«شبی که ماه کامل شد»؛ فیلمی درباره سیستان و بلوچستان که در این استان اکران نشده

«شبی که ماه کامل شد» فیلم تازه‌ای است به کارگردانی نرگس آبیار که بر اساس داستان واقعی عبدالحمید ریگی و همسرش فائزه منصوری ساخته شده است. این فیلم برای اولین بار در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۹۷ به نمایش درآمد و از ۱۵ خرداد ۹۸ در سینماهای سراسر کشور اکران شد، ولی با گذشت بیش از دو هفته از اکران آن و به‌رغم اینکه داستان در استان سیستان و بلوچستان رخ می‌دهد، هنوز در استان محل فیلمبرداری به نمایش در نیامده است.

الناز شاکردوست، هوتن شکیبا و آرمین رحیمیان بازیگران نقش‌های منصوری و عبدالحمید و عبدالمالک ریگی هستند. برادران ریگی اهل سیستان و بلوچستان ایران بودند که در سال‌های اواخر دهه ۸۰ شمسی ریاست گروه تروریستی شبه نظامی سنی جندالله را برعهده داشتند. عبدالحمید ریگی و عبدالمالک ریگی که خرداد ۸۹ به طور جداگانه به اتهام «محاربه و افساد فی‌الارض» اعدام شدند.

فیلم «شبی که ماه کامل شد» داستان دختر جوانی از جنوب تهران (فائزه) است که عاشق جوانی سیستانی (عبدالحمید) می شود. او به‌رغم مخالفت‌های مادرش با این ازدواج و فرستادن تنها دخترش به راه دور، با عبدالحمید ازدواج می‌کند و راهی سیستان و بلوچستان می‌شود ولی به مرور زمان متوجه مشکلات موجود در خانواده ریگی‌ها شده و با برادرش راهی پاکستان می‌شود. فائزه و برادرش در نهایت به دست عبدالحمید و به گفته وی، به دستور عبدالمالک به قتل می‌رسند؛ فائزه وقتی در خواب بود، به ضرب گلوله کشته می‌شود و سر از تن برادرش جدا می‌شود.

«شبی که ماه کامل شد» ضمن نامزدی در ۱۳ رشته جشنواره فجر، شش سیمرغ بلورین، از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و بهترین چهره پردازی را به خود اختصاص داد. این فیلم همچنین تا کنون بیش از ۴۰۰ میلیون تومان فروش گیشه داشته است.

هرچند این فیلم در استان سیستان و بلوچستان ساخته شده، هنوز مردم این استان شانس تماشای این فیلم را نداشته‌اند. دلیل عدم اکران فیلم در استان سیستان و بلوچستان هنوز مشخص نیست. 

عدم اکران فیلم  در این استان اعتراض‌هایی را در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت.

نوید برهان‌زهی، از ساکنان استان سیستان و بلوچستان در اعتراض به اکران نشدن این فیلم گفته است: «اگه اين فيلم خوبه چرااينجااكران نميشه، اگرفكرميكنن باعث ناراحتی مردم ميشه پس چراساختنش!»

کاربر دیگری نیز پرسیده است: «مردم بلوچه حق ندارن در مورد فیلمی که مرتبط با تلخ‌ترین و مهم‌ترین اتفاق چند دهه اخیر استانشان [است] نظر بدهند؟»

فیلم «شبی که ماه کامل شد» زمان جشنواره فیلم فجر نیز در زاهدان به نمایش در نیامد. کارگردان این فیلم پیشتر از اکران خصوصی برای سیستان- بلوچستانی‌های مقیم تهران خبر داده بود. خانم ابیار بهمن ماه ۱۳۹۷ در گفتگو با عصرهامون گفته بود: «به زودی و در اولین فرصت این فیلم برای مردم سیستان و بلوچستان به صورت خصوصی اکران خواهد شد. البته قصد داریم تا قبل از اکران در داخل استان این فیلم را برای هموطنان سیستانی و بلوچ خود که مقیم پایتخت هستند در تهران اکران کنیم. اگر لطف و محبت مردم بلوچ نبود امروز فیلمی به این نام وجود نداشت که به پاس قدردانی از این مردم قصد داریم اکران خصوصی آن در استان را داشته باشیم».

استان سیستان و بلوچستان بی شک در صدر محروم‌ترین استان‌های ایران قرار دارد. استانی به مساحت بیش از ۱۸۰ هزار کیلومتر مربع، با جمعیت نزدیک به سه میلیون نفر که از کمترین میزان توجه و امکانات کشوری برخوردار است. این استان دومین استان پهناور ایران است.

کم آبی، طوفان های پیاپی شن، فقر شدید و نبود امکانات ضروری چون مدرسه از جمله مشکلات عدیده این استان است. به طور میانگین، ۲۰۰ هزار کودک و نوجوان این استان از تحصیل باز می‌مانند و تنها ۵۰ درصد محصلین فارغ التحصیل می‌شوند. کمبود مدارس، کلاس‌های غیراستاندارد و فقدان نیروی آموزشی از جمله مشکلات آموزش و پرورش استان است.

این استان در حالی از محرومیت‌های شدید رنج می‌برد که به اذعان دولت از ظرفیت‌های بسیاری برخوردار است. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری در سفرش به سیستان و بلوچستان در سال ۹۷ گفته بود: «با توجه به جغرافیای این استان و همسایگی اش با دو کشور افغانستان و پاکستان می توان پایگاه بسیار مهمی برای این استان طراحی کرد. ظرفیت های بسیاری در صنایع دریایی، شیلات، کشتی سازی، تجارت و صنایع مرتبط به منابع طبیعی و معدنی برای سیستان و بلوچستان طراحی کرد».

وی افزوده بود: «متاسفانه با این استعدادها و ظرفیت ها سیستان و بلوچستان از محرومیت زیادی در خیلی از بخش ها برخوردار است كه به هیچ وجه قابل قبول نیست و باید برای آنها کارهای جدی تری انجام دهیم».

علیرغم این مشکلات و محدودیت‌ها، به گفته کارگردان فیلم، مردم سیستان و بلوچستان با «آغوش باز» پذیرای عوامل ساخت این فیلم شده بودند. خانم آبیار بهمن ۱۳۹۷ به عصر هامون گفته بود: «به منظور فیلمبرداری این فیلم برخی سازمان‌ها و نهادها در تهران همکاری لازم را نداشتند، اما مردمان خونگرم و مهمان ‌نواز بلوچستان با آغوش باز پذیرای ما شدند که نهایتا در اوج تابستان و گرمای طاقت فرسای منطقه موفق شدیم صحنه‌های بسیار سخت این فیلم را در داخل استان فیلمبرداری کنیم».

حال اما ساکنین همین استان که زمانی میزبان عوامل ساخت «شبی که ماه کامل شد» بودند، امکان مشاهده فیلمی را که گوشه‌ای از وقایع استانشان را به تصویر می‌کشد، ندارند.