در تمام فوتبال ایران حتی یک نفر پیدا نیست که بداند آینده برگزاری لیگ چه خواهد بود. این فقط یک سردرگمی ناشی از شیوع ویروس کرونا نیست، بلکه تصویری از آشفتگی فوتبال ایران را پیش چشم همه نمایش می‌دهد.

اگرچه مجوز برگزاری لیگ‌های فوتبال ایران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی وزارت بهداشت ایران صادر شد اما در مقابل این تصمیم ده‌ها علامت سوال بزرگ و تردید قرار گرفته که از زوایای گوناگون قابل ارزیابی است.

اعتراض باشگاه‌های خصوصی

چهار باشگاه خصوصی لیگ برتر، بیش از بقیه به برگزاری لیگ برتر اعتراض دارند. تراکتور، ماشین‌سازی، شهر خودرو و نساجی، در میان اعتراض خود، خواسته یا ناخواسته دلایل اصلی گرایش خود به تعطیلی لیگ را اعلام می‌کنند که یک هشدار برای فوتبال ایران است؛ هشداری که انگار همه می‌خواهند نشنیده بگیرند.

در نامه این چهار باشگاه به وزیر ورزش و جوانان، به زیان‌بار بودن برگزاری لیگ برتر اشاره شده است. آنها فارغ از مسئله سلامت ورزشکاران، مربیان، داوران و عوامل اجرایی مسابقات، فایده اقتصادی برگزاری لیگ را به بحث گذاشته‌اند و می‌پرسند وقتی برگزاری بازی‌ها منجر به زیان مالی بیشتر باشگاه‌ها می‌شود، چرا به ادامه لیگ اصرار دارید؟ این سوال نه فقط در روزهای تعطیلی فوتبال به دلیل شیوع کرونا، بلکه همیشه در فوتبال ایران قابل طرح است. این که چرا باید باشگاه‌ها در جریانی سرشار از زیان شرکت کنند و تا کی می‌توان به بدهی‌ها افزود و رقم بدهی‌های باشگاه‌ها را بزرگ‌تر کرد. مجموع بدهی استقلال و پرسپولیس که پرتماشاگرترین تیم‌های ایران هستند و با این پشتوانه باید پردرآمدترین باشگاه‌ها باشند، به رقم ۸۰۰ میلیارد رسیده است. باید این زیان به چه رقمی برسد تا در فوتبال ایران بفهمند که مسیر غلطی را برای باشگاه‌داری انتخاب کرده‌اند؟

چهار باشگاه خصوصی، به پرسش‌های بنیادین درباره فعالیت حرفه‌ای خود رسیده‌اند و از اساس می‌پرسند که چرا باید بازی‌های این لیگ را که هم زیان‌آور است و هم سلامت اهالی فوتبال را به خطر می‌اندازد، ادامه دهیم. آیا این سوال شنیده می‌شود؟

در آستانه خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس، طرح این پرسش‌ها از سوی باشگاه‌های خصوصی، کنایه‌ای به وزارت ورزش و وزارت اقتصاد و دارایی است که بدون فراهم کردن مقدمات، از واگذاری استقلال و پرسپولیس حرف می‌زنند.

پرسپولیس، متضرر اما هیجان‌زده

باشگاه پرسپولیس بیش از همه به برگزاری لیگ برتر اصرار دارد. موقعیت پرسپولیس در جدول لیگ برتر، نشان می‌دهد که آنها به قهرمانی در لیگ برتر نزدیک هستند و برای رسیدن به چهارمین جام پیاپی، هیجان دارند. این هیجان، مسئولان باشگاه پرسپولیس را ترغیب می‌کند که به برگزاری لیگ اصرار کنند؛ اما پرسپولیس نیز از این جریان زیان‌بار باشگاه‌داری جدا نیست.

در خبرهای روزهای اخیر، محاسبه قراردادهای بازیکنان پرسپولیس نشان می‌داد که اگر پرسپولیس قهرمان لیگ برتر شود، مبلغ ۲۰ میلیارد تومان بیشتر ضرر خواهد کرد، چون مبلغ دستمزد بازیکنان و مربیان آن‌طور که در قراردادها پیش‌بینی شده است، با قهرمانی افزایش می‌یاید. قهرمانی در فوتبال ایران اما درآمد بیشتری را برای یک باشگاه تضمین نمی‌کند.

با همین محاسبه ساده، باشگاه‌داری در فوتبال ایران مفهوم خود را به عنوان یک فعالیت اقتصادی از دست می‌دهد. باشگاهی که با موفقیت بیشتر، با زیان بیشتر مواجه می‌شود، در واقع با همان بحرانی مواجه است که معترضان برگزاری لیگ برتر به آن اشاره می‌کنند. پرسپولیس اما چون باشگاه خصوصی نیست و افزایش زیان برای مدیرانش اهمیتی ندارد، مثل تراکتور، شهرخودرو و تیم‌های خصوصی دیگر به این روند خانمانسوز در فوتبال ایران معترض نیست و این‌روزها را با هیجان چهارمین جشن قهرمانی سپری می‌کند.

تردیدهای بازدارنده در برگزاری لیگ‌ها

آیا لیگ برگزار می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال با انبوهی از اطلاعات آشفته مواجه می‌شوید. درگیری شدید خوزستان با ویروس کرونا یک مثال است برای آن که ببینیم لیگ با چه مشکلاتی مواجه است.

از یاد نبریم که اطلاعات درباره شیوع ویروس در ایران دقیق نیست و شهروندان در ماه‌های اخیر دچار این بی‌اعتمادی شده‌اند که شاید اطلاعات شفاف درباره میزان شیوع ویروس در دسترس آنها قرار نمی‌گیرد. بنابراین، نگرانی برای شروع مسابقات فقط در خوزستان که این‌روزها بیش از بقیه استان‌ها اخبار نگران‌کننده درباره‌اش می‌شنویم مطرح نیست و آمارهای درگیری بازیکنان تیم‌های مختلف از شهرهای مختلف نشان می‌دهد که سلامت بازیکنان در هیچ شهری تضمین‌شده نیست. تیم‌های لیگ یک و لیگ دسته دوم در فوتبال ایران، اغلب وضعیت مالی بغرنجی را تجربه می‌کنند و حتی تعدادی از آنها برای انجام آزمایش کرونا بودجه کافی نداشتند. در چنین شرایطی، مسافرت‌ها، تهیه هتل با اتاق‌های جداگانه و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، به هزینه‌های آنها می‌افزاید و پرداختش برای باشگاه‌های کوچک مقدور نیست. اما در فوتبال ایران هنگام تصمیم‌گیری‌ها چنین نکاتی در نظر گرفته نمی‌شوند و تیم‌های کوچک با بنیه مالی ضعیف، نقشی در تصمیم‌گیری‌ها ندارند.