در واکنش به حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، موسوم به عملیات «طوفان‌الاقصی» ارتش اسرائيل قصد دارد با دست زدن به هر اقدام ممکن، حماس را کاملا نابود کند. در واقع، جنگ در باریکه کوچک و پرجمعیتی ادامه دارد که بیش از دو میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند. علاوه بر آن، نوار غزه پیش از جنگ کنونی نیز دچار بحران انسانی بود که عامل اصلی آن محاصره ۱۶ ساله اسرائیل است. اگر جنبش حماس به‌دلیل حمله غافلگیرانه‌اش به اسرائيل باید با چنین واکنش سختی مواجه شود، پس واقعیت ناگوار و پیامدهای ۵۶ سال اشغال سرزمین‌های فلسطینی به‌دست اسرائيل نیز که از زمان جنگ ۱۹۶۷ آغاز شد نباید نادیده گرفته شود.

هرچند در حال حاضر طرف‌های زیادی بر لزوم برقراری آتش‌بس بشردوستانه در نوار غزه تاکید دارند، درباره آینده فلسطین پس از جنگ غزه به‌ندرت صحبتی می‌شود. البته، سناریوهای احتمالی متعددی برای حل مسئله فلسطین پس از پایان عملیات زمینی در نوار غزه وجود دارد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم.

سناریوی اول: الحاق شمال غزه و بخش‌هایی از کرانه باختری به قلمرو اسرائيل. این اقدام ممکن است با ادامه جنگ و گسترش آن به نقاط دیگر نوار غزه و تشدید عملیات امنیتی علیه فلسطینیان در کرانه باختری عملی شود. همچنین، ممکن است اسرائیل از حمله زمینی موقت به شمال غزه و الحاق این بخش پا فراتر گذارد، به‌ویژه اینکه اسرائیل اغلب شهروندان فلسطینی باقی‌مانده در شمال را به مهاجرت به سمت جنوب غزه وادار می‌کند تا خطری را که شهرهای اسکلون، اشدود، و سدروت اسرائیل و شهرک‌های اطراف نوار غزه را تهدید می‌کند کاهش دهد. افزون بر آن، اسرائیل خواهان ایجاد مناطق حائل نظامی است.

همچنین، ممکن است دولت اسرائيل به دلایل امنیتی در صدد الحاق منطقه «ج» کرانه باختری (تقریبا ۶۰ درصد از مساحت آن) یا بخشی از آن برآید و این اقدام را با رخداد هفتم اکتبر توجیه کند. این در حالی است که آمریکا و اتحادیه اروپا الحاق بخش دیگری از سرزمین فلسطین را بهایی برای جلوگیری از وقوع فاجعه انسانی بزرگ‌تر در غزه می‌دانند.

در نتیجه، اسرائیل ممکن است اشغال و محاصره‌اش را تقویت کند، دامنه شهرک‌های غیرقانونی را گسترش دهد، و به اخراج اجباری فلسطینیان به‌گونه‌ای که شبیه پاک‌سازی قومی باشد ادامه دهد. البته، رفتن به سمت اجرای چنین سناریوی می‌تواند روند عادی‌سازی روابط میان اسرائيل و کشورهای عربی را متوقف کند.

سناریوی دوم: الحاق کامل سرزمین‌های فلسطینی و حرکت به سمت تاسیس اسرائیل بزرگ. ممکن است دولت اسرائيل در واکنش به حمله حماس، سراسر کرانه باختری و نوار غزه را به قلمرو خودش ملحق کند. شاید این اقدام در گام بعدی عملی شود، به‌طوری که سناریوی اول به سناریوی دوم تبدیل شود.

در این سناریو، دولت اسرائیل گام مهمی در راه دستیابی به کشور اسرائیل بر اساس مفهوم کتاب مقدس (سرزمین موعود)، از فرات تا نیل، خواهد برداشت. در نتیجه، رنج تاریخی «قدیمی» مردم یهود به رنج تاریخی «جدید» مردم فلسطین تبدیل می‌شود. این سناریو پیامدهای ناگوار بسیاری دارد و باعث می‌شود فلسطینی‌ها در اردوگاه‌های خان‌ یونس، جنین، و اریحا زیر نظارت امنیتی اسرائیل زندگی کنند.

سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیردولتی متعدد خدمات اولیه بشردوستانه را ارائه خواهند داد و جامعه جهانی با این روش رژیم آپارتاید را تامین مالی خواهد کرد. هم‌زمان با این اقدام، روستاهای فلسطینی برای ایجاد شهرک‌های اسرائيلی تخلیه خواهد شد. البته، یکی دیگر از پیامدهای این سناریو، ظهور مقاومت مسلحانه و افراطی فلسطین و تشدید تنش در منطقه است، افزون بر اینکه درگیری در خاورمیانه به امری قطعی و اجتناب‌ناپذیر تبدیل می‌شود.

سناریوی سوم: توقف جنگ در غزه. در این سناریو، افزایش تلفات غیرنظامیان در غزه، افزایش جنایت جنگی، و گسترش خطر درگیری‌های منطقه‌ای آمریکا را وادار می‌کند اسرائیل را به توقف حمله زمینی به نوار غزه مجبور کند. این اقدام می‌تواند ناشی از رخدادی باشد که در آن قوانین بشردوستانه آشکارا و در مقیاسی وسیع نقض شود؛ درست مانند حمله سال ۲۰۰۹ اسرائيل به بیمارستان قدس در نوار غزه که در آن از گلوله‌های فسفر سفید استفاده شده بود.

بر اساس این سناریو، درخواست‌های بین المللی برای توقف دائمی جنگ در نوار غزه افزایش خواهد یافت. ممکن است شماری از گروگان‌ها با هدف افزایش فشار بین‌المللی بر اسرائيل آزاد شوند. البته، اگر جنگ متوقف شود، دولت بنیامین نتانیاهو به احتمال زیاد سقوط خواهد کرد. همچنین، ممکن است برخی از کشورها برای ایجاد مجمعی بین‌المللی به‌منظور حل مسالمت‌آمیز مسئله فلسطین دست به کار شوند. این مجمع، که شامل قدرت‌های منطقه‌ای مانند عربستان سعودی و ترکیه و مصر خواهد بود، با کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، فرانسه، ایرلند، و بلژیک که درک تاریخی و عمیقی از مسئله فلسطین دارند همکاری خواهد کرد. سپس، در نتیجه این مداخله بین‌المللی، فرصتی برای ظهور طرف‌هایی میانه‌رو پیدا خواهد شد و افراط‌گرایان (حماس و شهرک‌نشینان اسرائيلی) به عقب‌نشینی وادار خواهند شد.

هنوز بسیار زود است که بتوان پیش‌بینی کرد که تحقق کدام سناریو ممکن است. همچنین، آیا سناریوهای دیگری وجود خواهد داشت که همه را شگفت‌زده کند؟ البته، مهم‌تر از همه این است که جامعه جهانی از جدی بودن اوضاع غزه آگاه باشد و برای دستیابی راه‌حل‌های واقع بینانه و عادلانه‌ای بکوشد که به این ویرانی عظیم و کشتار وحشتناکی که همه‌روزه در رسانه‌ها شاهدش هستیم پایان دهد.