چندی پس از اذعان مقامات جمهوری اسلامی به سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط موشک‌های سپاه، بسیاری از هنرمندان ایرانی، از چهره‌های سرشناسی در سینما چون مسعود کیمیایی گرفته تا گروه‌های کم‌تر شناخته شده تئاتری، از شرکت در جشنواره‌های حکومتی و در راس آن جشنواره‌های هنری «فجر»، انصراف دادند. ابراز هم‌دردی با مردم ایران به دلیل حوادث اخیر و به‌خصوص فاجعه سرنگونی هواپیما، مهم‌ترین دلیل این هنرمندان برای تحریم جشنواره‌های حکومتی بود. 

در این میان، سه گروه تئاتر که قرار بود از شهر «مشهد» در جشنواره فجر شرکت کنند، اعلام کردند که جشنواره تئاتر را تحریم خواهند کرد. اما پس از گذشت چند روز از اعلام انصراف این گروه‌های تئاتری کم‌تر شناخته شده، خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، خبر داد که  آن سه گروه تئاتر شهر مشهد که پیش‌تر از شرکت در جشنواره تئاتر فجر انصراف داده بودند، اعلام کرده‌اند که به آن جشنواره برمی‌گردند تا «مشتی محکم بر دهان استکبار» بزنند.

خبرگزاری فارس  بیانیه‌ای منتشر کرده است با عنوان «بیانیه سه گروه آدیداس، جانی اسکیکی و خدای جنگ» که در آن، از زبان این سه گروه تئاتری با اشاره به روز ترور قاسم سلیمانی، آمده است: «هرگز یوم‌الله را فراموش نمی‌کنیم» و می‌خواهیم «همدلی و اتحاد ایران اسلامی را به تمام رسانه‌های دروغین و پَست غربی و دولت‌های استکبار و ملعون جهانی نشان دهیم».

علی خامنه‌ای تشییع‌جنازه قاسم سلیمانی و حمله موشکی به پایگاه‌های آمریکایی را دو «یوم‌الله» مهم دانسته بود. 

از سوی دیگر، روز پنج شنبه هفته گذشته، نصرالله پژمان‌فر، نماینده مشهد در مجلس٬ خبر از آن داده بود که همراه با شماری دیگر از نمایندگان مجلس، در حال طرحی هستند برای «محرومیت» هنرمندان معترض و سوگوار از رخدادهای اخیر، که از شرکت در جشنواره‌های فجر انصراف داده‌اند.

پژمان‌فر به خبرگزاری فارس گفته بود: «در هفته آینده طرحی را به مجلس می‌بریم که در آن برای هنرمندانی که از فعالیت‌های هنری انصراف می‌دهند، محرومیت پایداری از فعالیت‌های هنری در جمهوری اسلامی ایجاد شود.»

واکنش‌هایی از این دست به تصمیم هنرمندان در تحریم جشنواره، کم نبود و نشان از خشم جدی مسئولان فرهنگی مملکت داشت. به‌نظر می‌رسد که در این بخش از حکومت، برخوردهای سرکوب‌گرانه با گروه‌های کم‌تر شناخته شده راحت‌تر است و می‌تواند به آسانی مسئولان را مجاب کند تا هنرمندان «تازه به میدان آمده» را به کوتاه آمدن از مواضع مردمی‌شان وادار کنند. 

البته دامنه واکنش‌ها به تحریم جشنواره‌های حکومتی، دامن هنرمندان شناخته شده‌تر را نیز گرفته است. پس از اعلام انصراف مسعود کیمیایی از حضور در جشنواره فیلم فجر، حسن عباسی، از چهره‌های دستگاه رسانه‌ای جمهوری اسلامی که معروف به داشتن مواضع جنگ‌طلبانه و جنجالی‌ست، خطاب به کارگردان فیلم «قیصر» گفت: ««ما به شما شرایطی دادیم که تو این مملکت بالا بیایید... زیر تابوت شماها را پنج‌هزارنفر هم نمی‌گیرد اما زیرتابوت افرادی متعلق به فکر ما را میلیون‌ها تشییع‌‌کننده هست».

حسن عباسی هم‌چنین خطاب به مسعود کیمیایی گفت: «اگر تا الان هم توانستی در این مملکت بمانی و کار کنی به این دلیل بوده که نظام به تو میدان داده و تو  را بالا آورده است.»

او هم‌چنین مدعی شده است که مسعود کیمیایی در دوره‌ای از جشنواره‌ جایزه گرفته است که «حسن عباسی» رئیس هیئت داوران آن بوده است، و خواست وی باعث «بالاآمدن» فیلم کیمیایی شده است، و نیز ادعا کرده است که «مسعود کیمیایی از حسن عباسی کمک خواسته تا شرایط بازگشت بهروز وثوقی به سینما فراهم شود.» 

موج تحریم‌ جشنواره‌ها از یک‌سو و واکنش مقامات حکومتی و چهره‌های به اصطلاح فرهنگی نظام از سوی دیگر، باعث شده است که بازخوردها به این ماجرا در فضای مجازی هم زیاد باشد. 

بسیاری از این هنرمندان که فعالیت مستمر آن‌ها در فضای مجازی باعث شده است تا نه تنها در قامت یک ستاره سینما یا خواننده معروف اظهارنظر کنند، بلکه نسبت به دیگر اتفاقات جامعه نیز بی‌تفاوت نباشند و بنا به هر موقعیتی «مردمی» بودنشان را به رخ بکشند، حالا در یک بزنگاه کم‌سابقه هستند. شکی نیست که در این گونه مواقع، فشار افکار عمومی نیز این موقعیت ویژه را پیچیده‌تر می‌کند. 

شاید ماجرای «شهاب حسینی»، بازیگر نام‌آشنای سینما و تلویزیون ایران، در روزهای گذشته، شاهد خوبی برای این موضوع باشد. 

حساسیت افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی نسبت به موضع‌گیری‌های این ستاره سینما تا جایی پیش رفت که شهاب حسینی با نوشتن متنی در صفحه اینستاگرام خود، چنان با جزئیات از عقاید و منش و خط و ربط زندگی‌اش نوشت، که گویی ناچار به دفاع از خود در محکمه‌ است. 

به‌نظر می‌رسد که این چهره‌های به اصطلاح «سلبریتی» هنری، در شرایط حاضر بیشتر درصدد موجه نگه‌داشتن چهره خود هستند؛ در حالی که همین چهره‌های سرشناس می‌توانند به جای به محکمه کشاندن و سپس دفاع از خود، از گروه‌های تازه به میدان آمده هنری حمایت کنند، تا دست‌های قدرت نتواند به آسانی روایت خود بر آن‌ها تحمیل کند.  

در این پیوند، پرستوصالحی، در یک «پست» اینستاگرامی خبر داد که «گویا هنرمندانی که از جشنواره فجر استعفا دادند، ۳ تا ۶ سال از اجرا محروم می‌شوند دیگر کمک هزینه‌های اجرای تئاتر هم بهشون تعلق نخواهد گرفت.»

همچنین، همزمان با انتشار خبر بازگشت آن سه گروه (تئاتری از مشهد) به جشنواره، در شبکه‌های اجتماعی گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر این که اعضای این گروه‌ها پیش از صدور بیانیه‌شان مبنی بر بازگشت، بازداشت شده بوده‌اند.