تلاش حلقه بهار برای آزادی اکبر جباری

توان ایدئولوژیک حاکمیت در پاسخ‌گویی به سؤالات و نقدها کم شده است

محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور سابق ایران - ATTA KENARE / AFP

در ادامه موج دستگیری‌ها، این بار اکبر جباری نویسنده و پژوهش‌گر حوزه عرفان و فلسفه، توسط وزارت اطلاعات دستگیر شد.

او که به لحاظ فکری، از حامیان محمود احمدی‌نژاد و عضو جریان بهار است، روز ۱۵ تیر ماه پس از آن که برای پاره‌ای توضیحات به اداره اطلاعات استان تهران مراجعه کرد، بازداشت و به زندان اوین منتقل شد. لازم به ذکر است که جباری باجناق غلامحسین الهام، عضو پیشین شورای نگهبان و داماد علامه دوانی، شارح نهج‌البلاغه و بحارالانوار است. علی‌رغم پیگیری‌ها توسط خانواده و دوستانش، هم‌چنان اطلاعی از شرایط آقای جباری در دسترس نیست.

با توجه به سابقه بد وزارت اطلاعات در برخورد با متهمان و عوارض جسمانی شدیدی که برای آن‌ها در دوران بازداشت و حبس پدید آمده، نگرانی‌های بسیاری در مورد او وجود دارد. اتهامات دکتر جباری به مانند سایر دگراندیشان، «فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی، توهین به مقدسات اسلام، تشویق مردم به فساد و فحشا و اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» عنوان شده است. دستگیری دکتر جباری در ادامه دستگیری سایر نویسندگان و قلم‌به‌دستان صورت می‌گیرد. با توجه به نزدیکی زمان این دستگیری‌ها، به نظر می‌رسد تمام این اقدامات توسط وزارت اطلاعات و در راستای یک پروژه خاص در حال جریان است. پیش‌تر نیز مهدی سلیمی، نویسنده ساکن اهر پس از تهدید، دستگیر شد.

دکتر اکبر جباری در هند تحصیل کرده است و به عنوان پژوهش‌گر حوزه فلسفه و عرفان شناخته می‌شود. پیش‌تر و در ابتدای دولت حسن روحانی، شایعاتی مبنی بر دستگیری او به گوش می‌رسید که البته پس از مدتی تکذیب شد. برخی از کتاب‌های او هم‌چنان در انتظار کسب مجوز است.

پس از دستگیری اکبر جباری، برخی از فعالان سیاسی و اجتماعی با انتشار نامه‌ای سرگشاده از محمود علوی، وزیر اطلاعات درخواست کردند تا هر چه سریع‌تر مقدمات آزادی او را فراهم کند.

مواضع دکتر جباری در تقابل با حکومت جمهوری اسلامی، بیش از آن‌که عملی باشد، نظری است. اما به جای پاسخ و مناظره، حاکمیت ترجیح می‌دهد او را حذف کند.

اگرچه این موضوع نخستین بار نیست که در قبال نویسندگان و قلم‌به‌دستان در پیش گرفته می‌شود. در واقع شاید بتوان دلیل این موضوع را در دو چیز جست‌وجو کرد. نخست آن که طی سال‌های اخیر و با ریزش حامیان اندیشه‌ورز حکومت، توان ایدئولوژیک حاکمیت در پاسخ‌گویی به سوالات، نقدها و مباحث مطرح شده به شدت کاهش یافته است. از سوی دیگر به دلیل نگاه ارتجاعی حکام سالمند، درک تغییرات عقیدتی و ایدئولوژیک جامعه برای آن‌ها امکان‌پذیر نیست. از این رو تلاش می‌شود تا با حدف دگراندیشان، صورت مساله را پاک کنند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

انتقادات درون دینی و سیاسی آقای جباری فهرست بلندی دارد که در کانال تلگرامی او گوشه‌ای از آن‌ها قابل مشاهده است. برای مثال او به نقد حکومت روحانیت بر جامعه می‌پردازد. در واقع می‌توان چنین برداشت کرد که از نظر آقای جباری حاکمیت روحانیون امری مذموم است که نتایج فاجعه‌باری هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ اخلاقی برای جامعه در پی داشته است. او با یادآوری دوران حکومت کلیسا در اروپا و ارجاع به شرایط فعلی ایران، کوتاه کردن دست روحانیت از حکومت را هدفی ارزش‌مند می‌داند.

او می‌گوید: «شاه به طریقی که تا پیش از صفویه به دین وصل نشده است طاغوت نیست. هم در تاریخ مسیحیت و هم در تاریخ ما، طاغوت که مختص روحانیت است جلوی فکر را گرفت؛ استبداد به مثابه استبداد که وصل به دین نیست و جلوی تعقل را نمی‌گیرد.»

اما مساله این جاست که فردی مانند جباری که تنها به بیان نقد درون دینی و نقد سیاسی بسنده کرده و هیچ اقدام عملی صورت نداده است، چرا باید دستگیر شود. مطابق با ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر: «هر انسانی محق به داشتن آزادی اندیشه، وجدان و دین است؛ این حق شامل آزادی عقیده، تغییر مذهب [دین]، و آزادی علنی [و آشکار] کردن آئین و ابراز عقیده، چه به صورت تنها، چه به صورت جمعی یا به اتفاق دیگران، در قالب آموزش، اجرای مناسک، عبادت و برگزاری آن در محیط عمومی یا خصوصی است و هیچ فردی حق اهانت و تعرض به فرد دیگری به لحاظ تمایز و اختلاف اندیشه ندارد.» ضمن این که در ماده ۱۹ این اعلامیه صراحتا بیان می‌شود که: «هر انسانی محق به آزادی عقیده و بیان است؛ و این حق شامل آزادی داشتن باور و عقیده‌ای بدون [نگرانی] از مداخله [و مزاحمت]، و حق جست‌وجو، دریافت و انتشار اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه‌ای بدون ملاحظات مرزی است.»

دکتر جباری تحصیل‌کرده هند است و این موضوع باعث شده تا او ارزش تضارب آرا و تساهل و تسامح نسبت به عقیده مخالف را درک کند. به گفته نزدیکانش شما می‌توانید ساعت‌ها با او مخالفت کنید اما به رفتار تندی مواجه نشوید. در نقطه مقابل منتقدان حکومت و دگراندیشان، هر روز در ایران با دستگیری و احکام عجیب قضایی مواجه می‌شوند.

به هر روی به نظر می‌رسد حاکمیت به دلیل ضعف، امکان تعامل با خودی‌ها را هم ندارد. شاید با فشار بر روی هواداران احمدی‌نژاد، بخش دیگری از حامیان امکان اصلاح درونی نیز، از قطار انقلاب پیاده شوند. ریزش‌های اختیاری و ریزش‌های اجباری، حلقه مورد اعتماد حکومت را هر روز تنگ‌تر می‌کند.

در همین راستا عبدالرضا داوری نیز با انتشار پیامی ویدیویی، در حمایت از اکبر جباری به نقد خفقان در جریان پرداخت.

 

بیشتر از