گلب و یان هالکو یک عصر دوشنبه گرم و بدشگون روی نیمکت پارکی در مینسک نشسته و نوشیدنی‌شان را سرمی‌کشیدند. 

این دو برادر ۱۶ و ۱۷ ساله با تبدیل پایتخت بلاروس به منطقه نظامی وحشت، خطرهای شب بیرون ماندن از خانه را درک کردند. 

اما اگر از میزان وحشتی که در انتظارشان بود خبر داشتند- محرومیت از غذا، آب و کرامت انسانی- دست‌کم احتمالا تلاش می‌کردند که نوشیدنی بیشتری بنوشند.

پسرها می‌گویند اصلا متوجه دو نیروی ویژه‌ای نشدند که با کلاه مخصوص سر و صورت‌شان را پوشانده بودند، تا این که دو مامور ناگهان بازداشت‌شان کردند و به بازداشتگاهی در خیابان اوکرستین بردند. 

این مرکز، در شرق شهر، این هفته و پس از آن که تصاویری از اعمال خشونت علیه بازداشت‌شدگان در آنجا منتشر شد، نزد عموم انگشت‌نما و رسوا شد.

تظاهرکنندگان در سلول‌های بسیار شلوغ نگهداری شده و نیروهای امنیتی با آنان بی‌رحمانه رفتار می‌کردند، در حالی که به دنبال انتخابات روز یک‌شنبه که گمان می‌شود تقلب گسترده‌ای در آن شده، الکساندر لوکاشنکو، رئیس ‌جمهور، در تلاش برای حفظ قدرت است. 

تصاویری که از خانه‌های مقابل بازداشتگاه گرفته شده، ده‌ها مرد را نشان می‌دهد که با صورت روی زمین خوابانده شده‌ و زیر ضربات مشت و لگد ماموران قرار دارند. در روزهای اخیر، این بازداشتگاه به کانون مراجعه مردمی بدل شده که نگران بستگان و دوستان گم‌شده خود هستند. آنان همزمان برای فروخوردن بغض خود، از پشت دیوارها شعار «مقاومت کنید» را فریاد می‌زنند. 

گلب هالکو که روز سه‌شنبه آزاد شد، در گفت‌وگو با ایندیپندنت، صحنه‌های وحشتناک داخل زندان را توصیف کرد.

او گفت:‌ «به محض ورود، با راهرویی از ماموران پلیس مجهز به باتوم مواجه شدیم و همین طور که از این تونل عبور می‌کردیم، ما را کتک می‌زدند. بعد سلول‌ها را دیدیم، و دخمه ای که با حمام خون پوشیده شده بود. تمام شب را روی زانو بودیم. با مشت و لگد و چماق کتک‌مان زدند.» 

به اعتقاد گلب، این واقعیت که او و برادرش زیر سن قانونی بودند، آنان را از سرنوشتی حتی بدتر از این نجات داد. اما می‌توانستند فریادهای افرادی را بشنوند که چند سالی از آنان بزرگ‌تر بودند و صدایشان از بخش زندانیان بزرگسال در آن سو به گوش می‌رسید. 

گلب گفت که اتاق‌هایی را در دو سوی یک کریدور طولانی دیده که به اعتقاد او اتاق شکنجه بودند، و در آنها ماموران روی برخی زندانیان آب می‌ریختند. او گفت:‌ «مردان زندانی یا نشسته بودند و یا آویزان بودند، و صدای فریادشان شنیده می‌شد.» 

الیور کارول در توییتی نوشت:‌ تصاویر یکی از ایستگاه‌های پلیس در مینسک که تظاهرکنندگان بازداشتی را نگه می‌دارد. اشک‌ها و صورت‌های مشوش کسانی که در خارج از بازداشتگاه، صدای دوستان، بستگان و دیگر تظاهرکنندگان را زیر کتک‌ها و خشونت های داخل می‌شنوند بازگوکننده همه چیز است.

 نیکیتا تلیژنکو، یک روزنامه‌نگار روس که سه روز در یک بازداشتگاه دیگر در مینسک زندانی بود توضیح می‌دهد که در آنجا، افراد در حمامی از خون در روی زمین افتاده بودند. او نوشت:‌ «مثل این بود که فرشی از جنس انسان روی زمین پهن بود و ما را مجبور کردند که رویشان راه برویم.» 

تانیا لوکشینا، تحلیلگر دیدبان حقوق بشر، که چند روزی را در مینسک سپری کرد، رفتار ماموران اجرای قانون در بلاروس را «برای تنبیه» توصیف کرد. او گفت که سرکوب خشن از تجربه‌ای که در مناطق جنگی چچن و شرق اوکراین داشته، متفاوت بود و به گفته او: «این شکنجه برای گرفتن اطلاعات نبود، بلکه هدفش نشان دادن هزینه اعتراض به مردم بود و از جمله به بازداشت‌شدگان می‌گفتند:‌ «تغییر می‌خواهید، این هم از تغییری که می‌خواهید حرامزاده‌ها.» 

خانم لوکشینا گفت که اظهارات زندانیان او حاوی بدرفتاری‌های وحشتناک و سلول‌های بسیار پرازدحام است.

این فعال حقوق بشر به نقل از یک شاهد زندانی که زنی ۳۴ ساله است و روز چهارشنبه آزاد شد گفت که بازداشت‌شدگان در سلول‌هایی نگهداری می‌شدند که برای تعدادی بسیار کمتر طراحی شده بود. خانم لوکشینا گفت: «افراد فقط می‌توانستند بایستند، هوا نبود، و بعضی‌ها کم مانده بود که از حال بروند. فراموش نکنید که کسی ویروس کرونا را رد نکرده است.» 

در یک مورد که در وبسایت مستقل «توت‌بی» گزارش شده، ۵۲ نفر در یک سلول چهار نفره چپانده شده بودند. این گزارش می‌گوید:‌ «یک زن سالمند شروع کرد به گریه کردن. رو کرد به زندانبان و فریاد زد: گاز را وارد کنید.» 

به گفته شاهدان، زنان در معرض آزار و اذیت روانی بودند. مجبور بودند از دستشویی‌های مشترکی استفاده کنند که چیزی نبود غیر از سطل‌ یا توالت‌های متعفن و گرفته. زندانیان مرد نیز مورد خشونت فیزیکی قرار داشتند. به گفته چندین گزارش، دست‌کم برخی از مردها را عریان کرده و مجبورشان کرده بودند که با آرنج‌ بر روی زمین، زانو بزنند. سپس بنا به گزارش‌ها، زنان را مجبور کرده بودند که کتک زدن مردها با چماق و باتون را تماشا کنند. 

روز پنج‌شنبه، یک حساب کاربری رسانه اجتماعی مرتبط با اپوزیسیون، تصاویر و یک سند پزشکی را در کانال تلگرامی «نکستا» منتشر کرد. تصاویر مربوط به آثار ضرب و جرح شدید روی بدن و کبودی‌های شدید بر بدن افراد بود، و گزارش همراه آنها می‌گفت که یک نفر از ناحیه مقعد دچار جراحت شده بود. 

به گفته الس بیالیاتسکی، یک فعال حقوق بشر کارکشته بلاروس و رئیس مرکز حقوق بشر بهار ۹۶، تنها بخش کوچکی از هفت هزار بازداشت‌شده، از روز یک‌شنبه آزاد شده‌اند. بیشتر خانواده‌ها هنوز نمی‌دانند که عزیزان‌شان کجا هستند. به گفته او، این وضعیت باعث شده تا تمامی هفت خط تلفن ضروری مرکز فوق، دائما و ۲۴ ساعت شبانه روز فعال باشد. 

آقای بیالیاتسکی که در سال ۲۰۱۱ توسط آقای لوکاشنکو زندانی شده بود، گفت که بلاروس هرگز شاهد خشونتی شبیه به وضعیت چند روز اخیر نبوده است. او گفت:‌ «ما هرگز شاهد این شمار بازداشت، این شرایط سادیستی در زندان‌ها، و یا استفاده از گلوله‌های لاستیکی و واقعی نبوده‌ایم. مشخص است که به ماموران اختیار داده‌اند هر کاری دل‌شان می‌خواهد بکنند.»

عفو بین‌الملل گفت که شواهد فزاینده ای مبنی بر «کمپین شکنجه گسترده معترضان آرام» وجود دارد. 

ماری استراترز، مدیر بخش اروپای شرقی و آسیای میانه عفو بین الملل گفت:‌ «برای چند روز جهان با وحشت به تماشا نشسته بود و همزمان پلیس بلاروس گلوله لاستیکی و گاز اشک‌آور را به جمعیت معترضان صلح آمیز شلیک می‌کرد. اکنون بیشتر و بیشتر روشن می‌شود که صحنه‌های خونین خیابان‌های بلاروس تنها نوک کوه یخ بوده است.»

الیور کارول در توییتی نوشت:‌ ماموران ویژه سابق اونیفرم‌های قدیمی خود را به نشان نفرت از رفتار همکاران سابق خود دور می‌اندازند. 

خشونت پلیس علیه تظاهرکنندگان در جریان اعتراضات خیابانی تاکنون منجر به دست‌کم دو مورد مرگ شده است. یک معترض ظاهرا در روز دوشنبه بر اثر انفجار نارنجک جان باخت و دیگری روز چهارشنبه پس از تشنج در ایستگاه پلیس جانش را از دست داد. ایندیپندنت خبردار شده که فرد سومی، پس از اصابت گلوله به سرش، در کما به سر می‌برد. دست‌کم ۳۰۰ نفر در بیمارستان هستند و شمار بیشتری از ترس تلافی پلیس، در خانه‌ها تحت مداوا قرار دارند. 

از یک جهت، چهار روز سرکوب به نظر می‌رسد که موج تظاهرات را از خیابان‌ها جمع کرده است، که اکنون در مقایسه با دو شب اول اعتراض‌ها به مراتب کوچک‌تر شده است. 

اما وقایع به نظر می‌رسد که در روز پنج‌شنبه به نفع تظاهرکنندگان گرایش یافت، چرا که برخی از مهم‌ترین کارخانجات دولتی بلاروس به درخواست معترضان برای اعتصاب گسترده پاسخ دادند. 

الیور کارول در توییتی نوشت:‌ و حالا کارخانه تراکتور مینسک اعتصاب کرده است. تنها ظرف چند ساعت، وضعیت ۱۸۰ درجه تغییر کرده است. هر چه می‌گذرد جان سالم به در بردن لوکاشنکو از این وضع، دشوار و دشوارتر به نظر می‌رسد.

  کارگران کارخانه کامیون‌سازی بلاروس، کارخانه تراکتورسازی، تاسیسات اتومبیل مینسک و کارخانه گروندو آزوت، همگی خواستار برگزاری مجدد انتخابات روز یک‌شنبه شده‌اند. سوتلانا تیخانوسکایا، رقیب رهبر خودکامه ۲۶ سال اخیر در بلاروس، روز سه‌شنبه پس از آنچه تهدید خانواده‌اش به نظر می‌رسید، بلاروس را ترک کرد.

آقای بیالاتسکی گفت:‌ «نمی‌شود به زور چماق، کارگران را برکنار کرد. این یک وضعیت جدی برای لوکاشنکو است- هرچند ذهنیت او هنوز بر استفاده افراطی از خشونت متمرکز است.»