صبح روز پنجشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۹، رزمایش مشترک نیروهای دریایی، هوایی، زمینی و پدافند هوایی ارتش ایران به نام ذوالفقار ۹۹ در منطقه دوم دریایی جاسک آغاز شد و انجام آن سه روز به طول انجامید.

پیش‌تر تا سال ۱۳۹۷، نیروهای چهارگانه ارتش رزمایش‌های آبی‌خاکی خود را با نام ولایت در زمستان هر سال در این منطقه از آب‌های جنوبی کشور برگزار می‌کردند.

رزمایش ذوالفقار ۹۹ برخلاف سایر رزمایش‌های پیشین نیروها و تجهیزات بسیار کمتری از نیروهای چهارگانه را دخیل کرده است که دلیل آن می‌تواند شیوع کرونا و همچنین نبود بودجه کافی باشد.

نیروی دریایی ارتش تنها با هفت کشتی و شناور جنگی، بیش از ده قایق، یک زیردریایی فاتح، سه پرتابگر موشک ضد کشتی، یک هواپیما، سه پرنده بدون سرنشین و چهار هلیکوپتر در این رزمایش شرکت کرد. در حالی که نیروی هوایی ارتش تنها با هشت فروند هواپیما و یک فروند پهپاد شناسایی، نیروی زمینی ارتش با تنها سه نفربر آبی‌خاکی و نیروی پدافند هوایی ارتش تنها با یک آتشبار سامانه پدافندی آی هاک در این رزمایش شرکت کردند.

شبیه‌سازی تهاجم ساحلی و دفع آن در روز نخست

صبح روز پنجشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۹، نیروهای نظامی شرکت‌کننده در این رزمایش در ساحل جاسک دفع حمله ساحلی نیروهای دشمن جهت تصرف جزایر سه‌گانه ایرانی تنب کوچک، بزرگ و ابوموسی را تمرین کردند. در این راستا، گروهی از تفنگداران دریایی مجهز به موتورهای چهارچرخ، موتورسیکلت و خودروهای سبک خود را به ساحل مورد تهاجم رسانده و با استفاده از راکت اندازهای ۱۰۷ میلی‌متری فجر ۱ و راکت اندازهای آرپی‌جی-۷ و همچنین توپ ضد هوایی ۲۳ میلی‌متری به سمت اهداف شناوری که نقش قایق‌های نیروهای دشمن را بازی می‌کردند شلیک کردند.

سه فروند ناو نیروبر آبی‌خاکی با نام‌های لارک، تنب و لاوان و همچنین ناوچه جماران، ناو محافظ تبرزین، شناور کیوان و شناور پشتیبانی هنگام به همراه یک فروند زیردریایی کلاس فاتح نیروی دریایی ارتش در این رزمایش شرکت کردند. در روز نخست رزمایش، ناو نیروبر لارک با شماره ۵۱۴ جهت استفاده تفنگداران دریایی ارتش مجهز به سه دستگاه نفربری دوزیست بی ام پی-۲ و چندین قایق تندروشان در ساحل دشمن فرضی لنگر انداخت تا شبیه‌سازی بازپس‌گیری ساحل یک جزیره تحت اشغال دشمن را انجام دهد.

پس از آن گروهی دیگر از تفنگداران دریایی با استفاده از دو فروند هلیکوپتر هوادریا ارتش شامل یک فروند آگوستا بل آ بی.۲۱۲ و یک فروند آ اِس اِچ-۳ دی «پادشاه دریا»، گروه دیگری از تفنگداران دریایی به ساحل موردنظر در نزدیکی جاسک منتقل کردند. پس از آن، گروه سوم از تفنگداران دریایی اقدام به پرش با چتر از یک فروند هلیکوپتر مین‌روب آر اِچ-۵۳ هوادریا و فرود در ساحل منطقه رزمایش کردند.

نقش نیروی هوایی ارتش

در مقایسه با رزمایش‌های مشترک ولایت، نیروی هوایی ارتش با تعداد بسیار کمی از هواپیماهای خود در رزمایش ذوالفقار ۹۹ شرکت کرد. در روز نخست، یک فروند هواپیمای گشت دریایی پی-۳ اِف اوریون این نیرو از پایگاه نهم شکاری تاکتیکی شهید عبدالکریمی در بندرعباس به همراه یک فروند هواپیمای ترابری سبک فوکر اف-۲۷-۴۰۰ ام هوادریای ارتش پیش از شروع رزمایش در منطقه آن پرواز کردند و به شناورهای آمریکایی که جهت رصد رزمایش در منطقه حاضر شده بودند اطلاع دادند تا جهت جلوگیری از آسیب دیدن ناخواسته در جریان رزمایش ذوالفقار ۹۹ فاصله خود را از کشتی‌های نیروی دریایی ارتش که اقدام به تیراندازی می‌کردند حفظ نمایند.

در جریان صبح روز نخست رزمایش سه فروند جنگنده بمب‌افکن همه‌منظوره اف-۴ ئی فانتوم ۲ از اسکادران ۹۱ شکاری تاکتیکی و مجهز به بمب‌های تمرینی از پایگاه نهم شکاری تاکتیکی به پرواز درآمده و پس از یک نوبت سوخت‌گیری از یک فروند بوئینگ ۷۴۷-۱۳۱ اف سوخت‌رسان به منطقه رزمایش در نزدیکی جاسک رسیده و دو فروند از آن‌ها اقدام به بمباران اهداف فرضی به جهت پشتیبانی از تفنگداران دریایی در ساحل کردند. پس از بمباران اهدافشان، خلبانان با استفاده از توپ ۲۰ میلی‌متری دماغه جنگنده‌ها سعی کردند تا اهدافی دریایی را در ساحل مورد هدف قرار دهند.

شلیک موشک‌های ضدکشتی در روز دوم رزمایش

در جریان روز دوم رزمایش ذوالفقار ۹۹، نیروی دریایی اقدام به شلیک موشک‌های کروز ضد کشتی کرد. اولین موشک که یک فروند سی-۷۰۴ نصر بود توسط شناور کیوان با شماره پاشنه ۲۰۱ علیه یک هدف دریایی شلیک شد. پس از آن دو پرتابگر زمینی دو تیر موشک کروز ضد کشتی قادر را به سمت اهداف دریایی شلیک کردند. موشک کروز قادر نمونه‌ای ارتقا یافته و تغییریافته از موشک ضد کشتی سی-۸۰۲ چینی با برد ۲۰۰ کیلومتر است که توسط صنایع شهید بابایی ساخته می‌شود. ناوچه جماران نیز در منطقه رزمایش حضور داشت که احتمالاً یک تیر موشک ضد کشتی نور را بر ضد یک هدف دریایی شلیک کرد. علاوه بر شلیک موشک‌های ضد کشتی از شناورهای نیروی دریایی ارتش، یک تیر موشک سی-۷۰۴ نصر ضد کشتی توسط زیردریایی فاتح شلیک شد.

در جریان روز دوم رزمایش، برای نخستین بار یکی از پهپادهای رزمی سیمرغ (شاهد ۱۲۹) نیروی دریایی ارتش دو بمب هدایت تلویزیونی قائم بر ضد اهداف دریایی که نقش قایق‌های دشمن را بازی می‌کردند پرتاب کرد. همچنین دو فروند اف-۴ ئی فانتوم ۲ از گردان ۹۱ شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش اقدام به شلیک دو تیر موشک هوا به سطح ماوریک بر ضد اهداف دریایی کردند. بار دیگر این جنگنده‌ها از یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان سنگین بوئینگ ۷۴۷-۱۳۱ اف نیروی هوایی ارتش سوخت دریافت کردند تا بتوانند خود را به جاسک برسانند.

ادعای عجیب روابط عمومی ارتش در رابطه با پهپاد هدف کرار

در جریان روز نخست رزمایش، یک آتشبار سامانه پدافندی آی-هاک نیروی پدافند هوایی ارتش یک تیر موشک ارتقا یافته‌ام آی ام-۲۳ بی موسوم به شلمچه به سمت یک پهپاد هدف کرار شلیک و آن را با موفقیت نابود کرد. پهپاد کرار مجهز به موتور توربوجت مورد استفاده در موشک‌های کروز ایرانی چون نور و قادر در دهه ۱۳۷۰ شمسی با کمک مهندسان هوافضا از شرکت دنل ایرکرافت آفریقای جنوبی در مجتمع اوج نیروی هوایی طراحی و سپس به‌عنوان پهپاد هدف توسط شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در شاهین‌شهر در سال ۱۳۸۹ شمسی به تولید انبوه رسید.

مسئولین وزارت دفاع و سپس فرماندهان نیروی پدافند هوایی ارتش که تنها کاربر این پهپاد هدف هستند بارها در سال‌های اخیر به‌دروغ اعلام کرده‌اند که کرار قابلیت انجام بمباران هوایی و همچنین ره‌گیری هواپیماهای دشمن را دارد. این درحالی است که این پهپاد به علت هدف بودنش فاقد هرگونه رادار جهت ره‌گیری اهداف پروازی پرنده و همچنین سنسورهای فروسرخ و تلویزیونی جهت فراهم آوردن امکان مشاهده محیط پیرامون آن جهت شناسایی اهداف زمینی و هدف‌گیری جهت بمبارانشان توسط کاربران آن است.

در جریان رزمایش ذوالفقار ۹۹، روابط عمومی ارتش در یک بیانیه اعلام کرد که نیروی پدافند هوایی ارتش از یک پهپاد هدف کرار جهت ره‌گیری یک فروند هواپیمای گشت دریایی پی-۸ آ نیروی دریایی ایالات‌متحده، یک فروند پهپاد جاسوسی آر کیو-۴ بی نیروی هوایی آمریکا و یک فروند پهپاد تهاجمی ام کیو-۹ در روز دوم رزمایش استفاده کرده است. تصویر و فیلم‌های منتشرشده از پهپاد کرار موردنظر به‌خوبی نشان می‌دهد که فاقد هرگونه رادار و حتی دوربین بوده است و به‌طورقطع استفاده از آن جهت ره‌گیری هرگونه جسم پرنده ممکن نیست.

رزمایش ذوالفقار ۹۹ ضعف‌های موجود ارتش را نمایان کرد

رزمایش‌های نیروهای مسلح ایران همواره ضعف‌های ناشی از کمبود بودجه، استفاده از تجهیزات فرسوده و انتصاب فرماندهان بی‌تجربه اما سرسپرده به علی خامنه‌ای را نشان می‌دهد. این ضعف‌ها در رزمایش ذوالفقار ۹۹ به‌وضوح عیان بود. اگرچه برای نخستین بار پس از چند دهه، این نیرو اقدام به تمرین و انجام عملیات تهاجم ساحلی با استفاده از کشتی‌های نیروبر آبی-خاکی و نفربرهای بی ام پی-۲ کرده است اما عدم مجهز بودن این نفربرها به تجهیزات دفاع فردی در برابر تهدید موشک‌های ضدتانک و همچنین رنگ‌آمیزی سبزرنگ آن‌ها که مختص مناطق سرسبز اروپایی است تا مناطق صحرایی که باعث به‌راحتی شناسایی شدن آن‌ها توسط دشمن می‌شود همگی تاشی از عدم اختصاص بودجه جهت بروز رسانی تجهیزات فرسوده قدیمی، بی‌توجهی مسئولین، و ضعف در فرماندهی برخی از فرماندهان ارتش است.

از میان دیگر ضعف‌های عمده قابل‌مشاهده در جریان رزمایش ذوالفقار ۹۹ که بارها در رزمایش‌های پیشین نیز مشاهده شده است می‌توان به فقدان تجهیزات فردی استاندارد و بروز برای غواصان، تفنگداران دریایی، خلبانان هلیکوپتر هوادریا (هواپیمایی نیروی دریایی) و حتی خدمه نفربرهای زرهی بی ام پی-۲ نیروی زمینی اشاره کرد. به‌عنوان مثال تفنگداران دریایی فاقد جلیقه ضدگلوله، کلاه‌های محافظ ضدگلوله، عینک‌های محافظ بالستیک و مهم‌تر از همه سلاح‌های انفرادی به روز هستند. تصاویر همچنین نشانگر استفاده مسلسل‌های سبک و از رده خارج یوزی ساخت اسرائیل و صنایع اسلحه‌سازی ایران (صاسد) با قدمت حدود ۵۰ سال توسط نیروهای ویژه و تفنگداران نیروی دریایی ارتش است.

همین‌طور که در بالا ذکر شد با توجه به شرکت داشتن تعداد اندکی از پرسنل و شمار بسیار کمی از تجهیزات آن‌ها در رزمایش ذوالفقار به نظر می‌رسد که هدف اصلی رزمایش افزایش توان رزمی و هماهنگی بین نیروها در شرایط جنگی نبوده. در حقیقت هدف اصلی از برگزاری ایران رزمایش جنگ روانی و رساندن پیامی نظامی از سوی ارتش ایران به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و بخصوص امارات متحده عربی به دنبال صلح این کشور با اسرائیل است که در صورت تهاجم و تلاش جهت اشغال جزایر ایرانی بخصوص ابوموسی، تنب کوچک و بزرگ با اقدام نظامی متقابل نیروهای چهارگانه ارتش ایران مواجه خواهند شد.