جنگل آمازون در برزیل یکی از سنگرهای طبیعی جهان است که از سیاره ما در برابر کنش‌هایی که گرمایش زمین را بالا می‌برند، دفاع می‌کند. ایالت پارا کانون جنگل‌زدایی و کشمکش بر سر زمین نیز در همین منطقه قرار دارد. این استان روزگار بسیار نگران‌کننده‌ای دارد که باید هشداری باشد برای دولت انگلستان که تعهد کرده است تا سال ۲۰۵۰ میلادی انتشار گازهای گل‌خانه‌ای را به صفر برساند.
در ماه مه شاهد بودیم که جنگل‌زدایی در منطقه آمازون برزیل از زمانی که استفاده از شیوه‌های کنونی ثبت آغاز شد به بالاترین میزان رسید و در ژانویه ۲۰۱۹ گزارش رسید که جنگل‌زدایی در قیاس با ژانویه ۲۰۱۸ میلادی ۵۴ درصد افزایش داشت.
در کسوت وکیلی که در حوزه حقوق اراضی کار می‌کند، در مبارزات مردمان بی‌زمین برای رسیدن به عدالت اجتماعی و زیست‌محیطی در آمازون، پشتیبان آنها بوده‌ام.
هنگامی که ۹ سال داشتم خانواده‌ام که مهاجران بی‌زمینی بودند به ایالت پارا آمدند. اقلیم این جا در طول عمر من به شدت تغییر کرده است که بخشی از آن به علت سوزاندن جنگل‌ها و جنگل‌زدایی بوده است. امروزه مهار اوضاع به کلی از دست خارج شده است. از زمان راه صاف کردن برای بزرگ‌راه برازیلیا- بلم در سال ۱۹۷۴ حدود ۷۰ درصد جنگل‌های استان پارا از بین رفته است که عمدتاً به علت تک کِشت کردن سویا و پرورش دام بوده است.
جرایم زیست‌محیطی( تخریب مناطقی به وسعتی برابر وسعت چند کشور اروپایی) مدافعان حقوق بشر و کارگران روستایی را که برای حقوق ارضی در این منطقه مبارزه می‌کنند با خشونت‌های شدید روبه‌رو کرده است. سازمانی که برای آن کار می‌کنم (انجمن اراضی سبز-سی‌پی‌تی) بیش از ۹۰۰ مورد آدم‌کشی در استان پارا ثبت کرده است که در پنج دهه گذشته رخ داده است. در پشت این آدم‌کشی‌ها الگویی از توسعه اقتصادی قرار دارد که دولت با اولویت دادن به صنعت چوب، دام‌پروری، استخراج معدن و به تازگی پرورش غلاتی مثل سویا، تحمیل کرده است.
من دست‌اندرکار پرونده‌هایی بوده‌ام که هدف از آنها به کیفر رساندن مرتکبان چنین جرایمی بوده است. مثل پرونده «ژوزه کلادیو ریبیرو دا سیلوا» و «ماریا دو اسپریتو سانتو»، زن و شوهری که در محله نوال‌پیخونا زندگی می‌کردند. با هماهنگی این زوج به کشاورزان آن منطقه کمک می‌کردیم تا در جنوب شرقی استان پارا سکونت‌گاهی جنگلی به وسعت ۲۲ هزار هکتار ایجاد کنند، منطقه‌ای پر از گونه‌های گیاهی بومی مثل بلوط برزیلی، آسای، کوپوآسو، آندیروبا و کوپایبا که همگی محافظ خاک و منابع آب هستند.
بهره‌برداران چوب که در آن منطقه زندگی می‌کردند و دوست داشتند از چوب درختان با ارزش آن بهره‌برداری کنند فشار زیادی آوردند. دام‌دارانی هم که سعی داشتند گستره دام‌داری خود را به آن منطقه گسترش دهند فشار فزاینده‌ای وارد می‌کردند.
«ژوزه کلادیو» و «ماریا » سرمشق دیگران در پاسداری از یکپارچگی جنگل بودند و به همین دلیل آنها را به طور فزاینده‌ای تهدید به مرگ می‌کردند.
در حمایت از آنها به مقامات راجع وجود چنین تهدیدهایی و جرایم زیست‌محیطی در جنگل‌ها هشدار می‌دادیم. اما دولت کوچک‌ترین کاری انجام نداد و «ژوزه کلادیو» و «ماریا » در سال ۲۰۱۱ به قتل رسیدند.
دو نفری که این جنایت را انجام دادند و شخصی را که دستور قتل را صادر کرده بود به دادگاه کشاندیم. مرتکبان این قتل سرانجام به ۴۳ و ۶۰ سال حبس محکوم شدند اما همچنان آزاد هستند.
در نظام قضایی برزیل می‌توان مجرمان را به طور غیابی محاکمه و بعد دستگیر کرد و حکم را به طور کامل به اجرا در آورد. چنین وضعیتی باعث می‌شود مدافعان حقوق بشر و محیط زیست در آمازون موقعیت بسیار آسیب‌پذیری پیدا کنند زیرا نه تنها دولت حفاظت لازم را از آنها انجام نمی‌دهد تا کارشان را بدون خطر انجام دهند، وقتی هم که مورد خشونت واقع می‌شوند مرتکبان خشونت مجازات نمی‌شوند.
من حامی خانواده‌های بازمانده از کشتار پائو دارکو نیز بوده‌ام که در آن ۱۰ کارگر روستایی بی‌زمین، به دست پلیس به قتل رسیدند. در این پرونده، مبارزه‌ای طولانی برای تحقق عدالت انجام گرفته است و خانواده‌های بازمانده برای سومین بار با حکم خلع‌ید مواجه شده‌اند زیرا دولت آن قدر اعتبار فراهم نمی‌کند که جایی امن و امان برای این جامعه روستایی فراهم شود تا در آن زندگی کنند.
در حال حاضر برای ۲۰۰۰ خانواده از ۱۲ جامعه روستایی حکم خلع ید صادر کرده‌اند و امکان دارد اوضاع وخیم‌تر شود و ۱۶۰ جامعه روستایی که دارای حقوق ارضی در این منطقه نیستند لطمه ببینند.
اینها شاید خیلی بی ربط به تعهدات عظیم «ترزا می» به نظر آید اما درسی که می‌توان از آن گرفت این است که خط مقدم خطرناک و وحشت‌باری در نبرد علیه تغییرات اقلیمی وجود دارد. در این خط مقدم چیزی بیش از میراث دوران کار خانم نخست‌وزیر در داونینگ استریت به خطر افتاده است.
به همین دلیل است که در سفرم به اروپا در ماه جاری با مؤسسه کافود همکاری می‌کنم و از دولت انگلستان خواهم خواست در چارچوب تعهد اقلیمی جدیدش از مدافعان حقوق بشر که طرح‌های بزرگ سرمایه‌گذاری را به چالش می‌کشند بیشتر دفاع کند و نشان دهد که در مورد رعایت تعهدات کسب‌‌وکار و حقوق بشر جدیت دارد.
همچنین از مردم هم خواهیم خواست از پای ننشینند و انتخاب سبک‌هایی در زندگی مثل نخوردن گوشت وارداتی از اراضی مورد مناقشه در منطقه آمازون را مطرح خواهیم کرد.
هدف انگلستان برای به صفر رساندن انتشار گازهای گل‌خانه‌ای در واقع فقط یک بیانیه است، اما بحث‌های خیلی بیش‌تری در این زمینه وجود دارد. برای کمک کردن به توقف نابودی اراضی، جنگل‌ها و رودخانه‌های ارزشمند برزیل و حفاظت از مردمی که آمازون را خانه خود می‌خوانند راهبرد تغییرات اقلیمی انگلستان باید در پیوند با راهبرد سرمایه‌گذاری خارجی انگلستان باشد.
ژوزه باتیستا گنسالویس آفونسو- وکیل حقوق اراضی در انجمن اراضی سبز-سی‌پی‌تی بارابا در برزیل است.
© The Independent
