در حالی که خاورمیانه بهطور کلی از اجرای نخستین مرحله آتشبس در جنگ اسرائیل و حماس در غزه استقبال میکند، جمهوری اسلامی خود را در یکی از ضعیفترین موقعیتهایش از زمان انقلاب ۵۷ میبیند. در آخرین مورد، تصمیم رهبر جمهوری اسلامی بر شرکت نکردن نمایندگانش در نشست امروز (دوشنبه) در شرمالشیخ است که قرار است رهبران ۲۷ کشور منطقه و جهان در آن حضور داشته باشند. اجلاسی که نقطه پایانی بر جنگ در غزه است. جایی که در آن جمهوری اسلامی برای سالها هزینه سنگینی صرف نیابتیهایش کرد. همانطور که میلیاردها دلار پول مردم ایران را به سوریه فرستاد و سرانجام از هر دو کنار گذاشته شد.
قاهره اعلام کرد که هدف این نشست «پایان دادن به جنگ در نوار غزه، تقویت تلاشها برای تحقق صلح و ثبات در خاورمیانه، و آغاز عصری تازه از امنیت و ثبات منطقهای» است.
به گفته دولت مصر، این نشست با هدف نهایی کردن توافقی برای پایان جنگ در غزه و جلب حمایت برای مرحله دوم طرح صلح دونالد ترامپ برگزار میشود — طرحی که به دنبال خلع سلاح حماس و تشکیل یک نهاد حکومتی جدید در نوار غزه است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی میگوید نه مسعود پزشکیان و نه خودش در نشست شرمالشیخ شرکت نمیکنند. این درحالی است که دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز دوشنبه به اسرائیل میرسد و از آزادی ۲۰ گروگان زنده در اختیار حماس به مصر میرود تا میزبان این نشست همراه با رئیسجمهوری مصر باشد، اسرائیل هم دو هزار زندانی فلسطینی را آزاد میکند. این در حالی است که نگاهی به فهرست مهمانان نشست شرمالشیخ نشان میدهد که تقریبا علاوه بر همه همسایگان ایران از جمله ترکیه، عراق و پاکستان و کشورهای منطقه از جمله امارات متحده عربی، قطر، اردن و کویت، رهبران فرانسه، ایتالیا، آلمان، اسپانیا، کانادا، نروژ، ژاپن و هندو مقامات سازمان ملل نیز در این نشست حضور دارند. هرچند گزارشهای اولیه حاکی از آن بود که تشکیلات خودگردان فلسطین در نشست حضور نخواهد داشت، اما یکی از مقامات فلسطینی بعدا در گفتوگو با تایمز اسرائیل تایید کرد که محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، در نشست شرکت میکند. البته اسرائیل و حماس که با مرحله اول طرح ۲۰ مادهای ترامپ برای صلح موافقت کردهاند در این نشست حضور ندارند. به گفته یک مقام آمریکایی، تمرکز نشست بر تقویت حمایت کشورهای تضمینکننده توافق است — «نه طرفهای درگیر» — و او تاکید کرد که در غیر این صورت، لازم بود نمایندگانی از اسرائیل و حماس نیز در نشست حضور داشته باشند.
یکی از مقامات دولت ترامپ روز یکشنبه به تایمز اسرائیل گفت که هدف این نشست آن است که چهار کشور تضمینکننده طرح ترامپ — یعنی ایالات متحده، مصر، قطر و ترکیه — بر سر «اصول کلی و بسیار گسترده» چارچوب ۲۰ مادهای کنونی به توافق برسند. این مقام آمریکایی افزود که این نشست میتواند «زمینهساز حرکتی گستردهتر بهسوی عادیسازی روابط با اسرائیل در منطقه» باشد — هدفی مشترک میان اسرائیل و دولت ترامپ.
این در حالی است که جمهوری اسلامی همچنان بر نابودی اسرائیل پافشاری میکند و پس از جنگ ۱۲ روزه که توان دفاعیاش را به شدت تضعیف کرد، بسیاری از فرماندهان نظامیاش را از بین برد و آسمان ایران را در اختیار جنگندههای آمریکایی قرار داد، بیش از پیش خود را در انزوا قرار داده است. حالا آنچه که «محور مقاومت» جمهوری اسلامی با هزینه صدها میلیارد دلاری شناخته میشد نیز در هم شکسته است و مقامات تهران از جمله علی شمخانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی به وضوح به این نکته اشاره میکنند که غرب به دنبال «جمع کردن جمهوری اسلامی است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به نوشته اسوشیتدپرس، علی خامنهای هنوز سخنرانیهای هفتگی معمول خود را از سر نگرفته است و جمهوری اسلامی بدون ارائه توضیحی، از برگزاری مراسم بزرگداشت پایان جنگ ایران و عراق در سپتامبر — که معمولا با نمایش پهپادها و پرتابگرهای موشکی همراه است — خودداری کرد.
این خبرگزاری آمریکایی مینویسد، در سالهای نخست پس از انقلاب ۵۷، حکومت مذهبی تلاش داشت ایدئولوژی شیعی انقلابی خود را در سراسر خاورمیانه گسترش دهد.
اوج قدرت «محور مقاومت» در سالهای آشفته پس از حمله ۲۰۰۳ آمریکا به عراق و فروپاشی یمن در جنگ داخلی بود. در آن زمان، جمهوری اسلامی میتوانست بر حمایت حزبالله، بشار اسد، حوثیها، شبهنظامیان عراقی و حتی حماس — گروهی سنی — حساب کند.
امروز خاورمیانه چهرهای کاملا متفاوت دارد. معترضان سوری سال گذشته اسد را سرنگون کردند، حملات اسرائیل رهبران ارشد حماس و حزبالله را کشت، و شبهنظامیان طرفدار جمهوری اسلامی در عراق به حاشیه رانده شدند. حوثیهای یمن، گرچه هنوز قادر به حمله به اسرائیل و کشتیرانی تجاری در دریای سرخ هستند، اکنون هدف حملات دقیقتر اسرائیل قرار گرفتهاند.
جنگ ۱۲ روزه ژوئن نیز احتمالا غنیسازی اورانیوم ایران را برای برنامه هستهایاش متوقف کرده است — برنامهای که غرب مدتهاست نگران تبدیل آن به سلاح بوده است.
در همین حال، جمهوری اسلامی هنوز از چین یا روسیه حمایتی جدی دریافت نکرده است، با وجود آنکه به پکن نفت ارزانتر میفروشد و پهپادهایی در اختیار مسکو قرار داده که در جنگ اوکراین از آنها استفاده میکند.