در قانون اساسی ایالات متحده سازِوکاری تعبیه شده است که به موجب آن، اگر رئیس جمهور ناتوان از انجام مسؤولیت‌هایش باشد، قدرت او به معاون رئیس‌جمهور واگذار می‌شود.
رونالد ریگان و جورج دبلیو بوش، هر دو پیش از آن که موقتاً تحت بی‌هوشی پزشکی قرار گیرند، از متمّم بیست و پنجم قانون اساسی بهره گرفتند.
اما چنان چه دونالد ترامپ برای ادامه خدمت بی‌کفایت شناخته شود، آیا می‌توان این متمّم را جهت برکناری وی به کار بست؟
هم‌زمان با فرولغزیدنِ دونالد ترامپ -به‌عنوان فرمانده کل- از یک رسوایی به رسوایی دیگر، به این متمّمِ قانون اساسی به‌عنوان شیوه‌ای ممکن برای کنار گذاشتنِ او و گماشتنِ مایک پنس در اتاق بیضی کاخ سفید نگاه می‌شود.
طرز رفتار مایک پنس تمایز آشکاری با دونالد ترامپ دارد؛ ترامپی که توییت با حروف بزرگ‌نوشته‌اش: «?TREASON» یا «خیانت؟»، به تاریخ ۶ سپتامبر و در واکنش به سرمقاله نیویورک‌تایمز که به قلم یک محرم راز کاخ سفید نوشته شده بود، هیاهویی آفرید و به سرخط اخبار در سراسر جهان بدل شد.
کمابیش در همان زمان، مایک پنس، معاون رئیس جمهوری، در توییتی نوشته بود که «امروز، برای خوش‌آمدگویی به کلانتران سراسر کشور به رئیس‌جمهور در کاخ سفید پیوستم. دولت ما دوشادوش مأموران اجرای قانون می‌ایستد. برای تمام آن چه می‌کنید از شما سپاسگزاریم.»
امروز نیویورک‌تایمز گزارش داد که قائم‌مقام دادستان کل، رود روزنستین، در سال ۲۰۱۷ و به دنبال اخراج جیمز کومی، رئیس دایره امنیتی فدرال، به دستور آقای ترامپ، امکان توسل به متمّم بیست و پنجم را به بحث گذاشته بود. آقای روزنستین هنوز پاسخی به این ادعا نداده است.
پیاده‌سازیِ متمّم بیست و پنجم نیازمند برقراری شرایطی است: پیش از آن که دو سوم مجلس نمایندگان به آن رأی مساعد دهند، آقای پنس و (دست کم) هشت عضو کابینه باید تصمیم به پیشبرد چنین طرحی بگیرند؛ و در صورتی که آقای ترامپ آنان را به چالش کشید، آمادگی اثبات و ایجاب آن را داشته باشند.
اما آقای جِیکوب پاراکیلاس، معاون برنامه ایالات متحده و قاره آمریکا از خانه چاتهام، مؤسسه مستقل سیاست‌گذاریِ مستقر در لندن، بر این باور است که برقراری چنین عاملی «بسیار نامحتمل» است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او می‌گوید: «به دید من، این اندیشه که چنین متمّمی برای عزل اجباری رئیس جمهور به کار رود به غایت دور از ذهن است. چنین امری بی‌درنگ یک بحران سیاسی خواهد آفرید که خود می‌تواند به‌سرعت به بحران قانون اساسی بینجامد.
پیدایش چنددستگی در دولت منتفی نیست. اگرچه این (متمّم) ابزاری نیرومند است، اما ظرفیت به وجود آوردن سطوح حیرت‌آوری را از تنش و واکنش داراست.»
جزء عملیاتی متمّم مورد بحث، بخش چهارم آن است:
«هرگاه معاون رئیس جمهور و اکثریتی از مقامات اصلی دستگاه‌های اجرایی، یا هر مرجع دیگری که کنگره می‌تواند به موجب قانون پیش‌بینی کند، طی اعلامیه‌ای کتبی به رئیس موقت سنا و رئیس مجلس نمایندگان اطلاع دهند که رئیس جمهور توان بهره‌گیری از اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را ندارد، معاون رئیس جمهور بی‌درنگ به عنوان کفیل ریاست جمهوری اختیارات و وظایف او را بر عهده می‌گیرد.»
کارشناسان بارها گفته‌اند که به سبب فشاری که آقای ترامپ بر حزب جمهوری‌خواه آورده، بسیار نامحتمل است که استیضاح خطری را متوجه او سازد.
ربه‌کا تروپ، استادیار علوم سیاسیِ دانشگاه واشینگتن در سیاتل، پیش‌تر به ایندیپندنت گفته بود: «نظر به تضاد منافع مالی هنگفت ترامپ، ظرفیت فساد، و تخطّیِ محتمل از بند مواجب و مقرّری (در قانون اساسی)، امکان حقوقیِ استیضاح او بسیار است.
با این همه، با سیطره جمهوری‌خواهان بر دو مجلس نمایندگان و سنا، امکان استیضاح نه یک پرسش حقوقی، بلکه وابسته به اراده‌ای سیاسی است.
از جنبه‌های گوناگونی ترامپ را می‌توان جمهوری‌خواهی نامتعارف خواند. با این حال، او کابینه‌ای آکنده از محافظه‌کاران راست افراطی را سامان داده است تا دستور کاری متعارف و محافظه‌کار را در راستای کاهش مالیات‌ها، کاهش هزینه بر بهداشت و درمان و خدمات اجتماعی، و مقررات‌زداییِ گسترده به پیش برد.
تاکنون، ترامپ از حمایت جمهوری‌خواهان کنگره برخوردار بوده است که جلوی قانون‌گذاری به منظورِ بازجویی از ترامپ، یا جلوگیری از تضاد منافع مالی انبوه او را گرفته‌اند.»
اما، خانم آنجلیا ویلسون، استاد دانشگاه منچستر، می‌گوید که به باور او رشته رسوایی‌های ترامپ موجب «شرمساری» حزب جمهوری‌خواه شده است و در وضعیتی که اعضای حزب جویای انتخاب مجدد خود در مجلس نمایندگانند، ترامپ در برابر یک استیضاحِ احتمالی، آسیب‌پذیر خواهد بود.
او معتقد است: «چه پرونده (دخالت) روسیه (در انتخابات) را در نظر بگیریم و چه دیگر رسوایی‌هایی را که بی‌شک تاکنون به بار آمده است، ترامپ بدل به دردسری گران برای حزب جمهوری‌خواه شده است. سرانجام در نقطه‌ای، جمهوری‌خواهان نیازمند به فاصله‌گیری از ترامپ می‌شوند تا بخت‌شان برای رأی‌آوری دوباره در مجلس نمایندگان تقویت شود.»
© The Independent
