واکنش فعالان میراث فرهنگی به آبگیری سد ایلیسو در ترکیه

در جریان ساخت این سد تعدادی از آثار تاریخی به مکان‌های جدیدی منتقل شدند

جا به جایی حمام آرتوکلو به وزن ۱۶۰۰ تن، در جریان آبگیری سد ایلیسیو در ترکیه - ILYAS AKENGIN / AFP

عکس‌های جدیدی که از محوطه تاریخی حصن کیف در بتمن  ترکیه منتشرشده است، باعث واکنش‌های بسیاری در رسانه‌های اجتماعی این کشور شد.

آژانس آنادولو با انتشار تصاویری از آثار تاریخی جابه‌جاشده نوشت: «حصن کیف با چهره جدیدش منتظر میهمانان است».

در جریان ساخت این سد تعدادی از آثار تاریخی به مکان‌های جدیدی منتقل شدند. اما کارشناسان فرهنگی مستقل اعتقاد دارند تعداد بسیاری از آنها به زیر آب رفته و خواهند رفت بدون آنکه به ارزش تاریخی آنها توجه شود. کما اینکه بسیاری از این مناطق هنوز تحت کاوش های باستان شناسی قرار نگرفته بودند. سد ایسیلو که تابه‌حال به علت مخالف‌های زیست‌محیطی و تاریخی بارها آبگیری آن به تأخیر افتاده ، باعث به زیرآب رفتن حدود ۲۰۰ آبادی در منطقه تاریخی مهمی در جنوب شرقی ترکیه خواهد شد.

 تصاویرمنتشر شده جدید از منطقه، موج انتقاد و خشم کاربران توییتر در ترکیه را به همراه داشت.

سدسازی‌های متعدد ترکیه بر روی سرچشمه‌های دجله و فرات باعث افزایش نگرانی‌های در همسایه جنوبی‌اش عراق شده است.

پیش‌بینی‌شده است که میزان آب این دو رودخانه در پایین‌دست تا چهل درصد کاهش یابد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

کارشناسان محیط‌زیست عقیده دارند که عراق هم‌اکنون نیز درگیر خشک‌سالی است و این کاهش میزان آب باعث از بین رفتن تالاب‌ها و تأثیر غیرقابل‌بازگشت بر وضعیت اقلیمی عراق دارد.

اگرچه ترکیه بارها اعلام کرده است که به تعهد آبی به عراق پایبند است اما فعالان محیط زیستی عقیده دارند تعداد بالای سدهای ساخته‌شده در طرح توسعه جنوب شرقی آناتولی، موسوم به گاپ، باعث افزایش مناقشات منطقه‌ای متأثر از تغییرات اقلیمی خواهد شد.

هورالعظیم یکی از مهم‌ترین این تالاب‌های بین ایران و عراق است که آسیب دیدن آن نقش اقتصادی مهمی در زندگی افراد بومی در دو سوی مرز دارد.

حساسیت بیشتر افکار عمومی بر روی منطقه تاریخی حصن کیف دلایل دیگری نیز دارد.

آبگیری کامل دریاچه پشت سد حدود یک سال طول خواهد کشید و شهر تاریخی حصن کیف و ۲۰۰ روستا و آبادی را به زیر آب خواهد برد.

حِصن کَیفا شهری باستانی در مجاورت دجله واقع در استان بتمن در جنوب ترکیه است. این منطقه محل تلاقی فرهنگ عرب، کرد و ترک با ادیان مسیحی سریانی ،آشوری و اسلام است.

سد ایلیسو قرار است ۱۲۰۰ مگاوات برق تولید کند و منتقدان این طرح معتقدند از بین بردن یک منطقه تاریخی به بهای تولید برق، هزینه گزافی است که نباید پرداخت.درحالی‌که ترکیه در بخش انرژی‌های تجدید پذیر و توربین‌های بادی و انرژی خورشیدی در منطقه پیشگام است، اصرار به سدسازی و ساخت نیروگاه‌های برق‌آبی در منطقه‌ای که در معرض بحران خشک‌سالی است، تصمیم نا به‌جایی است.

مجموعه تاریخی حصن کیف شامل دهلیزهای کنده‌شده در دل کوه است که آثاری از دوره‌های پارینه‌سنگی، نوسنگی، مس و سنگ، برنز، آهن، قرون‌وسطی و دوره عثمانی، یافت شده است.

این ناحیه به همراه منطقه ماردین در زمان شاهپور دوم، پادشاه ساسانی به خاک ایران ملحق شد و یکی از آثار تاریخی برجسته این ناحیه، گور دخمه و گورستان دارا در نزدیکی مرز سوریه است که در دل‌سنگ کنده‌شده‌اند.

بیشتر از جهان