آرشیو ملی افغانستان، در شهر کابل در یک منطقه شلوغ که به نام «ده افغانان» نامیده میشود، قرار دارد. این منطقه نیز یکی از مکانهای تاریخی و باستانی افغانستان است.
در آرشیو ملی اسناد تاریخی و ملی مربوط افغانستان نگهداری می شود و مکانی است که در گذشتههای دور، برای امور دفتری شاهزاده حبیبالله، ساخته شده ، اما گفته می شود که وی هرگز در این مکان کار نکرده است.
میگویند زمانی که امیرعبدالرحمن خان (۱۸۸۰–۱۹۰۱) ، از سفر بخارا به کابل بازگشت، تعدادی از مهندسان و نگارگران بخارایی را با خود به کابل آورد و این مکان را بنا نهاد.
روایت است، پس از آنکه این مکان به نام دفتر شاهزاده حبیبالله خان، ساخته شد، شاه تصمیم گرفت که کار را از این دفتر شروع کند، اما زمانی که به طرف این مکان میرفت، درمسیر راه پای اسباش به چالهای فرو رفت و شاهزاده از اسب به زمین سقوط کرد. شاهزاده، آن روز را به فال نیک نگرفت و به این قصر وارد نشد و بعدا این مکان را بهعنوان مهمان خانه دولتی مورد استفاده قرار دادند و یک دوره نیز به مرکز آموزشی عالی افسران و انبار لجستیکی وزارت دفاع حکومت وقت تبدیل شد.
سرانجام در زمان زمامداری سردار محمد داود خان، پادشاه سابق افغانستان، تصمیم گرفته شد که این قصربرای نگهداری اسناد تاریخی مورد استفاده قرار گیرد. کار باسازی این مکان درسال ۱۳۵۲ آغاز و تا سال ۱۳۵۶ ادامه یافت و در نهایت در سال ۱۳۵۹ رسمآ « آرشیو ملی افغانستان» نامیده شد.
مقامهای وزارت فرهنگ افغانستان ازشهروندان خواستهاند که چنانچه اسناد تاریخی مربوط به افغانستان را در اختیار دارند، لطف کرده و به آرشیو ملی بسپارند.
اجمل هوتک، ساکن شهر کابل، درمورد آرشیو ملی افغانستان میگوید: « آرشیو ملی و موزه ملی، در تمام کشورها از جمله مکانهایی است که اسناد یا آثار تاریخی و باستانی مربوط به همان کشور در آنجا نگهداری میشود. این مکانها را میتوان حافظ هویت مردم یک سرزمین خواند، اما متاسفانه جنگهای چندین ساله بخشی از میراث تاریخی و باستانی کشورما را نیست و نابود کرد. امید که دیگرشاهد آن روزهای سیاه نباشیم».
رفیع صمدی، دانشجوی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه کابل نیز گفت: « نقش رسانهها دوباره زنده کردن هویت و تاریخ شهروندان یک کشوراست و باید برنامههایی درتمام آستانهای افغانستان انجام شود، تا مردم از داشتههای تاریخی و باستانی کشور خودشان باخبرشوند».