با طرح تصویب کوپن در مجلس ایران برای دومین بار تجربه زندگی کوپنی به ایران بازمی‌گردد.

مجلس ایران با تصویب این طرح دولت را ملزم به پرداخت یارانه تامین کالاهای اساسی به مردم کرده است. به این ترتیب، به ۶۰ میلیون نفر، هر یک به مبلغ یک میلیون و دویست هزار ریال معادل ۱۲۰ هزار تومان -چهار سنت آمریکا- از طریق واریز اعتبار به کارت یارانه نقدی سرپرست خانوار کمک می‌شود. براساس این طرح به افراد با درآمد کمتر از حداقل حقوق و دستمزد نیز مبلغ ششصد هزار ریال معادل ۶۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند.

براساس بررسی‌های انجام شده در این طرح، ۶۰میلیون نفر شهروند ایرانی مشمول برخورداری از کمک دولتی برای تامین کالاهای اساسی خود شدند.

این طرح از نیمه دوم امسال اجرایی خواهد شد و طی آن دولت موظف است برای تامین بخشی از نیازهای معیشتی خانوارهای ایران به خصوص خانوارهای کم‌برخوردار، به صورت ماهانه به هر فرد ایرانی شناسایی شده در طرح معیشت خانوار، از طریق واریز اعتبار به کارت یارانه نقدی سرپرست خانوار کمک کند.

در این طرح مبلغ یک میلیون و دویست هزار ریال، معادل ۱۲۰ هزار تومان ماهانه برای هر یک از افراد سه دهک اول از جمله افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی، رزمندگان معسر و افراد با درآمد کمتر از حداقل حقوق و دستمزد، و مبلغ ششصد هزار ریال معادل ۶۰ هزار تومان برای هر یک از افراد سایر دهک‌ها واریز می‌شود.

گفته می‌شود این اعتبار صرفا برای تامین کالای‌های اساسی و ضروری در نظر گرفته شده است. در ضمن، وزارت صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی موظف شده‌اند امکان تخفیف در خرید این کالاها را برای مشمولان فراهم کنند.

در روزهای گذشته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران با اشاره به صحبت‌های علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر لزوم حمایت معیشتی از مردم به خصوص اقشار آسیب‌پذیر گفته بود: «در تفاهم با دولت نخواهیم گذاشت در این شرایط دشوار معیشتی مردم احساس کنند که در وسط مشکلات تنها هستند و کسی به فکر کوچک شدن سفره آن‌ها نیست.»

پول کوپن از کجا تامین می‌شود؟

هم‌زمان با تصویب طرح تامین کالای اساسی، امیدرضا حاجی بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به تصویب کلیات گفت: «سیصد هزار میلیارد ریال منابع اجرای این قانون از محل اموال، حق‌الامتیاز واگذاری سهام دولت و حقوق مالکانه تامین می‌شود که باید صد درصد آن در اختیار سازمان هدفمندی یارانه‌ها قرار بگیرد.»

 به گفته وی در صورت کم آمدن منابع حاصله، دولت مکلف است از منابع اعتبار موجود و افزایش تنخواه‌گردان خزانه، کسری منابع را جبران کند و یا منابعی را حاصل از فروش و واگذاری مذکور جایگزین کند. این نماینده مجلس همچنین گفت: «دولت می‌تواند به جای فروش و واگذاری اموال و سهام موضوع این قانون، تا سقف منابع مذکور از منابع اعتبار موجود و با جابه‌جایی سایر اعتبارات، مشروط به ‌عدم‌آسیب به هزینه‌های ضروری و حقوق مردم و با افزایش تنخواه‌گردان خزانه استفاده کند.»

در دوران بحران کرونا که بیشتر دولت‌ها با اعطای کمک‌های مالی به شهروندان یا تجارت‌های آسیب‌دیده با بحران مالی و بدهی مواجه شده‌اند، ایران بدون اعطای هرگونه کمکی به شهروندان خود بدهی از پیش تعیین شده داشته است. حالا برای ایران که تا پیش از شیوع کرونا، به دلیل تحریم‌های گسترده و کاهش درآمدهای نفتی دولت با کسری بودجه بالایی دست به گریبان بوده است، به درستی مشخص نیست که هزینه تامین کالاهای اساسی را از چه محلی تامین خواهد کرد و تا کجا می‌تواند ادامه دهد؟

آخرین گزارش صندوق بین‌المللی پول از پیش‌بینی وضعیت اقتصادی کشورهای دنیا حکایت از کاهش بیشتر رشد اقتصادی ایران در سال جاری دارد. کاهشی که سفره مردم ایران را کوچک‌تر از قبل خواهد کرد.

این نهاد پیش‌بینی کرده بود که رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۰ منفی پنج درصد باشد که ۴.۵ درصد کمتر از پیش‌بینی قبلی آن است.

در این گزارش که به وضعیت دولت‌های بدهکار پرداخته بود، سهم بدهی دولتی ایران به تولید ناخالص داخلی این کشور برابر با ۳۲/۲ درصد اعلام شد. دولت ایران که طی سال‌های گذشته دولتی همواره بدهکار بوده است، رشد کسری بودجه هرساله را نیز به حجم بدهی‌هایش اضافه کرده است. گزارش عملکرد معاونت خزانه‌داری کل کشور از بودجه نیز نشان از رشد بدهی ۴۰ درصدی دولت در سال گذشته را نسبت به یک سال قبل‌تر خود دارد. براساس گزارش رسمی معاونت خزانه‌داری کل کشور، مجموع کل بدهی دولت و شرکت‌های دولتی تا پایان شهریور ماه سال جاری، ۱۰۳۱۳٫۷ هزار میلیارد ریال (معادل یک هزار و سی و یک هزار میلیارد تومان) بوده است. حال مجلس ایران دولت را موظف به پرداخت یارانه ماهانه به ۶۰ میلیون شهروند کشور کرده است و دولت باید هر دوماه یک‌بار گزارش عملکردش را در این خصوص به مجلس ارائه دهد.

با ۱۲۰ هزار تومان چه می‌توان خرید؟

اگر گوشت قرمز، مرغ، برنج، نان، تخم مرغ، روغن، حبوبات، چای، شیر، دارو و مواد بهداشتی را در فهرست کالاهای اساسی قرار دهیم، یارانه مذکور تنها برای تهیه یک کیلو گوشت قرمز که حدود ۱۵۰ هزار تومان است هم یاری نخواهد کرد.

براساس قیمت‌های سایت خرید اینترنتی دیجی کالا در ایران، قیمت یک شانه ۹ عددی تخم‌مرغ ۱۱ هزار تومان، یک کیسه برنج ۱۰ کیلویی ۳۰۹ هزار و ۵۰۰ تومان معادل کیلویی ۳۱ هزار تومان، یک شیشه روغن سرخ کردنی مایع ۴۲ هزار تومان، هر بسته ۹۰۰ گرمی لوبیا یا نخود حدود ۴۰ هزار تومان و شیر یک لیتری پاستوریزه پاک هم حدود پنج هزار تومان درج شده است. در مجموع حدود ۶۰۰ هزار تومان هزینه خرید همین چند قلم کالا از سایت دیجی‌کالا برای مصرف یک خانواده چهار نفره است، در صورتی که برخی از مواد با صرفه‌جویی استفاده شود شاید برای مصرف حدود یک ماه خانواده کافی باشد. طبق یارانه دولتی این خانواده نفری ۱۲۰ هزار تومان یعنی در مجموع ۴۸۰ هزار تومان یارانه خرید کالاهای اساسی دریافت خواهند کرد.