«بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین حفره لایه اوزون بر فراز قطب جنوب»

لایه اوزون نقشی حیاتی در حفاظت زمین از پرتو فرابنفش خورشید دارد

سوراخ لایه اوزون بالای قطب جنوب امسال بزرگتر از دو سال گذشته شده است- GETTY IMAGES/AFP

دانشمندانی که لایه اوزون، لایه حفاظتی زمین را لحظه به لحظه رصد می‌کنند، هشدار داده‌اند که سوراخ اوزون بر روی سرزمین جنوبی (شامل جنوبگان در اطراف قطب جنوب) به حداکثر میزان سالانه خود رسیده و یکی از بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین سوراخ‌های لایه اوزون در سال‌های اخیر به شمار می‌رود.

لایه اوزون که در قسمت فوقانی جو زمین واقع شده است، بیشتر پرتوهای فرابنفشی را که از خورشید می‌آید جذب می‌کند و در صورت فقدان آن، حیات روی سیاره ما با مخاطره و آسیب مواجه می‌شود.  

براساس گفته دانشمندان «سرویس نظارت بر جو کوپرنیکوس» (Cams)، غلظت اوزون که به آن «تری اکسیژن» نیز گفته می‌شود در ارتفاع حدود ۲۰ تا ۲۵ کیلومتری بالای سرزمین جنوبی و قطب جنوب، به «تقریباً صفر» رسیده است. 

دانشمندان سرویس نظارت بر جو کوپرنیکوس می‌گویند این حفره بزرگ، پیامد یک سوراخ «به شکل غیرمعمول کوچک و گذرا» بوده که در سال ۲۰۱۹ بر اثر شرایط  آب و هوایی خاص ایجاد شده است. دانشمندان بر لزوم اعمال ممنوعیت‌هایی برای استفاده از مواد شیمیایی ساخته شده توسط انسان مانند کلروفلوروکربن‌ها (CFC) تاکید دارند. به عبارت دیگر ممنوعیت آن دسته از مواد شیمیایی که به عنوان عامل تخریب لایه اوزون شناخته می‌شوند.

دانشمندان می‌گویند حفره بزرگی که امسال ایجاد شده، توسط یک «گردباد قطبی قوی، پایدار و سرد» شکل گرفته - یک منطقه پایدار با فشار کم که معمولاً در لبه یخ‌تاق عظیم راس (بزرگ‌ترین یخ‌تاق زمین در جنوبگان) دیده می‌شود، جایی که دما می‌تواند تقریباً به ۸۰- درجه سانتیگراد نیز برسد. 

ونسان هانری پش، مدیرکوپرنیکوس، سرویس نظارت بر اتمسفر می‌گوید: «وسعت و میزان سوراخ‌های لایه اوزون سال به سال بسیار متغیر است. اما حفره اوزون ۲۰۲۰ شبیه حفره سال ۲۰۱۸ است، که یک سوراخ کاملا بزرگ بود و قطعاً درپانزده سال گذشته از جمله بزرگ‌ترین حفره‌ها به شمار می‌رود.

در هفته‌های گذشته با بازگشت نور خورشید به قطب جنوب، ما شاهد تخریب مداوم اوزون بر فراز این منطقه بوده‌ایم. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پس از حفره به شکل غیرمعمول کوچک و گذرای در سال ۲۰۱۹، که بر اثر شرایط خاص آب و هوایی ایجاد شده بود، اینک ما مجددا یک مورد نسبتاً بزرگ را برای امسال ثبت می‌کنیم که این مساله تاییدی بر آن است که باید به اجرای قرارداد مونترال مبنی بر ممنوعیت انتشار مواد شیمیایی مخرب اوزون ادامه دهیم.»

دانشمندان می‌گویند که سوراخ لایه اوزون به این صورت تشکیل می‌شود که مواد حاوی کلر و برم در گردباد قطبی منجمد انباشته می‌شوند، جایی که در زمان تاریکی، غیرفعال می‌مانند. اما زمانی که خورشید پس از تاریکی زمستان بر فراز قطب طلوع می‌کند، انرژی آزاد شده از آن باعث می‌شود که اتم‌های موقتا غیرفعال برم و کلر از نظر شیمیایی فعال شوند و به سرعت مولکول‌های اوزون را از بین ببرند و لایه را از اوزون خالی کنند. 

لایه پایینی اوزون - گازی با بوی تند و زننده شبیه کلر- یک آلاینده محسوب می‌شود زیرا یک عامل اکسنده قوی است که باعث آسیب به بافت‌های مخاطی و تنفسی در حیوانات می‌شود و همچنین می‌تواند بر گیاهان نیز اثر بگذارد. 

با این حال، وجود این گاز در لایه استراتوسفر ضروری و مفید است چرا که قادر است نور فرابنفش با تواتر متوسط را جذب کند​​. لایه اوزون چیزی حدود ۹۷ تا ۹۹ درصد از کل پرتو فرابنفش را جذب می‌کند و از وقوع سرطان پوست و شرایط مخرب دیگر جلوگیری می‌کند.

© The Independent

بیشتر از جهان