پس از شیوع شتابان ویروس کرونا و افزایش نگرانی ها نبست به گسترش دامنه این بیماری همه گیر، اغلب کشورهای جهان اقدام به اعمال محدودیت های شدیدی کردند تا از انتشار بیشتر این ویروس مرگبار جلوگیری کنند. هرچند این اقدام، یک گزینه ضروری و غیر قابل اجتناب برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا به شمار می رود، اما تداوم محدودیت و قرنطینگی ضربه شدیدی به اقتصاد جهان می زند که تحمل عواقب ناگوار آن برای بسیاری از کشورها فراتر از تحمل خواهد بود. مسدود شدن اغلب مرزهای زمینی، بندرگاه های دریایی و فرودگاه ها در کشورهای مختلف جهان، تأثیر شدیدی بر تجارت جهانی داشته و امنیت غذایی را با تهدید جدی رو به رو می کند.

در این میان، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که حدود 80 درصد از نیازهای غذایی آن ها از خارج تأمین می شود با چالش بزرگتری مواجه خواهند شد، به ویژه اگر اقدامات فراگیری برای برطرف کردن کمبود غذا در این کشورها اتخاذ نشود. در همین راستا، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای غرب آسیا اعلام کرده است که به دلیل وابستگی شدید کشور های عربی به منابع غذایی خارجی، محدودیت های وضع شده برای پیشگیری از انتشار بیماری کرونا، امنیت غذایی را در بیشتر کشورهای عربی آسیب پذیر می کند.

با توجه به همین نگرانی، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به تازگی پرونده امنیت غذایی را مورد توجه جدی قرار داده و رایزنی ها را برای یافتن راه حل مناسبی به منظور بیرون رفت از چالش کمبود غذا در این کشورها آغاز کرده اند. البته کشورهای عربی حوزه خلیج فارس افزون بر این که منابع کافی برای تأمین غذا ندارند، با چالش اسراف و هدر دادن غذا مواجه هستند و ارزش مقدار غذای که در مدت یک سال در  کشورهای عربی به هدر می رود در حدود 60 میلیارد دلار تخمین زده می شود. کارشناسان کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای غرب آسیا عقیده دارند که  کاهش 50 درصدی اتلاف مواد غذایی می تواند درآمد خانوارهای جهان عرب را تا حدود 20 میلیارد دلار افزایش دهد.

در نهم ماه آوریل جاری، معاونان وزرای بازرگانی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دومین جلسه فوق العاده را در فضای مجازی دایر کردند تا پیامدهای اقتصادی ناشی از بحران کرونا را مورد بحث و بررسی قرار دهند، ایجاد سازو کار ویژه برای ذخیره کردن مواد غذایی و طرح تأسیس سیستم مشترک امنیت غذایی در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، محور اصلی صحبت های این جلسه را تشکیل می داد.

در همین حال، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای غرب آسیا ‏پیش بینی می کند که بحران کرونا حدود 8.3 میلیون نفر را در جهان عرب به فقر و درماندگی سوق می دهد و در نتیجه، کشورهای منطقه شاهد کمبود شدید مواد غذایی خواهند شد. طبق برآوردهای که به تازگی انجام شده است حدود 101.4 میلیون نفر از جمعیت منطقه در فقر به سر می برند و حدود 52 میلیون نفر با کمبود غذا رو به رو هستند.

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در گزارشی که اواخر ماه گذشته منتشر کرده است، ضمن ابراز نگرانی از پیامدهای شیوع بیماری کرونا، افزوده است: به رغم این که کشورهای منطقه تا هنوز هیچ مشکلی در تأمین غذا ندارند، اما تداوم تعطیلی بخش های کشاورزی و دامداری، حمل ونقل و متوقف شدن شرکت ها و کارخانجات فرآوری می تواند منجر به کاهش شدید غذا در بیشتر کشورها شود.

همچنان رئیس کمیته امنیت جهانی غذا، هشدار داده است که افزایش بی ثباتی در تأمین غذا، قشر فقیر جامعه را به شدت آسیب پذیر می کند و شکی نیست که امنیت غذایی نخستین نیازمندی برای مقابله با سایر چالش ها از جمله بیماری های واگیردار است.

در همین حال، عیسی الغریر، مدیر کل و رئیس هیئت مدیره شرکت عیسی الغریر در صحبتی که با ایندپیندنت عربی داشت، گفت: پیامدهای بحران کرونا منجر به افزایش نگرانی ها شده و کشورهای حوزه خلیج فارس را به اتخاذ اقدامات جدی در زمینه امنیت غذایی و تلاش برای تولید مواد غذایی در منطقه وا داشته است. وی افزود: با توجه به طبیعت آب و هوای منطقه، برخی از محصولات اساسی غذایی مانند گندم و برنج را نمی توان در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تولیدکرد. همچنان در حال حاضر، فصل برداشت برنج در استان های سند، بلوچستان و پنجاب پاکستان آغاز شده است و تا ماه مه آینده ادامه دارد، اما با در نظر داشت بحران انتشار بیماری کرونا، کشورهای تولید کننده، محصولات خود را برای مصرف داخلی ذخیره خواهند کرد و در نتیجه، کشورهای که وارد کننده برنج از پاکستان هستند آسیب پذیر خواهند شد.

تردیدی نیست که بحران شیوع ویروس کرونا در تمام ابعاد زندگی بشر تأثیر گذاری زیادی دارد، اما عرصه های اقتصاد و امنیت غذایی نسبت به سایر بخش ها متحمل آسیب بیشتری می شوند و با توجه به همین نگرانی، انتظار می رود در آینده سیاست اکثر کشورها در مورد امنیت غذایی و تولید غذا دگرگون شود.

البته کمبود غذا یکی از عمده ترین چالش های جهان عرب است، زیرا طبیعت آب و هوا در بسیاری از کشورهای عربی برای کشاورزی و دامداری مناسب نیست و در نتیجه، کشورهای عربی تا ده ها سال دیگر برای تأمین مواد غذایی نیاز به محصولات کشاورزی خارجی دارند. از سوی دیگر، افزایش نرخ رشد جمعیت در کشورهای عربی که در حال حاضر حدود 2 درصد برآورد می شود، عامل دیگری برای افزایش نیازمندی به مواد غذایی در این پهنه است.

https://www.independentarabia.com