کمیته مشترک وزرای اعضای سازمان صادرکننده نفت (جی‌ام‌ام‌سی) به همراه تولیدکنندگان بزرگ غیر عضو اوپک که در صدر آن ها روسیه قرار دارد، در هفته جاری پایبندی أعضاء به کاهش تولید و عرضه که در ماه آوریل در مورد آن توافق شده بود را مورد بررسی قرار دادند.  این اجلاس به ریاست مشترک عبد‌العزیز بن سلمان وزیر انرژی عربستان و الکساندر نواک، همتای روس او برگزار شد. با در نظر گرفتن مقدار تولید مکزیک که از ماه ژوئن با توافق اوپک در طرح سهمیه‌بندی شرکت نمی‌کند، کشورهای عضو در ماه ژوئیه بین ۹۵ تا ۹۷ درصد به سهمیه‌های تعیین شده وفادار بوده‌اند.

هم عربستان و هم روسیه تاکید کردند که بازار جهانی نفت تحت تاثیر شیوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹همچنان شکننده بوده و از اعضاء خواستند که به‌طور کامل طرح کاهش تولیدات را رعایت کنند.  به‌ویژه از کشورهایی که میزان تعیین شده برای کاهش تولید را نادیده گرفته‌اند، از جمله عراق و نیجریه نیز خواسته شده طرح‌هایی را برای کاهش عرضه برای ماه های اوت تا سپتامبر ارائه دهند، تا تجاوز از اضافه تولید فعلی را جبران کند. قرار است «جی‌ام‌ام‌سی» بار دیگر در روز ۱۷‌ام سپتامبر برای مرور روند پایبندی کشورهای تولید‌کننده  به توافق کاهش عرضه تشکیل جلسه دهد.

طبق قرار، از میزان توافق کاهش عرضه اوپک پلاس در ماه اوت حدود دو میلیون بشکه در روز کاسته خواهد شد، به این معنی که  ۹.۷ میلیون بشکه محدودیت عرضه برای همه أعضاء در ماه‌های میان مه تا ژوئن  به ۷.۷ میلیون بشکه از ماه اوت تا پایان سال جاری کاهش خواهد یافت. همچنین قرار است  این میزان کاهش در ژانویه سال ۲۰۲۱ به ۵.۸ میلیون بشکه در روز رسیده و  تا ماه آوریل سال ۲۰۲۲ ادامه یابد. (کلیه طرح های کاهش تولید و عرضه بر میزان پایه اکتبر ۲۰۱۸ استوار است). انتظار می‌رود افزایش تولید در ماه اوت بخشی به‌خاطر بالا رفتن تقاضا در کشورهای تولیدکننده در طول ماه های تابستان و بخشی به دلیل جبران وعده کاهش‌های اعضایی باشد که از سهمیه خود در ماه‌های مه، ژوئن و ژوئیه تجاوز کرده‌اند.

کشورهایی که از سهمیه خود تجاوز کرده‌اند

عراق در صدر کشورهایی است که با اضافه تولیدی برابر با ۲۸۵ هزار بشکه در روز (به گزارش اس‌اند‌پی گلوبال پلاتز) از سهمیه خود تجاوز کرده است. برای جبران این اضافه تولید، عراق وعده داده در ماه‌های اوت و سپتامبر ۴۰۰ هزار بشکه در روز کمتر از سهمیه‌اش تولید کند (به عبارت دیگر ۴۰۰ هزار بشکه روی روزانه  ۸۵۰ هزار بشکه ای که قرار بوده از تولیدش کم کند).

پس از عراق، نیجریه با ۱۰۵ هزار بشکه در روز در ماه‌های مه تا ژوئيه از سهمیه کاهش تولیدش تجاوز کرده است. نیجریه در این مورد با سایر اعضای اوپک پلاس بحث دارد و می گوید نمی‌خواهد نفت خام بسیار سبک حوزه «ابگامی» این کشور در رده این سهمیه بندی قرار گیرد. این یکی از موارد اختلاف نظر در میان اعضای اوپک بوده زیرا نیجریه مایل است نفت سبک حوزه «ابگامی» به‌جای نفت سنگین در رده میعانات نفتی قرار داده شود. طرح کاهش تولید اوپک پلاس تنها شامل نفت خام سنگین می‌شود نه میعانات نفتی. «اسن‌اند‌پی گلوبال پلاتز» برآورد کرده که نیجریه در ماه ژوئیه حدود ۱۶۰ هزار بشکه درروز نفت سبک رده «ابگامی» تولید کرده است.  اگر این میزان تولید از مجموع سهمیه تولید نیجریه کم شود، نتیجه آن سطح پایبندی این کشور از طرح کاهش أعضاء را از میزان کنونی ۶۵ درصد به ۱.۳ درصد بالا می‌آورد.

میزان تقاضا در بازارهای بین‌المللی همچنان متزلزل است

هرچند بازار جهانی نفت قدری تکان خورده اما محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک خاطرنشان کرده که بی‌اطمینانی‌های بسیاری همچنان بر بازار سایه افکنده است. هفته گذشته، اوپک در گزارش ماهیانه‌اش در مورد بازار نفت، میزان رشد تقاضای روزانه بازار را ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش و در مرز روزانه ۹.۱ میلیون بشکه قرار داده و علت آن را روند کندتر از حد انتظار احیا و رشد اقتصاد جهانی در ارتباط با کووید-۱۹ ذکر کرد. بدینگونه انتظار می‌رود سطح تقاضای بین المللی برای نفت در سال جاری از ۹۰.۶ میلیون بشکه در روز تجاوز نکند. برای سال ۲۰۲۱، اما اوپک انتظار دارد شاخص رشد تقاضا برای نفت خام ۷ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. افزون بر این اوپک انتظار دارد در سال ۲۰۲۰ شاخص تولید ناخالص ملی در سطح جهانی ۴ درصد افت کند.

پیامد بر بهای جهانی نفت

به رغم کاهش در میزان محدودیت تولید اوپک در ماه اوت، بهای نفت در بازار بین‌المللی تغییر چندانی نکرد و در حدود بشکه‌ای ۴۵ دلار برای نفت خام برنت و ۴۳ دلار برای نفت «وست تگزاس اینترمیدیت» تثبیت شد. با وجود این، «جی‌ام‌ام‌سی» تاکید کرده که احیای قیمت‌ها و ثبات بازار به حفظ چارچوب‌ها از طرف اعضای اوپک‌پلاس و حصول اطمینان از آن بستگی دارد که عراق، نیجریه و سایر کشورهایی که کاهش سهمیه تولید خود را رعایت نکرده‌اند، به وعده‌های خود (در جبران اضافه تولید) عمل کنند. اوپک‌پلاس قصد دارد با نشان دادن تعهد کامل به کاهش مجموع تولید، به بازار اطمینان بخشیده و بتواند  پیامد کاهش محدودیت تولید از ماه اوت را تعدیل کند.