نورباران در آسمان مریخ: درخشش فرابنفش و امواج تپنده

دانشمندان امواج فصلی مریخ را ناشی از حرکت گازها در اتمسفر آن می‌دانند

سفینه «می وِن» در جو مریخ-NASA's Goddard Space Flight Center

فضاپیمای ناسا کشف کرده که بخش‌های بزرگی از آسمان مریخ  در نور ماوراء بنفش می‌درخشد.

این پرتوهای ضربانی که توسط سفینه «می وِن» ردیابی شده دارای یک الگوی منظم است که سه بار در شب در فصل‌های بهار و پائیز مریخ تکرار می‌شود.

این تصاویر همچنین أمواج نردبانی عجیبی را نیز در دو قطب  مریخ نشان می‌دهند.

نتیجه این پژوهش‌ها اکنون می‌تواند به درک ماهیت و رفتار جو مریخ کمک کند.

نیک اشنایدر از دانشگاه کلرادو و مولف اصلی گزارشی که در این زمینه منتشر شده در یک بیانیه می‌گوید: « تصاویر مخابره شده توسط می ون نخستین چشم‌انداز جهانی از تحرکات جَو میانه مریخ یعنی منطقه حیاتی است که در آن جریان  گازهای مختلف  میان بالاترین و پایین‌ترین طبقات این کره حرکت می‌کنند.»   

این پرتوها هنگامی ایجاد می‌شوند که باد گازهای جَوی را از طبقات فوقانی به لایه‌های تحتانی که منسجم‌ترند حرکت می‌دهد. این عمل فعل و انفعالات شیمیایی را که مولد اکسید نیترات است تسریع کرده و موجب درخشش اشعه ماوراء بنفش می‌شود. 

این تشعشعات با چشم عادی قابل رویت نیستند اما می‌توان آن را با ابزار ویژه مشاهده کرد. 

زَک میلبی، که او نیز در لابراتوار جَوی و فیزیک دانشگاه کلورادو کار می‌کند می‌گوید: «اشعه ماوراء بنفش (مریخ) عمدتا از ارتفاع ۷۰ کیلومتری قابل رویت است و روشن‌ترین بخش آن به شعاع حدود هزار کیلومتر امتداد دارد. این تشعشعات به اندازه شفق قطبی زمین (اورورا) درخشندگی دارد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

متاسفانه ترکیبات جَو مریخ به گونه‌ای است که این تشعشعات را در محدوده امواجی منتشر می‌کند که توسط فضانوردانی که بعدها به مریخ سفر می‌کنند، قابل رویت نیستند. جای تاسف است: نقاط روشن ناشی از این پرتوها هرشب پس از غروب آفتاب تشدید شده و به سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت در آسمان منتشر می‌شوند.»

این پرتوها نشان می‌دهند امواجی که کل محیط مریخ را احاطه کرده‌اند تا چه حد در ساختار جوی آن اهمیت داشته و نیز حاکی ازاین است که جو مریخ تحت‌تاثیر الگوی روزانه حرارتی خورشید و اختلالات جوی زیرین این کره قرار دارد که از کوه‌های آتشفشانی آن نشات می‌گیرد.

نبض این پرتوها که در جَو میانه مریخ دیده شده با داده‌های پیشین در مورد لایه‌های فوقانی و تحتانی جو این کره هم‌خوانی داشته و نشان می‌دهد چگونه این الگوها، گاز را در سراسر جهان مریخ - از سطح آن گرفته تا مرز فضا - حرکت می‌دهند. 

اکنون پژوهشگران امیدوارند بتوانند مریخ را به جای از بالا به پائین، از کنار نگاه کرده و درک بهتری از بادهای عمودی و تغییرات فصلی آن که موجب پیدایش «پرتوهای شبانه» می‌شود، به دست آورند.

© The Independent

بیشتر از زندگی