نگرانی از احتمال شعله‌ور شدن جنگ مذهبی در افغانستان

افغانستان، میدان تازه تقابل داعش و لشکر فاطمیون

اجتماع فاطمیون، افغانستانی‌های مقیم تهران در مراسم بزرگداشت قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس - خبرگزاری مهر- حمید وکیلی

از حدود شش سال قبل که نخستین هسته‌های گروه تروریستی داعش در افغانستان آشکار شد تا امروز، بیشترین حملات این گروه به سوی اهل تشیع افغانستان بوده است. جدا از درگیری‌های این گروه با دولت افغانستان و حتی با گروه طالبان، بیشترین حملات خونین این گروه یا بر مناطق شیعه‌نشین بوده است یا بر مکان‌های تجمع آنان. در میان سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ که دوران اوج حملات داعش در افغانستان بود، حداقل ۱۵ حمله انتحاری توسط داعش در افغانستان انجام گرفت که ۹ حمله آن بر مراکز آموزشی و فرهنگی اهل تشیع، به‌خصوص هزاره‌ها بود. این مسئله به اندازه‌ای نگران‌کننده شد که دولت مجبور شد برای حفظ اماکن آموزشی و فرهنگی اهل تشیع یا محافظ بگمارد، یا برای محافظت از آن‌ها اسلحه توزیع کند تا خود مردم امنیت آن اماکن را بر دوش بگیرند. با آن که دولت افغانستان بیشترین تلاش را برای پاکسازی این کشور از وجود داعش به خرج داده است، اما در افکار عمومی شیعه‌های افغانستان چنین ذهنیتی شکل گرفته است که گویا دولت توجه چندانی در آن زمینه نداشته است. اظهارنظر‌های بخشی از شهروندان شیعه، به‌خصوص پس از حملات انتحاری داعش علیه آنان، به خوبی وجود این ذهنیت را نشان می‌دهد. 

در چنین وضعیتی، وقتی سربازان لشکر فاطمیون (متشکل از افغان‌های شیعه که زیر نظر نیروهای جمهوری اسلامی ایران در درگیری‌های سوریه شرکت داده شدند) که تجربه جنگ‌های خونین در سوریه را دارند، دوباره به افغانستان برمی‌گردند و اکثریت آن‌ها هم به کار و حرفه‌ای دست نمی‌یابند، به خوبی می‌شود تصور کرد که تقابل داعش و لشکر فاطمیون در افغانستان بسیار محتمل باشد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

نشر یک آگهی تبلیغاتی در رسانه‌های تصویری در هفته‌های گذشته که در آن پرچم داعش و لشکر فاطمیون در کنار هم به نمایش گذاشته شد، نخستین واکنش عمومی به احتمال تقابل این دو گروه در افغانستان است. اکثریت کارشناسان مسایل سیاسی بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران سلطه و نفوذش را بر سربازان لشکر فاطمیون همچنان حفظ کرده است و حتی این احتمال هست که آنان را عمدا به افغانستان برگشت داده باشد تا در آینده به عنوان نیرو‌های نیابتی این رژیم در افغانستان، برای منافع ایران بجنگند. جمهوری اسلامی ایران به شدت از نفوذ داعش در داخل خاک آن کشور واهمه دارد. جمهوری اسلامی ایران می‌داند که بخشی از سنی‌های ایران به شدت احساس نزدیکی با داعش می‌کنند. به همین دلیل، زمانی که نیرو‌های داعش در داخل خاک افغانستان، اما نزدیک مرز‌های ایران پایگاه ایجاد کردند، تهران سریعا رابطه‌اش را با طالبان گسترش داد و با توزیع امکانات تسلیحاتی، داعش را توسط طالبان از نزدیکی مرز‌های خود دور ساخت. با شروع فصل مذاکرات و امضای توافق صلح میان امریکا و گروه طالبان، بخشی از جنگجویان طالب که از این توافق راضی نیستند، ممکن است به گروه داعش بپیوندند. گزارش‌ها می‌رساند که رهبر گروه داعش در حال حاضر در شمال افغانستان در حال سربازگیری است. پیوستن جنگجویان طالب به گروه داعش، این گروه را دوباره به موضع قدرت برمی‌گرداند. در چنین اوضاعی، تهران نیازمند یک گروه نیابتی قدرتمند در افغانستان است که در عین حال، به نظام جمهوری اسلامی ایران نیز به شدت وفادار باشد. به همین دلیل، نیرو‌های لشکر فاطمیون در حال بسیج و سامان‌دهی خود در داخل خاک افغانستان هستند.  

برخی دیگر در افغانستان به این باورند که جنگجویان لشکر فاطمیون در افغانستان در حدی نیستند که قابل نگرانی باشند. به باور آنان، لشکر فاطمیون هنوز در سوریه فعال است و نیازی به برگشت دادن آنان به افغانستان یا ایران پدید نیامده است. به باور این جمع، تبلیغات در مورد افزایش جنگجویان لشکر فاطمیون، خود از سوی حلقاتی صورت می‌گیرد که مایلند تا به افراطیون سنی‌مذهب انگیزه بیشتری برای پیوستن به داعش بدهند. همین حالا در جای جای از افغانستان تبلیغات زیادی در مورد آمدن جنگجویان لشکر فاطمیون، آن هم با سازوبرگ جنگی، انجام می‌گیرد وبه همین امر، به نگرانی دولت افغانستان دامن زده است. دولت افغانستان نیز با نشر آگهی‌های تبلیغاتی از طریق رسانه‌ها و برابر دانستن لشکر فاطمیون و داعش، در تلاش خنثی کردن آن ذهنیت و باورها است. حتی تعدادی از رسانه‌ها به نقل از جنگجویان لشکر فاطمیون که به افغانستان برگشته‌اند و به صورت ناشناس با رسانه‌ها مصاحبه کرده‌اند، نگاشته‌اند که  این افراد مخفی زندگی می‌کنند و همواره نگرانند که بازداشت شوند. 

به نظر می‌رسد که نگرانی از احتمال شعله‌ور شدن جنگ مذهبی در افغانستان و تبدیل شدن این کشور به سوریه‌ای دیگر، در میان افکار عامه به شدت در حال گسترش است. هرچند تنش‌های مذهبی در افغانستان در حدی نیست که بتواند شعله‌های جنگ را فروزان نگه دارد، اما تجربه چند سال پسین نشان می‌دهد که ظرفیت ایجاد این تنش با توجه به بحران گسترده‌ موجود در افغانستان، کمابیش در میان مردم وجود خواهد داشت.  

بیشتر از