مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان و از رهبران بلندپایه اهل سنت ایران، هم‌زمان با دوازدهمین جمعه اعتراضی در سیستان و بلوچستان، تاکید کرد که «با سلاح و نظامی‌گری، نظام نگه داشته نمی‌شود» و گفت: «جواب سنگ، گلوله نیست و با کشتن و اعدام‌کردن مردم و نشان‌دادن خشونت، مشکلات بیشتر می‌شود.»

امام جمعه  زاهدان با بیان اینکه «نظام تا زمانی قابل بقاست که مردم حامی آن باشند»، افزود:«با سلاح و نظامی‌گری، نظام نگه داشته نمی‌شود. با قدرت و زندان نمی‌توان حکومت کرد. اگر مردم نارضایتی داشته باشند و حکومت را نخواهند، نگهداری هر نظامی در دنیا دشوار می‌شود.»

مولوی عبدالحمید با تاکید بر اینکه «ما هم ایرانی و شهروند ایرانی هستیم»، گفت: «نصیحت و توصیه من آن است که شهروندان ایران را نزنید. هیچ حکومتی به این صورت به شهروندانش شلیک نمی‌کند. خواسته من همین است که بگذارید نظامیان در پادگان‌ها بمانند و نظم را برقرار کنند اما از زدن مردم خودداری کنند.»

او خطاب به سران جمهوری اسلامی گفت: «اگر کسی نظامی یا بسیجی‌ای را به قتل برساند، قصاص می‌کنید، باید عدالت را اجرا کنید و ماموری را هم که بدون جهت به مردم حمله کرده نیز قصاص کنید.»

مولوی عبدالحمید افزود: «خواسته من از همه مردم ایران آن است که اعتراضاتشان مسالمت‌آمیز باشد و به اموال ضرر نزنند، به نظامیان حمله نکنند و اعتراضات را به خشونت نکشانند و توصیه ما به مسئولان همین است که به مردم خودتان ترحم کنید و هنرمندان و نخبگان و زندانی‌های سیاسی را رها کنید. نخ را شل کنید. با این مردم صحبت کنید که با چه چیزی راضی می‌شوند.»

امام جمعه اهل سنت زاهدان بار دیگر خواستار محاکمه آمران و عاملان کشتار «جمعه خونین زاهدان» شد و گفت: «ما در حادثه جمعه خونین مانده‌ایم که چرا مردمی که برای نماز آمده بودند، هدف قرار گرفتند. مردم زاهدان مرتب به من یادآوری می‌کنند که به حادثه جمعه خونین رسیدگی شود.»

دو روز پیش، چهارشنبه ۳۰ آذر، نیز مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی در دیدار با روحانیان اهل سنت سیستان و بلوچستان بر این خواسته تاکید کرد و با گذشت نزدیک به سه ماه از «جمعه خونین زاهدان»، بار دیگر خواستار محاکمه آمران و عاملان کشتار نزدیک به یکصد تن از مردم زاهدان در جمعه هشتم مهر ماه شد.

او در همان دیدار نیز تاکید کرد که «حادثه جمعه خونین زاهدان برنامه‌ای از پیش‌ تعیین‌شده بود» و افزود: «در حادثه مصلی حتی یک مامور نظامی هم کشته نشد، اما ما مدرک داریم که مردم در مصلی از چهار طرف هدف تیراندازی قرار گرفته‌اند و مصلی کاملا در محاصره بوده است و معتقدیم که مردمِ ما را نه فقط ماموران، بلکه حاکمیت و نظام زده است.»

در روز جمعه ۸ مهر که به «جمعه خونین زاهدان» شهرت یافته است، هنگامی که مردم قصد داشتند پس از نماز جمعه اهل سنت این شهر، در واکنش به قتل حکومتی مهسا امینی و برای اعتراض به تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ، تجمع‌ اعتراضی برگزار کنند، هدف شلیک مستقیم نیروهای انتظامی و امنیتی از داخل یک کلانتری در نزدیکی مسجد مکی قرار گرفته و دست‌کم ۹۴ تن از معترضان از جمله چند کودک، طی کمتر از چند ساعت کشته و بیش از ۳۵۰ نفر زخمی شدند.

این کشتار و شلیک نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی به سوی مردم پس از نماز جمعه اهل سنت در دو جمعه متوالی، به ترتیب در سراوان و خاش نیز تکرار شد.

«با کشتن، اعدام و زندان نمی‌توان حکومت کرد»

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی در نماز جمعه ۲ دی ماه اهل سنت زاهدان که با حضور هزاران نفر در مصلای مسجد مکی برگزار شد، نیز بار دیگر تاکید کرد که «با سلاح و نظامی‌گری، نظام نگه داشته نمی‌شود وبا قدرت و زندان نمی‌توان حکومت کرد. باید حمایت مردمی باشد تا این نظام ادامه پیدا کند. اگر مردم نارضایتی داشته باشند و حکومت را نخواهند، نگهداری هر نظامی در دنیا دشوار می‌شود».

او در ادامه گفت که ما معتقدیم که مسئولان و مدیران ارشد کشور و رهبران، باید با ملت بنشینند و ببینند ملت چه می‌خواهند و چگونه می‌توانند موافقت آن‌ها را جلب کنند.

مولوی عبدالحمید گفت: «باید به حرف کسی که اعتراض و مشکلی دارد توجه کرد. ما مردم ایران همه یکی هستیم. ما ملتی متحد با هم هستیم. همه ملت‌ها وحدت ملی دارند و امنیت ملی نتیجه وحدت ملی است. از نیروهای مسلح و همه مسئولان گرفته تا ملت و مردم همه ایرانی هستیم.»

امام جمعه اهل سنت زاهدان با اشاره به اینکه «مصداق افساد فی‌الارض راهزنی یا نبرد مسلحانه» است، گفت: «باید حقوق یکدیگر را رعایت کنیم. نه مردم اجازه دارند ماموران را بکشند و نه ماموران اجازه دارند مردم را بکشند. ما همه ایرانی هستیم و خون‌مان یکی است. کسی که چوب و سنگی در دست دارد، جواب آن سنگ، گلوله نیست.»

عبدالحمید اسماعیل‌زهی هشدار داد که «با کشتن و اعدام‌ کردن مردم و نشان‌ دادن خشونت، مشکلات بیشتر می‌شود و ما متضرر می‌شویم» و افزود: «مردم ایران برای همه ما عزیز هستند. اگر ما از هر طرفی کشته بدهیم، اگر ماموران و نظامیان و بسیجیان هم کشته شوند یا اگر مردم کشته شوند، از ما رفته است.»

امام جمعه اهل سنت زاهدان تاکید کرد: «مردم ایران به طور کلی هوشمند و عاقل هستند و عاقلان با گفتمان و مذاکره مشکلشان را حل می‌کنند و حکومت باید با مردم بنشینند و خواست آن‌ها را ببینید. آیا مردم به تغییرات راضی می‌شوند یا نه و به چه چیزی رضایت می‌دهند.»

«حکومت‌ اسلامی مهم نیست، عدالت و آزادی و رضایت مردم مهم است»

مولوی عبدالحمید با تاکید بر لزوم تفکیک «دین» و «حکومت دینی» از یکدیگر، اضافه کرد: «نباید دین فدای حکومت شود. دین را فدای نظام نکنید، نظام را فدای دین کنید. دین قبلا بوده و بعد هم خواهد بود. نباید از دین برای نظام و حکومت اسلامی هزینه شود، بلکه نظام و حکومت اسلامی باید هزینه دین شود تا دین حفاظت شود.»

امام جمعه اهل سنت زاهدان با بیان اینکه «حکومت اسلامی تا زمانی خوب است که اکثریت مردم آن را بخواهند»، گفت: «اگر عدالت و آزادی بود و به خواست مردم توجه می‌شد، نظام تا ۱۰۰ سال و بیشتر هم می‌ماند، اما حکومت‌ اسلامی مهم نیست بلکه عدالت و آزادی و رضایت مردم مهم است.»

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی در بخش دیگری از سخنرانی خود با اشاره به مهاجرت گسترده نخبگان از کشور گفت: «نخبگانی که مهاجرت می‌کنند سرمایه ملت و مغزهای متفکر هستند. کشور برای آبادی به این افراد نیاز دارد و باید زمینه‌ای فراهم شود تا آن‌ها به کشور برگردند»، اما «با دلار ۴۰ هزار تومان که این‌ها برنمی‌گردند. اقتصاد باید اصلاح شود و تحولاتی ایجاد شود. این همان‌چیزی است که مردم در خیابان‌ها فریاد می‌زنند.»

امام جمعه اهل‌ سنت زاهدان خواستار لغو احکام اعدام و اتهام محاربه در مورد معترضان بازداشتی شد و گفت: «به سختی‌ها پایان داده شود و به اعدام و اتهام محاربه، و شکنجه‌ها و مسائلی که به زبان گفته نمی‌شود در زندان‌ها پایان داده شود.»

او افزود: «من گاهی فکر می‌کنم چه کسی مجوز این مسائل را داده است. شریعت اسلام قوانینی دارد. حاکمان، قضات و مسئولان کشور در چارچوب قوانین اسلام می‌توانند کار کنند و هیچ متهمی را نمی‌توان زد یا به زور از او اقرار گرفت. هیچ‌کسی را که فرد دیگری را نکشته، نمی‌توان کشت.»

امام جمعه اهل‌سنت زاهدان تاکید کرد: «هیچ ولی امری بدون دستور شریعت نمی‌تواند حکم قتل بدهد»، گفت: «هیچ حاکمی اختیار این را ندارد که بالاتر از حکم خدا عمل کند و در کشور ما بالاترین چیز قانون است و کسی نمی‌تواند فراتر از آن عمل کند. من گاهی تعجب می‌کنم که بعضی‌ها می‌گویند ولی امر هر دستوری را که صلاح بداند، می‌تواند بدهد. این در معتقدات اهل‌سنت نیست.»

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی گفت: «به اعتقاد اهل‌سنت حضرت رسول که بالاترین شخص است هم نمی‌تواند از خودش حرف بزند مگر اینکه وحی باشد. هیچ اولی‌الامری نمی‌تواند دستور قتل کسی را بدهد تا شریعت دستوری نداده است. ولی امر و حاکم در چارچوب قرآن و سیره اسلام باید باشد و تار مویی نمی‌تواند از شریعت رد بشود.»

امام جمعه اهل‌ سنت زاهدان همچنین به افزایش فشارها و بازداشت تعدادی از روحانیون اهل سنت از جمله عبدالغفار نقشبندی، امام جمعه اهل سنتی که اولین بار تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر نوجوان را تایید کرد، گفت: «علمای سرشناس و اصحاب مدارس در اینجا جلسه‌ای داشتند و خواسته‌هایی هم داشتند که در بیانیه‌ای مطرح کردند و امیدواریم روحانیانی که احضار و بازداشت کردند، آزاد شوند و احضاریه‌ها هم لغو شوند.»

«تحصیل زنان افغانستانی خواسته همه علمای جهان اسلام است»

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی در بخشی از نماز جمعه دوم دی ماه اهل سنت زاهدان در واکنش به دستور طالبان مبنی بر ممنوعیت تحصیل دانشگاهی زنان افغانستان، گفت: «زنان توانمند سرمایه ملت هستند. جا دارد من از اینجا این نکته را به کشور همسایه افغانستان بگویم و از رهبری امارت اسلامی افغانستان بخواهم که زمینه تحصیل زنان را در تحصیلات عالیه فراهم کنند. این نه‌تنها خواسته اروپاییان و آمریکاییان که خواسته همه علمای جهان اسلام است.»

امام جمعه اهل سنت زاهدان افزود: «علم، مرد و زن نمی‌شناسد. هر علمی که باشد، زن و مرد باید آن را فرا بگیرند. شکوفایی انسان با دانش است. چه بسا زنانی که از مردان پیش‌تر می‌روند. سرمایه افغانستان هم دانشمندان و علما هستند که دین و دنیا را می‌سازند.»

مولوی عبدالحمید  با بیان اینکه آبادانی افغانستان یا ایران با مردم صورت می‌گیرد، گفت: «سرمایه افغانستان، معادن و زمین‌های زراعی و سرمایه ایران، نفت و گاز نیست بلکه سرمایه اصلی، مردم است. انسان‌ها باید تربیت شوند و کشور را بسازند و این دغدغه همه ماست که زمینه تحصیل دختران فراهم شود.»