به گفته یکی از نهادهای معروف دیده‌بان حقوق بشر، اگر در چین آزادی مطبوعات وجود ‌داشت، می‌توانست از تبدیل شدن شیوع ویروس کرونا به همه‌گیری جهانی جلوگیری کند.

سازمان گزارشگران بدون مرز(آر.اس.اف) از مقامات این کشور بابت توسل به سانسور در مراحل اولیه همه‌گیری کرونا انتقاد کرد و گفت ثابت شده است که جلوگیری از انتشار اطلاعات و گزارش رسانه‌ها "مرگبار" است.

این سازمان همچنین با مثال آوردن ویکتور اربان رییس جمهور مجارستان هشدار داد که رهبران خودکامه در پی بهره‌برداری از وضعیت کنونی هستند. در مجارستان اگر خبرنگاران علیه چگونگی مقابله دولت با کووید-۱۹ گزارش تهیه کنند، رییس جمهور می‌تواند با توسل به اختیارات جدیدش آن‌ها را مجازات کند.

ربه‌کا وینست رییس دفتر سازمان گزارشگران بدون مرز در بریتانیا به خبرگزاری سی‌ان‌ان بیزینس گفت: «اگر در چین آزادی مطبوعات وجود ‌داشت و دهان افشاگران را نمی‌بستند از جهان‌گستر شدن این ویروس می‌شد جلوگیری کرد.»

"امکان داشت که گزارش دادن واقعیت‌ها در زودترین زمان ممکن به بقیه جهانیان فرصت دهد زودتر و جدی‌تر دست به کار شوند. سرکوب آزادی رسانه‌ها به راستی پیامدهای مرگباری دارد."

مقامات چین را متهم کرده‌اند که طی همه‌گیری کرونا دست به سانسور گسترده‌ای زده‌اند و سال گذشته از خبررسانی در مورد ویروس کرونا جلوگیری کرده‌اند و شماری از گزارش‌های رسانه‌ها را حذف کرده‌اند.

طبق یک گزارش که در وی‌چت انتشار یافت و بعد آن را حذف کردند از ۲۳ ژانویه تا ۱۳ مارس ۴۱ گزارش خبری را که مطبوعات مهم چین نوشته بودند حذف یا سانسور کردند.

همچنین طبق تحلیلی که گروه آزمایشگاه شهروندی مدرسه عالی سیاست عمومی و امور جهانی مانک در دانشگاه تورنتو انجام داده است در رسانه‌های اجتماعی چین از انتشار اطلاعات بی‌طرفانه در مورد شیوع ویروس کرونا جلوگیری می‌کرده‌اند.

در اواخر ماه دسامبر که پزشکان می‌خواستند در مورد ویروس جدید هشدار بدهند صدها کلیدواژه و عبارت مثل "بازار اغذیه دریایی ووهان" را سانسور کرده بودند.

بین ژانویه و فوریه، طبق گزارش گروه آزمایشگاه شهروند در "وی‌چت" و "وای‌وای" (برنامه چینی پخش زنده فیلم در اینترنت) "گستره وسیعی از مطالب" شامل مطالب حاوی انتقاد از دولت چین را سانسور کردند.

در این گزارش آمده است: «طبق یافته‌های ما اطلاعات مربوط به کووید-۱۹ در رسانه‌های اجتماعی چین به شدت تحت نظارت است.»

سانسور کردن مطالب مربوط به کووید-۱۹ از مراحل اولیه شیوع این ویروس شروع شد و به جلوگیری از  انتشار گستره وسیعی از سخنرانی‌ها از مطالب حاوی انتقاد به دولت گرفته تا اطلاعات و واقعیت‌های رسمی  بسط پیدا کرد.

در پی مرگ دکتر لی ونلیانگ بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ نیز اعتراضاتی در چین شعله‌ور شد.

این پزشک ۳۴ ساله در اواخر دسامبر در مورد ویروس کرونا به همکارانش هشدار داده بود اما پلیس ووهان در تاریخ ۳ ژانویه او را به اتهام "اشاعه دادن شایعات کذب" بازداشت کرد. پلیس او را وادار کرد تعهدنامه‌ای را امضاء کند که در آن آمده بود قانون‌شکنی کرده است و "اختلال جدی در نظم اجتماعی" ایجاد کرده است.

اما چین اتهام سانسور کردن را رد کرده است و از اقدامات اولیه خود برای مهار کردن شیوع کرونا دفاع کرده است.

روز سه شنبه یکی از سخنگویان وزارت خارجه چین گفت: گشودگی در برابر دنیای خارج، سیاستی پایه و ملی است که چین رعایت می‌کند و از حضور رسانه‌ها و خبرنگاران خارجی استقبال می‌کند.

" آن چه با آن مخالف هستیم سوگیری عقیدتی بر علیه چین، انتشار دادن اخبار کذب تحت عنوان به اصطلاح آزادی مطبوعات و همچنین زیرپاگذاشتن اخلاقیات خبرنگاری است."

وزارت خارجه چین همچنین روی سازمان گزارشگران بدون مرز انگشت گذاشت و گفت "این سازمان  همیشه نسبت به چین غرض‌ورزی عمیقی داشته است و مطالبی که به عنوان گزارش انتشار می‌دهند ارزش تکذیب کردن هم ندارند."

خانم وینست می‌گوید حذف کردن اطلاعات مهم و گزارش‌های مربوط به شیوع ویروس کرونا برای زندگی واقعی مردم تبعات داشته است.

او گفت: گاهی در مورد وجه نظری آزادی مطبوعات صحبت می‌کنیم اما این ماجرا نشان داد که اثرات آن در موارد بسیاری ماهیت عملی دارد و می‌تواند بر سلامت همه ما اثر بگذارد.

سازمان گزارشگران بدون مرز نیز همزمان با هشدارهای خانم وینست، گزارش سالانه‌اش در مورد آزادی مطبوعات را منتشر کرد که در آن وضعیت رسانه‌ها در ۱۸۰ کشور و منطقه را بررسی کرده است.

در این گزارش که نمایه جهانی آزادی مطبوعات نام دارد بریتانیا در جایگاه ۳۵ قرار دارد که دو پله پایین‌تر از پارسال است و این افت جایگاه عمدتاً به دلیل به قتل رسیدن روزنامه‌نگاری به نام لیرا مک‌کی در "دری" و تهدید به مرگ شدن خبرنگاران در ایرلند شمالی است.

نروژ برای چهارمین سال پیاپی در صدر این جدول قرار دارد و رتبه ایالات متحده هم ۴۵ است.

نمایه جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۰(منتخبی از کشورها)

نروژ

فنلاند

دانمارک

سوئد

هلند

جاماییکا

کاستاریکا

سوییس

زلاندنو

پرتغال

آلمان

۱۶- کانادا

۲۶- استرالیا

۳۴-فرانسه

۳۵-بریتانیا

۴۵-ایالات متحده

۱۴۲-هندوستان

۱۴۹-روسیه

۱۷۷-چین