سفر اشرف غنی به بریتانیا و استراتژی تماس بیشتر

تلاش برای همگام کردن پاکستان در مسئله صلح افغانستان

محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، برای یک سفر سه روزه به بریتانیا رفته است. او در این سفر با مقام‌های عالیرتبه بریتانیا از جمله نخست وزیر، وزیران دفاع و خارجه و هیأت پارلمانی این کشور دیدار می‌کند و در پایان به تماشای مسابقه کریکت افغانستان با بریتانیا خواهد رفت. سخنگویان ریاست جمهوری این سفر را جهت گسترش روابط و نقش آفرینی بیشتر بریتانیا در مساله صلح افغانستان عنوان کرده‌اند و سفارت بریتانیا در کابل نیز این سفر را نشانه حمایت بریتانیا از بهبود امنیت و توسعه در افغانستان دانسته است.

اما در افغانستان، به طور تاریخی و معمول، بریتانیا بعنوان یک حامی سیاست‌های دولت افغانستان و خود دولت این کشور محسوب نمی‌شود. همچنان که به روسیه، به عنوان میراث دار اتحاد جماهیر شوروی سابق، نیز نگاه خوشبینانه‌ای وجود ندارد و سفر رهبران گروه‌های جهادی به این کشور و اظهار نظرهای‌شان با انتقادهای تند و سخره گرفتن‌ها همراه بوده است.

در میان افکار عمومی این ذهنیت وجود دارد که بریتانیا در عرصه مناسبات منطقه‌ای بیشتر جانب پاکستان را دارد تا افغانستان. رویکرد سیاست خارجی بریتانیا نیز در سال‌های گذشته در این منطقه تا حدی بر تقویت این گمانه‌ها مهر تأیید گذاشته است. به همین دلیل سفر رئیس جمهور به بریتانیا، در قدم اول با خوش‌بینی زیادی روبرو نشده است.

اما واقعیت این است که رئیس جمهور غنی می‌خواهد از ابزارهای قوی‌تری برای وارد کردن پاکستان در مذاکرات صلح افغانستان استفاده کند. پیش از این بارها مقام‌های عالیرتبه افغانستان، پاکستان و بریتانیا در چارچوب گفتگوهای سه جانبه با هم دیدار و گفتگو داشتند. هرچند این گفتگوها هیچ‌گاه نتوانست به نتیجه برسد و تأثیری بر مساله صلح و ثبات در افغانستان داشته باشد، اما حداقل مانع فاصله گرفتن بیشتر میان افغانستان و پاکستان می‌شد. آخرین دور از این نشست‌ها در سال ۱۳۹۲ برگزار شد و پس از آن دیگر ادامه نیافته است.

بریتانیا در سال‌های گذشته تلاش زیادی کرد تا یخ بی اعتمادی میان افغانستان و پاکستان آب شود و این دو کشور همسایه به نزدیکی بیشتر برسند، ولی سیاست‌های خارجی پاکستان به خصوص در قبال افغانستان و حمایت از تروریست‌های ضد دولت افغانستان، بی اعتمادی‌ها را همیشه پر رنگ نگه‌داشته است. در آن سو نیز پاکستانی‌ها فکر می‌کنند که در پشت فعالیت طالبان پاکستانی علیه دولت این کشور، دست افغانستان و در پس پرده نامریی‌تر، هند قرار دارد. به همین دلیل هیچ اقدام صادقانه‌ای برای رفع کدورت‌ها میان افغانستان و پاکستان انجام نشده است.

در چنین شرایطی نقش بریتانیا برای نزدیک کردن افغانستان و پاکستان می‌تواند اثر گذار باشد. به همین دلیل شاید رئیس جمهور قبل از سفر به پاکستان خواسته است با نخست بریتانیا دیدار داشته باشد، تا آنها نیز برای ایجاد حس اعتماد میان افغانستان و پاکستان گام‌های محکم‌تری بردارند.

بر اساس گزارش‌ها قرار است رئیس جمهور افغانستان پس از برگشت از سفر بریتانیا در ششم تیرماه به پاکستان سفر کند. رسانه‌های داخلی افغانستان از قول رئیس جمهورغنی نوشته‌اند که او می‌خواهد یک فصل سیاسی جدید میان افغانستان و پاکستان ایجاد شود. به نقل از این رسانه‌ها رئیس جمهورغنی گفته است که این فصل جدید تاریخی میان دو کشور به تدبیر، تفکر انسجام و تحمل نیاز دارد و برای ایجاد یک نقشه راه باید با دقت پیش رفت.

پیش از این نیز اشرف غنی و عمران خان نخست وزیر پاکستان، در حاشیه کنفرانس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی، با هم دیدار داشتند و در آن دیدار نیز روی تقویت مناسبات دو کشور صحبت شده بود. در چنین شرایطی، سفر رئیس جمهور غنی به بریتانیا می‌تواند حاوی این پیام باشد که برای تقویت روابط میان دو کشور باید اعتماد کافی به وجود بیاید و حتی تضمین‌هایی هم داده شود.

دولت افغانستان در طول ۱۸ سال گذشته بارها تلاش کرده است تا روابط میان این کشور و پاکستان بهبود پیدا کند و حتی در این راستا همیشه دست دوستی را نخست آنها پیش آورده‌اند، اما پاکستان تقریبا در تمام این مدت، با این‌که از یک سو بر طبل دوستی کوبیده، از سوی دیگر با حمایت از تروریست‌ها در افغانستان تلاش در بی ثباتی بیشتر افغانستان داشته است. حالا که افغانستان در پی ایجاد صفحه جدید تاریخی میان این کشور و پاکستان است، شاید بهتر باشد برای نشان دادن صداقت پاکستان در پشت میز گفتگو تضمین‌های لازم هم از کشورهایی که نفوذ بیشتری بر پاکستان دارند گرفته شود.

سفر رئیس جمهورغنی به بریتانیا اگر اهداف دیگری نیز داشته باشد، به احتمال زیاد یکی از آنها ترغیب بریتانیا برای نقش آفرینی بیشتر در روند صلح افغانستان و نزدیکی روابط میان کابل و اسلام آباد خواهد بود.  

بیشتر از