قطر نباید از عینک پاکستان به روند صلح افغانستان بنگرد

رئیس‌جمهور اشرف غنی سحرگاه دوشنبه به قطر رفت

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که رئیس‌جمهور برای امضای توافق آتش‌بس به قطر سفر کرده است-Press Office of President of Afghanistan / AFP

محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان بامداد امروز ( دوشنبه) به قطر سفر کرد. یک هیئت عالی رتبه شامل امرالله صالح، معاون اول رئیس جمهور، حمدالله محب مشاور شورای امنیت و حنیف اتمرسرپرست وزارت خارجه او را در این سفر همراهی می‌کنند. تعدادی از مدیران ارشد رسانه‌های افغانستان نیز در این سفر همراه رئیس جمهور غنی هستند. در بیانیه‌ای که از سوی دفتر رسانه‌ای ریاست جمهوری منتشر شده، آمده است که رئیس جمهور در این سفر نخست به کویت رفته و پس از شرکت در مراسم خاکسپاری امیر کویت به دوحه می‌رود. رئیس‌جمهور در دوحه با مقام‌های عالی‌رتبه این امیر‌نشین از جمله شیخ تمیم حمد بن آل ثانی، امیر قطر، نخست‌وزیر این کشور و همچنان با زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان و اسکات میلر فرمانده عمومی نیرو‌های آمریکایی و ناتو در افغانستان دیدار و ملاقات خواهد کرد. همچنان در جریان سفر رئیس جمهور، او با تیم مذاکره‌کننده افغانستان نیز دیدار خواهد داشت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در مورد دلایل سفر رئیس‌جمهور افغانستان به قطر تنها همین قدر گفته شده که آقای غنی با مقام‌های عالی رتبه قطر در مورد روابط دوجانبه میان این دو کشور گفت‌و‌گو خواهد کرد. همچنین با خلیل‌زاد و اسکات میلر هم در مورد روند صلح صحبت گفت‌و‌گو خواهد شد‌. اما به‌نظر می‌رسد ابعاد این سفر و تاثیر آن از آنچه مطرح می‌شود، گسترده‌تر باشد. 

در حال حاضر مذاکرات صلح در قطر به بن‌بست خورده است. اختلاف‌ها میان تیم‌های مذاکره‌کننده به حدی زیاد است که در یک هفته گذشته هیچ‌گونه دیداری میان گروه‌های تماس دو طرف صورت نگرفته است‌. گفته می‌شود روز یک‌شنبه معصوم استانکزی، رئیس هیئت دولت افغانستان با مولوی حنفی، رئیس هیت طالبان به صورت انفرادی گفت‌و‌گو کرده است. با این حال چالش‌های موجود در رابطه با مذاکرات هنوز بسیار زیاد است. این چالش‌ها نگرانی کشور‌های حامی روند صلح افغانستان را نیز برانگیخته است‌. تا جایی که نمایندگان این کشور‌ها برای رفع بن‌بست در حال رایزنی هستند‌. خلیل‌زاد نیز که از سه روز قبل به دوحه سفر کرده ، تلاش‌ برای رفع بن‌بست را آغاز کرده و پس از گفت‌و‌گو با هیئت مذاکره‌کننده دو طرف به تاجیکستان رفت تا در مورد روند صلح افغانستان با مقام‌های تاجکستان نیز گفت‌و‌گو کند.

اما مهمتر از همه رویکرد قطر در مذاکرات صلح است. این کشور از سال ۲۰۱۳ میزبان دفتر سیاسی طالبان در دوحه است. مسلما حضور بخشی از رهبری طالبان به صورت مستمر در قطر، نقش این امیرنشین در روند صلح را قوی‌تر از دیگر کشورهای منطقه می‌کند. اما چیزی که برای دولت افغانستان همیشه مایه نگرانی بوده این است که قطر بیشتر از «عینک پاکستان و آمریکا به روند صلح افغانستان می‌نگرد.»

این مساله باعث می‌شود که تمایل قطر به سوی خواسته‌های طالبان با توجه به لابی پاکستانی‌ها بیشتر شود‌. سفر رئیس جمهور غنی به قطر هم واقعیت این مساله را تا حد زیادی آشکار می‌کند. هرچند منابع رسمی دولت افغانستان این سفر را تنها بررسی روابط دو کشور می‌دانند، اما مسلما در پس پرده ظواهر امر، رئیس جمهور تلاش کرد «عینک ساخت پاکستان قطری»‌ها را دور بیاندازد و آنان را با واقعیت‌های عینی روند صلح افغانستان و خواست مردم این کشور آشنا کند.

تحلیلگران سیاسی بر این باورند که سفر رئیس جمهور می‌تواند تا حد زیادی بن‌بست مذاکرات را نیز بشکند. هرچند طالبان گفته‌اند که در روند مذاکرات صلح نباید میانجی سومی وجود داشته باشد. اما واقعیت این است که بدون میانجی‌ها، به خصوص نماینده کشورهای منطقه مثل قطر، ازبکستان و همچنان کشورهای آلمان و نروژ، نمی‌توان به پیشرفت مذاکرات خوش‌بین بود‌. از سوی دیگر زمزمه‌هایی در مورد توافق برای آتش‌بس در افغانستان شنیده می‌شود و برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که رئیس‌جمهور برای امضای توافق آتش‌بس به قطر سفر کرده است. هرچند این زمزمه‌ها از سوی دولت افغانستان رد شده، اما نمی‌توان از این مساله به سادگی گذشت که دولت افغانستان و کشور‌های حامی صلح افغانستان به شدت بر طالبان فشار آورده‌اند تا آتش‌بس در افغانستان را قبول کنند. درغیر این صورت، روند صلح افغانستان با رویکرد فزاینده خشونت‌گری طالبان آسیب شدیدی متحمل خواهد شد.

بیشتر از