار نیست که آثار و بناهای تاریخی شهرهای مختلف ایران در نتیجه سیل و دیگر بلایای طبیعی در آستانه تخریب قرار می‌گیرند. بی‌اعتنایی به وضعیت این آثار و خودداری از نگهداری و محافظت اصولی از آثار تاریخی، سرعت تخریب آن‌ها را در مخاطرات و بلایای طبیعی افزایش داده‌ است؛ به‌ طوری‌ که طی دهه‌های اخیر شمار قابل‌توجهی از آثار تاریخی ایران در پی زلزله، سیل، فرونشست زمین، سدسازی‌های بی‌رویه، احداث جاده و دیگر دخالت‌های انسانی از بین رفته‌ یا در معرض جدی ویرانی قرار گرفته‌اند.

به‌تازگی، مهناز اشرفی، رئيس پژوهشكده ابنيه و بافت‌های تاریخی، خبر داد که طی سه دهه اخیر دست‌کم ۶۷ اثر تاریخی ایران که در فهرست میراث جهانی ثبت شده بودند، به دلیل آتش‌سوزی آسیب دیدند، در حالی‌ که پیشگیری از وقوع حریق در این اماکن امکان‌پذیر بود.

اواخر فروردین‌ماه نیز رسانه‌های محلی خراسان رضوی به نقل از کارشناسان هشدار دادند کتیبه‌های آرامگاه فردوسی در محوطه تاریخی توس زیر رگبار باران‌های اسیدی در معرض تخریب‌اند.

رشد گل‌سنگ‌ روی آثار تاریخی ایران از جمله کتیبه بیستون و تخت‌جمشید نیز مسئله‌ای است که کارشناسان درباره آن ابراز نگرانی کرده‌اند. به این موارد باید تخریب آثار تاریخی در اثر زلزله، سیل و فرونشست زمین را نیز اضافه کرد.

پیش‌تر علی بیت‌اللهی، عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در گزارشی اعلام کرده بود که از مساحت حدود ۳۱ هزار هکتاری بافت‌های تاریخی شهری، نزدیک به ۵۲ درصد در پهنه‌های فرونشستی قرار دارند و از حدود ۶۳ سایت ثبت جهانی‌شده ایران، فرونشست زمین دست‌کم ۲۷ سایت را تهدید می‌کند.

 از این میان وضعیت استان‌های خراسان‌ رضوی، اصفهان، یزد، کرمان و فارس نگران‌کننده‌تر است. تخت‌جمشید و نقش رستم در استان فارس و میدان نقش جهان در استان اصفهان از آثاری‌اند که با خطر فزاینده ویرانی در پی فرونشست زمین مواجه‌اند.