حنیف اتمر، سرپرست کنونی وزارت خارجه افغانستان که در زمان انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا، مشاور امنیت ملی کشورش بود، پیروزی دونالد ترامپ در مقابل هیلاری کلنتون را «غافلگیرکننده و غیرمنتظره» خوانده و گفته بود که افغانستان برای ریاست جمهوری ترامپ آمادگی ندارد.

این سخنان در میان گروهی از خبرنگاران مقیم کابل ایراد شده بود.

دولت به رهبری اشرف غنی، رئیس جمهور کشور، براساس گزارش‌ها، در آن زمان از لابی‌های نزدیک به اردوگاه انتخاباتی دموکرات‌ها پشتیبانی می کرد.

اما پیروزی جمهوری‌خواهان و تشکیل دولت ترامپ در آمریکا هزینه سنگینی روی دست اشرف غنی گذاشت.

اداره ترامپ برخلاف گذشته و در غیاب دولت افغانستان نه تنها مذاکرات مستقیم صلح با طالبان را شروع کرد بلکه آن را به انجام رساند، موافقتنامه صلح با گروهی که برای دولت افغانستان همچنان یک گروه تروریستی است، امضا کرد و تا یک قدیمی دعوت از رهبران شورشیان افغان در کاخ سفید جلو رفت.

این اقدامات دولت ترامپ جام‌های زهری بود که افغانستان ناچار بود به دلیل وابستگی مالی و نظامی اش به آمریکا سر بکشد.

بی‌میلی مطلق ترامپ به افغانستان شاید در خوی و خواص منحصر به فرد رئیس جمهور آمریکا نهفته باشد، اما دولت افغانستان نیز نتوانست کاری کند که توجه و احیانا علاقه ترامپ را به سرنوشت افغانستان جلب کند.

هرچند دولت افغانستان از طریق رسمی و غیررسمی به ویژه تامین ارتباط با جرد کوشنر داماد و مشاور ترامپ کوشید افغانستان را به صدر اولولیت‌های ترامپ ارتقا دهد، اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند.

از این رو برخورد نوسانی آقای ترامپ برای کابل چالش‌آفرین بود.

مشاوران ارگ پیدا و پنهان گفته‌اند که دیدگاه اشرف غنی، رئیس جمهور کشور این است که تا سوم نوامبر، روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‌ آمریکا زمان بخرد و به ویژه اجازه ندهد که روند صلح افغانستان ابزار تبلیغاتی برای تمدید اقامت ترامپ در کاخ سفید شود. از همین جهت هم است که هفته‌ها است مذاکره کنندگان دولت و طالبان در دوحه قطر در اتاق‌های مذاکره بدون هیچ نوع پیشرفتی گیر مانده اند تا سرانجام فصل انتخابات طی شود.

پس آیا می‌شود که گفت ارگ در انتخابات ریاست جمهوری برای پیروزی جو بایدن دست دعا بلند کرده است؟

مرور سابقه آقای بایدن و دیدگاه هایش در قبال افغانستان نشان می‌دهد که او نیز عاشق افغانستان نیست. آقای بایدن دلبستگی زیادی به سرمایه‌گذاری و ماندن در افغانستان به خاطر افغانستان از خود نشان نداده است.

جود بایدن در گذشته که معاون باراک اوباما بود، بعد از بحث درباره اهمیت بیشتر پاکستان، کارایی دولت افغانستان و توجه آمریکا به مبارزه فقط با القاعده، از سفره شام حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان با قهر و عصبانیت برخاسته بود.

در روزهای نه چندان دور و در همین کارزارهای انتخاباتی اخیرش برای نامزدی حزب دموکرات نیز گفته بود:‌ «درباره افغانستان باید بگویم، من کاملا مخالف ایده ملت‌سازی در این کشور بودم...ممکن نیست که آن کشور متحد شود، هیچ امکان ندارد که آن کشور یکپارچه شود» و از ایده ایجاد نظام فدرالی به عنوان راه حل مساله أفغانستان ضمنا اعلام حمایت کرده بود.

بنابرین کار با بایدن هم آسان نیست.

هر دو سیاستمدار رقیب آمریکایی به خروج از سربازان از أفغانستان، نزدیکی به پاکستان برای کمک به تامین امنیت در کشور همسایه‌اش یا به عبارت دیگر واگذاری مدیریت أوضاع به اسلام آباد دیدگاه‌های تقریبا مشترک دارند. اما یک تفاوت وجود دارد که شاید علاقه‌مندی کابل به اردوگاه دموکرات‌ها را بیشتر کند: برخلاف ترامپ، جو بایدن به ژنرال‌ها و مشاورانش گوش می دهند.

دهها ژنرال و دیپلمات آمریکایی که افغانستان را می‌شناسند به خروج مسئولانه از این کشور تاکید دارند. همین چند روز پیش دست ک شش دیپلمات ارشد آمریکایی در یادداشت مشترکی که در صفحه شورای آتلانتیک منتشر شده است، از دولت ایالات متحده خواستند که نباید تمام سربازان آمریکایی را تا کریسمس پیش رو از افغانستان خارج کند، چراکه به گفته این مقام‌های آشنا با افغانستان، این اقدام توازن قوا را به نفع طالبان تغییر خواهد داد و تاثیر ناگواری بر حقوق زنان افغان خواهد داشت. 

این شش دیپلمات آمریکایی به تاثیر خروج زودهنگام نیروهایی آمریکایی از افغانستان بر روند مذاکرات صلح بین‌افغانی در دوحه نیز اشاره کرده‌ و توضیح داده‌اند:‌ ‌«اگر خروج پیش از وقت نیروهای آمریکایی تایید شود، توازن قوا را به نفع طالبان که همچنان در سراسر افغانستان جنگ‌افروزی می‌کنند، تغییر خواهد داد. این اقدام، شرکای افغان ما نادیده خواهد گرفت و تاثیر ناگواری بر زنان افغان خواهد داشت.» 

به گفته آنان: «(با این اقدام) امنیت ملی آمریکا نیز به مخاطره خواهد افتاد، چراکه قدرت نفوذ اندکی برای ایالات متحده باقی خواهد ماند تا مطمئن شود که طالبان به تعهداتش پایبند خواهد بود؛ به ویژه به این وعده که مانع استفاده القاعده و دیگر تروریست‌های بین‌المللی برای حمله به ایالات متحده از خاک افغانستان شود.» 

برخی از این مقام‌ها دموکرات اند و در صورت پیروزی بایدن ممکن است به مقام ها و مناصبی برسند و بایدن به دیدگاه آنها احترام بگذارد. اما همه اینها در صورتی است که دونالد ترامپ بار دیگر مانند گذشته با پیروزی مجددش کابل را غافلگیر نکند.