بشار اسد تنها ستاره اجلاس سران عرب در جده نبود، بلکه به‌محض ورود ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، به مهم‌ترین نشست سران عرب، به‌دلیل جایگاه و نقشی که رئیس‌جمهوری اوکراین در درگیری‌های روبه گسترش بین‌المللی دارد و حتی برخی تحلیلگران از توصیف این درگیری‌ها به‌عنوان «جنگ جهانی سوم» ابایی ندارند، این نشست به یک اجلاس «جهانی» تبدیل شد.

البته عربستان سعودی در هر دو مورد، یعنی حضور بشار اسد و پذیرایی از زلنسکی به‌عنوان اولین سخنران خارجی در اجلاس سران عرب، نقش موثری ایفا کرد. بشار اسد بدون تمایل و تایید عربستان سعودی به اتحادیه عرب بازنمی‌گشت و این بازگشت در چارچوب چشم‌اندازی صورت گرفت که خطوط اصلی آن بین جده و امان ترسیم شده و شامل بازگشت سوریه به زندگی عادی‌ تحت نظارت اعراب است.

ناخشنودی ایالات متحده از رویکرد عربستان سعودی درقبال رژیم سوریه، باعث شد رئیس‌جمهوری اوکراین برای حضور و سخنرانی در اجلاس سران عرب در جده دعوت شود. البته دعوت از زلنسکی پاسخی به ملاحظات آمریکا و غرب بود و درعین‌حال، نشان داد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، به رهبری عربستان سعودی و اتحادیه عرب، می‌کوشند دیدگاه مستقل و اساسی خود را درقبال تحولات منطقه و جهان به‌گونه‌ای تثبیت کنند که هم منافع اصلی جهان عرب را تامین و هم نقش تاثیرگذار و مثبت آن را بر روند مناقشات بین‌المللی برجسته کند.

تردیدی نیست که ایالات متحده از حضور زلنسکی در اجلاس سران کشورهای عربی استقبال می‌کند. در واقع، دعوت از زلنسکی برای حضور در اجلاس سران عرب، چنان اقدام موثری بود که اجلاس سران گروه۷ در هیروشمیا را تحت‌الشعاع قرار داد، اجلاسی که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، نیز در آن شرکت خواهد کرد. البته کسانی‌ که در اجلاس هیروشیما شرکت می‌کنند، به فحوای پیام حضور اوکراینی‌ها در جده پی خواهند برد و آن این است که جهان در برخورد با مسائل بین‌المللی، به‌ویژه مسائل جهان عرب و در راس آن، مسئله فلسطین، به یک استاندارد واحد نیاز دارد و استانداردهای دوگانه راه به جایی نمی‌برند. بنابراین، باید رهبران جهان به رهبری جدید عربستان سعودی و ابتکارهای جسورانه و دیدگاه متوازنش درقبال کلیه مسائل جهان پرتنش امروز که برای رسیدگی به چالش‌های پیش‌ رو، که نسبت‌به هر زمان دیگری به تلاش‌های صادقانه و شفاف‌تری نیاز دارد، نگاه متفاوتی داشته باشند.

بشار اسد در چارچوب یک نقشه‌راه روشن عربی به آغوش جهان عرب بازگشته است و مهم‌ترین بخش این نقشه‌راه، بازگشت مردم سوریه به کشور و مشارکت آن‌ها در یک حل‌وفصل سیاسی داخلی است. این بدیهی است که در این مسیر، رجزخوانی و لفاظی‌های حماسی که در برخی نشست‌های سابق شاهد بودیم، تحمل نخواهد شد؛ در این زمینه می‌توان به برخی سخنان تیز و تند پیشین بشار اسد اشاره کرد که در آن‌ها برخی از رهبران عرب را «شبیه آدم» (نه خود آدم) توصیف می‌کرد. 

اکنون دوران بیش‌فروشی به پایان رسیده است و برنامه عملی موجود، کمترین تعهدی که در ازای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب می‌خواهد، فراهم‌کردن شرایط بازگشت شهروندان سوریه به این کشور است. این آزمون واقعی و عملی است که رژیم سوریه پس از پایان اجلاس سران در جده با آن روبه‌رو خواهد شد. البته پیروز بیرون‌آمدن از این آزمون مهم‌تر از نشست در سالن اجلاس سران و عکس‌گرفتن است.

تصویری که چشم جهان را خیره کرد، حضور زلنسکی در اجلاس سران عرب بود که باعث شد مردم، از عربستان سعودی تا ژاپن و از مسکو تا تهران، حیرت‌زده شوند و این ابتکارعمل را مورد تحسین و قدردانی قرار دهند.

برگرفته از روزنامه نداءالوطن