اسکلت جنگجوی قرون وسطی، رمزگشایی از تاریخ انگلستان

ساکنان باستانی منطقه «وسکس» اصلیت ایرلندی یا آلمانی داشتند

حال، باستان‌شناسان امیدوارند بقایای جنگجوی «مارلو» حقایقی را در مورد فرماندهان نظامی‌ که کنترل سیاسی را در داخل و اطراف دوک‌نشین اولیه وسکس در قرن ششم میلادی برقرار کردند، روشن کند - Photo credit: University of Readin

یک کشف جدید در ۵۰ کیلومتری غرب لندن ممکن است سبب تغییر درک تاریخ‌دانان درباره روند طولانی‌مدتی که به ایجاد انگلستان (بخشی از بریتانیا) منجر شد، شود. 

باستان‌شناسان در دانشگاه رِدینگ در حال تحقیق در مورد یک رهبر نظامی قرون وسطی (دوره میان قرون پنجم تا پانزدهم پس از میلاد مسیح عمدتا در اروپا) هستند که مزارش در ارتفاعات مشرف به رودخانه «تیمز» در نزدیکی شهر «مارلو» در استان «باکینگهام شِر» کشف شده است. 

شواهد موجود در اسکلت او همراه با ابزاری که همراه پیکرش دفن شده حاکی از آن است که او در جامعه، موقعیتی ممتاز داشته و تقریبا بی‌تردید رهبر یک واحد نظامی – مثلا رهبر یک گروه سربازان آنگلوساکسون یا یک شاهزاده بوده است.

او در نخستین سال‌های حرفه نظامیش احتمالا در دوره‌ای فعال بوده که به طور سنتی با فرمانده اسطوره‌ای قرون وسطی، شاه آرتور تداعی می‌شود. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

با توجه به موقعیت جغرافیایی قبر که تنها ۲۷ کیلومتر با شرق شهر دورچستر فاصله دارد و با توجه به تشابهات آن به  تک‌قبرهایی که در بالای تپه‌های مشرف به دشت آکسفورد کشف شده (و ابزارهایی که با او دفن شده مشابه ابزار کشف شده در چند قبر دیگر در بخش فوقانی تیمز است) این احتمال وجود دارد که این جنگجوی شهر «مارلو» به نوعی با ایجاد دوک‌نشین آنگلوساکسون «وِسِکس» که نهایتا به پادشاهی انگلستان تغییر هویت داد، مرتبط بوده باشد. 

حفاری دقیق قبر این فرد بلندپایه و ادامه آزمایش‌هایی که روی اسکلت و دیگر ابزار همراه او در دانشگاه ردینگ و «بِرمینگام» در جریان است، داستان زندگی او را به تدریج آشکار می‌کند. 

دکتر گابور توماس، صدر هیات باستان‌شناسان دانشگاه ردینگ که بر حفاری قبر این جنگجو نظارت داشت، می‌گوید: «این کشف به روی دوره‌ای پرتو می‌افکند که قبایل قدرتمند به دوک‌نشین تغییر شکل می‌دادند.» 

این جنگجو بی‌تردید در لباس‌های فاخر، شاید در سه ماهه پایانی قرن ششم، همراه با برخی از بهترین ابزار و وسائلش از جمله یک شمشیر ۸۹ سانتیمتری دو لبه (که کماکان در غلاف چوبی و چرمی‌اش قرار داشت)، چاقو و آن چه تصور می‌شود ظروف مورد علاقه‌اش بوده مثل دو کاسه نفیس برنزی (که هردو از منطقه‌ای که اکنون بلژیک و فرانسه است وارد شده بوده‌اند) به خاک سپرده شده بوده است.   

در میان دیگر ابزاری که با آن به خاک سپرده شده است، دو نیزه، یک جام بلند ۱۵ سانتیمتری (ساخته شده از شیشه بسیار نازک)، یک جفت موچین برنز، یک قیچی آهنی و یک میله آهنی ۲۵ سانتیمتری به چشم می‌خورد. 

آرامگاه او که بر رود تیمز مشرف است در ۲۷ کیلومتری شرق شهر اصلی «دورچستر آن تیمز» مرکز دوک‌نشین «وِسِکس» و ۲۲ کیلومتری شرق آن چه اصل منطقه سلطنتی وسکس در «بنسون» شناخته می‌شود، قرار دارد.   

این کشف از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا به دانشمندان امکان می‌دهد آزمایشات «دی ان ای» مفصل، ایزوتوپیک و دیگر آزمون‌‌ها را روی مردی انجام دهند که تفریبا بی‌تردید در برقراری قدرت آنگلوساکسون‌ها در شمال و مرکز دره تیمز و بالقوه تولد دوک‌نشین وِسِکس که از یک روند پیچیده سیاسی مشتق شد، شرکت داشته بود.  

هرچند وسکس یک ایالت آنگلوساکسون بود که چند قرن بعد کنترل تمام انگلستان (بخشی از بریتانیا) را در دست گرفت اما منشاء آن هنوز در هاله‌ای از ابهام پوشیده است. 

در میان عوام «وسکس» یکی از چندین دوک‌نشینی است که صدها سال پیش و قبل از اتحاد کشور در قرن دهم میلادی وجود داشت اما در اصل این منطقه یک اتحاد سیاسی کاملا آنگلوساکسون نبود.  

برخی شواهد حاکی از آن است که رهبران آن ترکیبی از اعضای اقوام مختلف بوده‌اند که برخی ریشه‌های محلی بریتانیایی «دره تیمز» داشتند و برخی دیگر احتمالا اصلیت ایرلندی و حتی آلمانی داشته‌اند. 

در ابتدا دوک‌نشین وسکس (کوتاه شده عبارت: دوک‌نشین ساکسون‌های غرب) به نام آلمانی دوک‌نشین «گِویسهِ» شناخته می‌شد که به معنای «افراد معتمد» یا «جنگجویانی که می‌شود به آن‌ها اتکاء کرد» است. 

احتمال دارد که آن‌ها در اصل یک گروه مزدور آلمانی بوده‌اند که به دنبال سقوط حکومت رم بر بریتانیا (در سال ۴۱۰ میلادی) توسط یک حکمران بریتانیایی محلی در قرن پنجم استخدام شده بوده‌اند که به او در برقراری نظم و آرامش کمک کنند. در واقع آن‌ها همان افراد مسلحی بوده‌اند که او باید به آن‌ها «اتکاء» می‌کرده است.  

به نظر می‌رسد در مرحله‌ای، دیگر گروه‌های جنگجو از جمله ایرلندی‌الأصل‌ها به افراد «گویسِه» پیوسته‌اند.  

اما شواهد حاکی از آن است که اکثر حکمرانان «گویسه» بریتانیایی محلی یا دست کم بخشی با اصل و نسب بریتانیایی بوده‌اند. بی‌تردید هویت این شخصیت‌ها که در فهرست نام حکمرانان اولیه این دوک‌نشین آمده نشان از اسامی «کِلتیک» بریتانیایی و برخی «کِلتیک» ایرلندی دارد. (توضیح: کِلت‌ها اقوام هند و اروپایی اولیه بوده‌اند که از دو هزار سال پیش از میلاد مسیح تا قرن اول پس از میلاد از اروپای مرکزی در سراسر اروپا و به ویژه در ایرلند، اسکاتلند، ایالت ولز، بریتانی و آناتولی گسترده شدند) اما تا اواخر قرن هفتم میلادی فرمانرایان «وسکس» تنها نام‌های آنگلوساکسون آلمانی‌الاصل داشته‌اند. 

حال، باستان‌شناسان امیدوارند بقایای جنگجوی «مارلو» حقایقی را در مورد فرماندهان نظامی‌ که کنترل سیاسی را در داخل و اطراف دوک‌نشین اولیه وسکس در قرن ششم میلادی برقرار کردند، روشن کند.  

شواهد موجود از ترکیب اسکلت این جنگجو و ابزاری که با او دفن شده (و نیز از کشف قبرهای دیگر در خطه مرکزی و شمال دره تیمز) حاکی از آن است که او در دومین دهه قرن ششم احتمالا در خانواده‌ای مرفه (و در نتیجه بالقوه قدرتمند) متولد شده بود.  

هنوز روشن نیست که خانواده او آلمانی‌الأصل یا بریتانیایی بوده‌اند اما تصور می‌شود او یکی از ملاکین منطقه مارلو بوده است. 

نکته مهم این است که محل دفن او نه تنها مشرف بر دره تیمز است (که جاده اصلی تردد آنگلوساکسون‌ها بود) بلکه احتمالا مسلط بر یک ویلای رومی (در زمان تسلط روم بر بریتانیا) و همانند سایر ویلاهای رومی مرکز یک ایالت کشاورزی بوده است که جنگجوی مارلو یا نیاکانش یا آن را به ارث برده یا تصرف کرده بودند. 

شواهد موجود از اتصال عضلات او به اسکلتش نشان می‌دهد که جثه‌ای قوی مثل یک بازیکن سطح بالای راگبی در دنیای مدرن داشته است. 

قد او حدود ۱.۸۰ سانت (به مراتب بلندتر از میانگین قد مردم آن زمان) و وزنش احتمالا حدود ۹۵ کیلوگرم بوده است. 

هرچند او یک جنگجو بوده است اما نمی‌توانسته قدرت عضلات دو سر بازویش را تنها از راه نبرد به دست آورده باشد. بنابراین به ظن قوی به کارهای کشاورزی و از قبیل آن هم – احتمالا در کنار مردمانی به مراتب از نظر طبقه اجتماعی پائین‌تر از خود - می‌پرداخته است.  

آزمایش اسکلت او نشان می‌دهد که او یک جنگجوی سواره (نه پیاده نظام) بوده که با توجه به ابزار نفیسی که با او دفن شده است و محل دفن خاص و برجسته او مطابقت دارد. 

این همچنین از جلد شمشیر او مشخص است. مت بانکِر، کارشناس سلاح‌های آنگلوساکسون، جای ضربه‌ای (به شکل عدد هفت و به عمق ۱.۵ میلیمتر) را بر بخش برنزی انتهای جلد شمشیر یافته است. این دقیقا همان قسمتی از جلد شمشیر است که یک سرباز شمشیر به دست پیاده تصادفا و در حالی که هدفش پای چپ جنگجو بوده به آن صربه زده است. احتمالا جنگجوی مارلو دست کم در آن مورد با تفاوت تنها چند سانتیمتر از یک ضربه کاری به سلامت جسته بود. 

آزمایش اسکلت او نشان می‌دهد که این جنگجو (احتمالا بر اثر بیماری یا در جنگ) در حدود سن ۵۰ سالگی درگذشته است. 

با توجه به سایر شواهد موجود، او به احتمال قوی در سومین بخش قرن ششم میلادی درگذشته است. 

این دوره از اهمیت خاصی برخوردار است. 

نخست، این دوره‌ای است که نخستین موج همه‌گیری طاعون بخش اعظم اروپا از جمله بخش‌هایی از بریتانیا را در کام کشید. این همه‌گیری بخش قابل توجهی از جمعیت اروپا را از میان برد و درنتیجه خلاء‌ سیاسی و جمعیتی به وجود آورد که در مقابل باعث تغییرات ژئوپولیتیکی عمده (احتمالا شامل از سرگیری پیشروی‌های آنگلوساکسون‌ها به سوی غرب) بود.  

دیگر آن که این دوره اصلی جنگ‌های «گویسه/وسکس» علیه اقوام بریتانیایی بود. از یازده درگیری/جنگی که در اسناد تاریخی آنگلوساکسون‌ها در قرن‌های ۵۰۰ و ۶۵۰ میلادی موجود است، هفت برخورد در نیمه دوم قرن ششم روی داده است (هرچند به نظر می‌رسد تاریخچه آنگلوساکسون‌ها تنها پیروزی‌های آن‌ها را ثبت کرده نه شکست‌هایشان). احتمال دارد جنگجوی مارلو دست کم در برخی از این نبردها شرکت داشته بوده است. 

نکته دیگر آن که بخشی به دلیل پیروزی‌های وسکس، دوک‌نشین «گویسه» در أواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم به صورت یک قدرت سیاسی عمده در جنوب بریتانیا درآمد (و به نام وسکس خوانده شد) که خیلی بعدها بر انگلستان مسلط و آن را متحد کرد.  

جنگ‌های میان «گویسه/وسکس» و اقوام محلی بریتانیا در آن دوره نشان می‌دهد که بیش از یک قرن پس از آغاز تسلط آنگلوساکسون‌ها بر بخش عمده شرق و جنوب بریتانیا، کنترل سیاسی بریتانیا همچنان بر نواحی گسترده‌ای از آن چه اکنون «باکینهام شِر» و «آکسفورد شر» شناخته می‌شود، برقرار بوده است. در واقع، این آگاهی وجود دارد که جوامعی در بخش‌هایی از جنوب بریتانیا پس از صدها سال همچنان به زبان «کلتیک/ولز» تکلم می‌کنند.  

جنگجوی مارلو ابتدا در سال ۲۰۱۸ توسط خانم سو واشینگتن، یک علاقه‌مند تاریخ بریتانیا (و عضو باشگاه محلی ردیابی فلزات موسوم به جست‌وجوگران مِیدِن هِد) کشف شد که بلافاصله باستان‌شناسان محلی را آگاه کرد. اما این کشف به سبب حفاظت ازمحل آن محرمانه نگاه داشته شد. 

در آن سال یک پروژه کوچک حفاری باستان‌شناسی در محل انجام شد اما در ماه‌های اخیر دانشگاه رِدینگ حفاری‌های گسترده‌تری در این ناحیه به عمل آورده است. این حفاری‌ها نمایان‌گر مراسم غیرعادی تدفین از جمله استفاده از تکه‌های کوچک سنگ چخماق برای پوشاندن قبر یا نوعی سنگ قبر است. هرچند سپر جنگجوی مارلو همراه او دفن نشده اما ممکن است هنگام تدفین آن را روی سنگ قبر قرار داده بوده‌اند.  

هم اکنون تجزیه و تحلیل‌های کامل آزمایشگاهی در مورد ابزار قبر این جنگجو آغاز شده است و منوط به اعطای بودجه کافی، تا سال آینده ادامه خواهد یافت.  گام‌هایی برای جمع‌آوری اعانه از مردم هم برداشته شده است.  

دکتر توماس، استاد باستان‌شناسی اوایل قرون وسطی در دانشگاه ردینگ می‌گوید: «کشف (مقبره جنگجوی مارلو) فرصت آگاهی دقیق از هویت این فرد در چارچوب زمانش را فراهم کرده است.»

© The Independent

بیشتر از جهان