در دو دهه گذشته فلسطینی‌ها سعی داشته اند تا روند صلح خاورمیانه را از انحصار واشنگتن بیرون آورده و نقش سازمان ملل متحد و کشورهای قدرتمند جهان را در یافتن راه حل سیاسی مناسبی برای برون رفت از منازعه فلسطین و اسرائیل افزایش دهند. اما وضعیت طوری است که نقش ایالات متحده بیشتر از پیش در مسئله فلسطین افزایش می‌یابد و گرایش روزافزون آمریکا به حمایت از اسرائیل، فلسطینی‌ها را پیوسته دچار چالش‌های بیشتری می‌کند. در چارچوب همین سیاست، واشنگتن در ماه ژانویه گذشته طرح صلح خاورمیانه موسوم به "معامله قرن" را به صورت یک‌جانبه اعلام کرد و تصمیم گرفت منازعه درازمدت فلسطین و اسرائیل را به روشی پایان دهد که منافع اسرائیل را تأمین کند و توجهی به حقوق و آزادی فلسطینیان نداشته باشد.

همین امر باعث شد تا فلسطینی‌ها در برابر سیاست‌های آمریکا واکنش شدیدتری نشان دهند و تلاش‌های خود را برای جلب حمایت جامعه جهانی افزایش دهند و با کشاندن پای کشورهای بزرگ و هماورد آمریکا از جمله روسیه، مانع تحقق اهداف مشترک واشنگتن و تل‌آویو شوند. به ویژه این که معامله قرن، رویای تأسیس کشور مستقل فلسطین در محدوده مرزهای پیش از جنگ سال ۱۹۶۷ را منتفی می‌کند و اجرا شدن طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری به قلمرو اسرائیل، فلسطین را به جزیره‌های منزوی و تکه .تکه شده تبدیل می‌کند

اصرار واشنگتن بر لزوم اجرا شدن مفاد معامله قرن، تشکیلات خودگردان فلسطین را وادار کرد تا بیشتر از پیش در صدد جلب حمایت اتحادیه اروپا و روسیه شود. افزون بر آن،  فلسطین سعی می‌کند از مخالفت روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد با طرح صلح خاورمیانه، بهره‌برداری کند و نقش واشنگتن را در روند صلح کاهش دهد.

در همین راستا، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در صحبت تلفنی اخیرش با محمود عباس، رئيس تشکیلات خودگردان فلسطین، موضع تغییر ناپذیر روسیه را در حمایت از راه حل مسالمت آمیز منازعه فلسطین و اسرائیل بر اساس طرح ایجاد دو کشور و تطبیق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در مسئله فلسطین اعلام کرد. ولادیمیر پوتین، بر لزوم احیای گفت‌وگوهای صلح تحت نظارت اعضای کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه و سایر کشورها تأکید داشت و تطبیق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را به عنوان یگانه راه رسیدن به صلح پایدار و عادلانه دانست.

در پیوند به این موضوع، عزام احمد، عضو کمیته مرکزی جنبش فتح، در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: مسکو تلاش‌های خود را برای احیای نقش کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه آغاز کرده و سعی‌ می‌کند با برگزاری یک نشست بین‌المللی، راه حل عادلانه که بر اساس قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد باشد، به منازعه فلسطین و اسرائیل پایان دهد. وی افزود: فلسطین، طرح پیشنهادی روسیه مبنی بر احیای کمیته چهارجابنه را پذیرفته است، مشروط بر این‌که  معامله قرن به صورت کامل کنار گذاشته شود. البته به استثنای واشنگتن، سایر اعضای کمیته چهارجانبه مخالف طرح صلح ترامپ هستند و بر لزوم تطبیق قطعنامه های سازمان ملل و راه حل ایجاد دو کشور تأکید دارند.

از سوی دیگر، وزارت امورخارجه روسیه، تل‌آویو را هشدار داده است که از اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری به قلمرو اسرائیل خودداری کند، زیرا برداشتن هر گامی در این راستا، منطقه را به شدت دچار درگیری و بحران می‌کند.

اما هانی شادی، کارشناس امور روسیه، اظهار داشت که به رغم تشدید مخالفت‌ها علیه طرح صلح ترامپ، مسکو نمی‌تواند نقش قابل ذکری در مسئله فلسطین ایفا کند، افزون بر آن، روسیه توانایی وادار کردن اسرائیل به عقب‌نشینی از برنامه الحاق بخش‌های از کرانه باختری را ندارد و بعید است تلاش‌های مسکو برای تطبیق قطعنامه‌‌های بین‌المللی که تل‌آویو را به پایان دادن اشغال سرزمین‌های فلسطین فرا می‌خواند، به نتیجه برسد.

البته روسیه نمی‌خواهد روابط مسکو و تل‌آویو را قربانی منافع فلسطینی‌ها کند و هیاهوی اخیر روسیه برای حل منازعه فلسطین و اسرائیل نمی‌تواند در عمل چیزی را تغییر دهد و یا این‌که اسرائیل را ناگزیر به عقب‌نشینی از طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری کند.

در همین حال، نبیل عمرو، مشاور محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، گفت: روسیه در موقعیتی قرار ندارد که بتواند در روند صلح خاورمیانه تغییری ایجاد کند، اما تلاش‌های مسکو نقش قابل ستایشی در باز کردن درهای اقدامات بین‌المللی خواهد داشت. البته نقش روسیه در مسئله فلسطین در محدوده عضویت آن کشور در کمیته چهارجانبه منحصر می‌شود و اگر کمیته چهارجانبه بار دیگر احیا شود، روسیه آن زمان می‌تواند نقش گسترده تری در حل منازعه فلسطین و اسرائیل داشته باشد.

نبیل عمرو که در گذشته به عنوان سفیر فلسطین در مسکو کار کرده و از سیاست‌های روسیه در خاورمیانه آگاهی دارد، خاطرنشان کرد که گسترش حضور روسیه در تحولات خاورمیانه به ویژه در سوریه و لیبی و توسعه روابط مسکو با کشورهای عربی می‌تواند در گسترش نقش روسیه در مسئله فلسطین تأثیرگذار باشد.

https://www.independentarabia.com