ادعای عرب نیوز در مورد برنامه نفت در برابر غذا برای ایران

عراق به عنوان کانال اجرای این طرح مطرح است

AFP:مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در جریان ملاقات با عادل المهدی، نخست وزیر عراق،هشتم می 2019

عرب نیوز به نقل از منابع عراقی ادعا کرده است که مقامات ایرانی و آمریکایی در مراحل اولیه مذاکره بر سر توافقی هستند که به تهران اجازه می دهد در برابر کالا، مقادیر محدودی نفت بفروشد. مقامات عراقی که در جریان این رایزنی ها قرار دارند در گفت و گو با این رسانه مدعی شده اند، عراق نقطه ترانزیتی صادرات نفت و واردات کالا در این برنامه خواهد بود، زیرا نیروهای آمریکایی در این کشور حضور دارند و می توانند بر اجرای این برنامه نظارت داشته باشند.

این برنامه از نظر ساختار شبیه برنامه نفت در برابر غذایی است که سازمان ملل برای عراق اجرا کرد، با این تفاوت که به جای سازمان ملل، آمریکا و عراق در آن مشارکت دارند. به این ترتیب که یک حساب بانکی در بانک مرکزی عراق افتتاح می شود و پول فروش نفت ایران به آن واریز می شود. سپس عراق از این پول به منظور خرید کالا برای ایران استفاده می کند.

گزارش عرب نیوزهمزمان با اظهارات دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا منتشر می شود که مدعی شده بود، ایران فقیر شده و در حال ورشکستگی است و او آمادگی دارد با تهران گفت و گو کند. از سوی دیگر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران تحریم های آمریکا را «تروریسم اقتصادی» توصیف کرده و حسن روحانی، رئیس جمهور برای اداره کشورتحت فشار اقتصادی خوستار «اختیارات ویژه» شده است. با این حال مقامات تهران  قبلا شایعه های مربوط به اجرای برنامه نفت در برابر غذا را تکذیب کرده بودند. فریدون حسنوند،رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی سال گذشته به ایلنا گفته بود:« این‌که گفته می‌شود ایران نفتش را در برابر غذا بفروش می‌رساند یک حرف بیهوده است. این یک جنگ روانی است. دیگران می‌خواهند القا کنند که ما در شرایط سخت و محاصره قرار داریم. در حالی که اصلا این‌گونه نیست.»

برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران پیش تر گزارش های منتشر شده درباره در نظر گرفتن برخی معافیت ها برای صادرات نفت ایران را رد کرده بود. در این گزارش ها اشاره شده بود که عراق احتمالا خواهد توانست مقادیر مشخصی نفت از ایران وارد کند. همچنین مقامات عراقی با بالا گرفتن تنش ها بین تهران و واشینگتن بارها برای میانجی گری اعلام آمادگی کرده بودند.

اما اکنون نام عراق که خود تجربه ای 8 ساله از برنامه «نفت در برابر غذا» دارد، به عنوان کانال ترانزیت محموله های نفتی و غذا در این طرح نام برده می شود. پس از تحریم های سازمان ملل علیه عراق به دنبال حمله این کشور به کویت، برنامه نفت در برابر غذا از 20 می 1996 برای عراق اجرا شد. این برنامه که به عراق اجازه برای واردات غذا و دارو، نفت بفروشد تا 21 نوامبر 2003 و حمله آمریکا به عراق برای سرنگونی صدام حسین، ادامه داشت.  

یک مقام عالی رتبه عراقی با اشاره به درجریان بودن مذاکرات برای اجرای این برنامه در مورد ایران به عرب نیوز می گوید:« واشینگتن برای نشان دادن حسن نیت خود در جهت فرونشاندن بحران بین دو کشور این پیشنهاد را ارایه می دهد و البته هنوز در مراحل اولیه این روند هستیم.»

هدف برنامه نفت در برابر غذا که با قعطنامه سازمان ملل در مورد عراق اجرا شد، جلوگیری از دسترسی صدام حسین به پول نفت بود. به همین دلیل معادل با نفتی که از این کشور به مشتریانی مانند ترکیه صادر می شد، کانتینرهای مواد غذایی و دارو تحت نظارت بازرسان وارد عراق می شد.

مقامات آمریکایی، ایرانی و عراقی تا لحظه تنظیم این گزارش، صحت ادعای عرب نیوز را تایید یا رد نکرده اند، اما به گفته مقامات آمریکایی، هدف تحریم های کنونی ایالات متحده علیه تهران کاهش منابع مالی جمهوری اسلامی است. گزارش رویترز حاکی از آن است که در حال حاضر صادرات نفت ایران به عنوان اصلی ترین منبع درآمدزادیی دولت، به 400 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. بانک جهانی نیز در تازه‌ترین گزارش خود از چشم‌انداز رشد جهانی اقتصاد، به آمارهای ایران اشاره کرده و برای سومین بار پیش‌بینی خود از رشد تولید ناخالص داخلی ایران را کاهش داده است. در این گزارش رشد تولید ناخالص داخلی ایران بعد از نیکاراگوئه کمترین در پایین ترین سطح جهانی قرار دارد و منفی 4.5 درصد پیش بینی می شود.

عرب نیوز در بخش دیگری از گزارش خود ادعا می کند، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران در سفر اعلام نشده به عراق که ماه گذشته انجام شده، در مورد قرارداد اولیه توافق کرده است. البته هنوز این توافق نهایی نشده و در مورد جزئیاتی مانند حجم نفت صادراتی ایران، خریدار اصلی و کالاهایی که به ایران وارد می شود، تصمیم گیری نشده است. یک منبع آگاه می گوید، طرف ایرانی یکی از کشورهای اروپایی رابه عنوان خریدار اصلی معرفی کرده است که آمریکایی ها با آن موافقت نکرده اند.

این گزارش می افزاید، یکی از مواردی که این توافق حل می کند، واردات برق عراق از ایران است. عراق روزانه هزار و 100 مگاوات برق و 28 میلیون متر مکعب گاز از ایران وارد می کند که در تولید 4 هزار مگاوات برق استفاده می شود. از آنجایی که عراق در تابستان گذشته نتوانست در نتیجه تحریم ها پول برق وارداتی را بپردازد، با قطعی برق مواجه شد که نارضایتی های عمومی را به دنبال داشت.