سران اتحادیه اروپا این هفته برای رسیدن به یک برنامه برون‌رفت از بن‌بست تشکیل جلسه خواهند داد. آن‌ها دقایقی را به موضوع برگزیت اختصاص خواهند داد و با ناباوری به اظهارات بوریس جانسون نگاه خواهند کرد که اعلام کرده برای دلجویی از شیفتگان برگزیت در حزب خود حاضر به شکستن قوانین بین‌المللی است. 

ولی برای درمان بیماری برگزیت بریتانیا، از دست اروپا کاری ساخته نیست. 

روسیه با قطعی شدن اقدام مجرمانه مبنی بر مسموم کردن مخالف اصلی پوتین، الکسی ناوالتی، دوباره به سر خط خبرها بازگشت و کمی آن سوتر از مرز، جنبش دموکراسی‌خواهانه مردم در بلاروس توجه جهانیان را به خود معطوف کرده است. 

اما امروز منشاء بزرگترین تهدید برای اروپا، از منظر تهدید یک قدرت خارجی در مورد قلمرو اتحادیه اروپا و هر چیزی که اروپایی‌ها برای خود ارزش می‌خوانند، ترکیه است.

رئیس جمهور سابق فرانسه، فرانسوا اولاند، در سخنان هفته گذشته خود در آتن، از نگرانی‌های خود در مورد ترکیه پرده برداشت. 

از دید اولاند، رجب طیب اردوغان، که امروزه در میان منتقدان سیاسی به «سلطان» معروف است، تهدیدی برای اروپا محسوب می‌شود. اردوغان ترکیه را به لحاظ اقتصادی به تباهی کشانده است و حالا چاره‌ای ندارد جز این که با کوبیدن بر طبل ناسیونالیسم، دوران شکوه امپراطوری عثمانی را طلب کند تا توجه مردم از مشکلات اقتصادی منحرف شود. 

فهرست اتهاماتی که اولاند تهیه کرده طولانی است: اردوغان در پی نظامی کردن شرق مدیترانه است، با خرید تسلیحات روسی از تعهدات خود در ناتو خارج شده، صدها روزنامه‌نگار و مخالف سیاسی را زندانی کرده، شیفته اسلام‌گرایی است، به تبلیغ اسلام در اروپا می‌پردازد و در استانبول دو کلیسای دوره مسیحیت بیزانس را به مسجد تبدیل کرده، وقیحانه در سیاست داخلی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان مداخله می‌کند، همایش‌های عظیم سیاسی برگذار می‌کند و اصرار دارد شهروندان اروپایی ترکیه‌‌تباروام دار ترکیه اند، ماجراجویی های او در سوریه و جنگ با کردها و اتحادش با لیبی اقدامی تجاوزگرایانه است.

سخنان اولاند در گوش مقامات یونانی که در کنفرانس حضور داشتند آوای یک موسیقی دلنواز می‌نمود. نیکوس دندیاس، وزیر خارجه یونان، بر تمایل یونان به همکاری با اردوغان تأکید کرد اما فقط در صورتی که خطر تمامیت ارضی یونان از سر مردم جزایر آن برداشته شود. 

یونان و قبرس تلاش کرده‌اند کمک بیشتری از اتحادیه اروپا بگیرند اما بریتانیا، با توجه به تمایل نخست‌وزیرش به ترکیه، دیگر امیدی برای یونانی‌ها باقی نگذاشت. 

مشکل اصلی یونان تردید آلمان برای یک موضع‌گیری شفاف است. پس از سخنرانی اولاند، زیگمار گابریل، رهبر سابق حزب سوسیال دموکرات، که از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ وزارت امور خارجه آلمان را نیز به عهده داشت، موضعی کاملا متفاوت در پیش گرفت. وی تأکید کرد: «اگر ترکیه را به سبب نقض قوانین ناتو در خرید موشک‌های اس-۴۰۰ روسی تحریم می‌کردیم یا مجبور می‌کردیم ناتو را ترک کند، این کشور به سرعت به یک قدرت هسته‌ای تبدیل می‌شد.» 

وی افزود: «اگر اتحادیه اروپا طرف یونان را بگیرد و کوچک‌ترین مخالفتی با ترکیه بکند، آن وقت باید به فکر دیوارکشی در تمام مرزهای پیرامون اروپا و حتی داخل کشورهایی چون مجارستان باشیم چرا که اردوغان یک میلیون پناهجو یا بیشتر را به سوی اروپا روانه می‌کند.» 

از دید گابریل، مشکل این جاست که ایالات متحده حاضر نشده تحریم‌هایی را برای ترکیه وضع کند، و با توجه به نفوذ آمریکا بر ناتو، موضع‌گیری در قبال اقدامات نظامی ترکیه در شرق مدیترانه بلاتکلیف مانده است. 

وی «صبر راهبردی» را راه‌حل این مشکل می‌داند، که حتی در مورد پوتین هم که اقدام به قتل ناوالنی کرده باید در پیش گرفت. 

در همین راستا بود که گابریل به طعنه گفت: «اگر سیاست خارجی اتحادیه اروپا حالا گیاه‌خواری باشد، سیاست خارجی آلمان وگن خواهد بود.» 

[افراد گیاه‌خوار و وگن هر دو گوشت نمی‌خورند اما وگن‌ها از گیاه‌خواران از این بابت سختگیر‌ترند چرا که آن‌ها نه تنها گوشت حیوان نمی‌خورند بلکه هیچ فرآورده حیوانی نظیر لبنیات، تخم‌مرغ، عسل یا چرم و پشم و ابریشم را نیز نمی‌خورند یا استفاده نمی‌کنند.] 

هراس آلمان و اتحادیه اروپا از ترکیه در مصاحبه‌ای با روزنامه اصلی یونان به نام «کاتیمرینی» آشکار شد که در آن رئیس شورای روابط خارجه آلمان، دانیلا شوارتزر، و همچنین مشاور ویژه شورای عالی سیاست خارجه اتحادیه اروپا، ژوزف بارل، گفتند پیشنهاد فشار یا تحریم اردوغان «از چند جهت پیچیده است: آیا اصلا صحیح است که چنین کاری بکنیم. اگر آری تا چه حد، با چه شرایطی و تا چه زمان.» وی افزود: «ما هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که لازم باشد تحریم‌های شدید و گسترده اعمال کنیم.» 

این دقیقا همان سیاست خارجه وگنیسم برلین و بروکسل است که زیگمار گابریل شرح داد. از نگاه بسیاری از کشورهای اروپایی، اختلاف ترکیه و یونان پیچیده، مرموز و ریشه در افسانه‌های باستانی دارد. 

وزیر خارجه جزیره مالت نیز گفت مشکل با گفت‌وگو برطرف می‌شود. 

اگر تهدید قدرتی در اندازه‌های ترکیه بر سر جزیره کوچک «غودش» متعلق به کشور مالت سایه انداخته بود، او خودش نخستین کسی خواهد بود که از اتحادیه اروپا تقاضای کمک و پشتیبانی می‌کرد. 

روز سه‌شنبه، صدراعظم آلمان، آنجلا مرکل، رئیس شواری اتحادیه اروپا، چارلز میچل، و اردوغان قرار است پیش از شروع نشست این هفته، در یک جلسه مجازی به بحث و گفت‌وگو بپردازند و موضوع اصلی صحبت آن‌ها یونان است. آیا سیاست خارجی گیاه‌خواران و وگن‌های اتحادیه اروپا به اردوغان گوشت‌خواراجازه می دهند قطعه ای از گوشت منطقه اژه را برای خود بردارد؟

دنیس مک شین، وزیر سابق کابینه بریتانیا در امور مربوط به اروپا است.