بحران کرونا و آسیب پذیری شدید اقتصاد ایران

ایران از صندوق بین المللی پول، ۵ میلیارد دلار کمک درخواست کرده است ‏

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران. عکس از: ‏AFP‏

شمار مبتلایان به ویروس کرونا و قربانیان ناشی از این بیماری مهلک در ایران به شدت در افزایش است و هر روز بر میزان آن افزوده می شود و تا زمان نگارش این مقاله بیش از 29 هزار نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده و حدود 2 هزار نفر دیگر در این اثر این بیماری جان باختند. با توجه به شدت شیوع ویروس کرونا در ایران، این کشور پس از چین و ایتالیا به عنوان دومین کانون گسترش ویروس کرونا در جهان و به عنوان عمده ترین کانون شیوع بیماری کرونا در خاورمیانه به شمار می رود.

البته سهل انگاری دولت ایران در مقابله با گسترش ویروس کرونا به دلیل نگرانی از نتایج یازدهمین دور انتخابات مجلس و عدم گرایش رهبران ایران به بستن اماکن مذهبی، می تواند عامل اصلی شیوع پرشتاب بیماری کرونا در ایران باشد، به ویژه این که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در گذشته بارها تأکید کرد که قصد قرنطینه کردن شهرهای آلوده با ویروس را ندارد. تردیدی نیست که مخالفت روحانیون افراطی با بستن اماکن مقدسه و ناتوانی شهرهای ایران در تحمل پیامدهای اقتصادی ناشی از قرنطینگی، نقش موثری در چالش های کنونی داشته است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

عدم اتخاذ اقدامات لازم برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا و مطرح کردن تئوری توطئه به این که دشمنان ایران، با راه اندازی جنگ بیولوژیکی سعی در ضربه زدن به ایران و محور مقاومت دارند، تلاش نافرجام دیگری از سوی رژیم ایران برای پرده پوشی بر سهل انگاری های دولت در مبارزه با بحران کرونا بوده و منجر به گسترش دامنه این بیماری واگیردار شد. البته متهم کردن آمریکا به تولید ویروس کرونا، در چارچوب نظریه توطئه که از سوی چین و ایالات متحده مطرح شده است، صورت می گیرد.

در پرتو تئوری توطئه، ایران از پذیرش کمک های پزشکی ایالات متحده خودداری کرده و آیت الله خامنه ای در سخنانش به مناسبت فرا رسیدن نوروز، گفت: آمریکا متهم به تولید این ویروس است، وقتی چنین اتهامی وجود داشته باشد که می تواند به دارویی که آمریکا ارسال کند، اعتماد داشته باشد، ممکن است داروهای آمریکایی برای گسترش بیشتر بیماری و یا ماندگار شدن این ویروس مرگبار باشد و یا این که هدف آمریکا از این اقدام، جمع آوری اطلاعات باشد. اما حسن روحانی، رئیس جمهور ایران با اشاره به پیشنهاد کمک های آمریکا به ایران، گفت: این که آمریکا ادعا کند که در این شرایط حساس و دشوار قصد کمک به ایران را دارد، یکی از بزرگ ترین دروغ های تاریخ است.

البته دولت ایران تنها به رد کمک های ایالات متحده بسنده نکرده بلکه از پذیرش کمک های سازمان "پزشکان بدون مرز" نیز امتناع ورزید، وزیر بهداشت ایران ضمن ابراز قدردانی از این سازمان، گفت با اجرای برنامه بسیج ملی و توانایی های پزشکی و بهداشتی نیروهای مسلح کشور، ایران در حال حاضر نیازی به کمک های خارجی ندارد.

رد کمک های سازمان "پزشکان بدون مرز" تنها دو روز پس از آن صورت گرفت که رهبر ایران، تئوری توطئه را مطرح کرده و از پذیرش کمک های پزشکی ایالات متحده خودداری کرد و این امر نشان می دهد که دولت ایران برای نجات شهروندان خود از این بیماری مرگبار، اهمیت چندانی قائل نمی شود.

رژیم ایران سعی دارد از بحران شیوع ویروس کرونا بهره برداری سیاسی کند و با رد کمک های خارجی، تلاش برای رفع تحریم های آمریکا کند. بنابر این، در چارچوب همین سیاست دولت ایران پیوسته تأکید می کند که تحریم های آمریکا، مانع اصلی اقدامات لازم برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا است، در حالی که برای همگان مشخص است که تحریم های ایالات متحده شامل لوازم پزشکی، داروها و کمک های بشردوستانه نیست.

از سوی دیگر، می توان گفت که اقتصاد ایران به احتمال زیاد پیامدهای مخاطره آمیز شیوع ویروس کرونا را به درستی نمی تواند احساس کند، زیرا از هنگام استقرار رژیم جمهوری اسلامی، ایران تمام درآمدهای خود را در چارچوب اقتصاد جنگی مدیریت می کند. به رغم اعمال تحریم ها، دولت ایران در طول سال های گذشته برای گریز از تحریم های آمریکا، ترفندهای بسیاری را به کار بسته و با استفاده از روش های مختلفی از جمله افزایش صادرات غیر نفتی و تمرکز بر بازارهای منطقه ای، اقتصاد خود را از فروپاشی نجات داده است.

اما شکی نیست که پیامدهای بحران کرونا می تواند تأثیر شدیدی بر اقتصاد ایران داشته باشد و منجر به کاهش تولید ناخالص ملی شود و دولت را با چالش های اقتصادی بی شماری رو به رو کند، به ویژه این که دولت ایران حمایت خود را از طبقات فقیر جامعه و شرکت های که به دلیل بحران کرونا آسیب پذیر شده اند  اعلام کرده است. افزون بر آن، سقوط شدید قیمت جهانی نفت، به اقتصاد ایران ضربه بیشتری می زند.

هرچند دولت ایران، برخی از بخش های آسیب دیده را که کمک های مالی دولت را دریافت خواهند کرد، مشخص کرده است، اما از آن جا که بیشتر شرکت های تجاری که اقتصاد ایران را در کنترل دارند وابسته به سپاه هستند، بنابر این، دشوار است که سرنوشت این کمک ها برای ملت روشن شود.

همچنان بنا به گفته مسئولان بانک مرکزی، به تمامی بانک های تجاری دستور داده شده است به بخش های همچون رستوران ها، فروشگاه های آجیل خشک و شیرینی، آژانس های مسافرتی و گردشگری، هتل ها و شرکت های حمل و نقل، شرکت های هواپیمایی، کارخانجات نساجی و تولیدکنندگان محصولات پوستی و مراکز ورزشی و تفریحی که متحمل آسیب بیشتری شده اند، وام های کم بهره بدهند.

طرح دیگر دولت ایران، افزایش 50 درصدی حقوق کارمندان در سال جدید است، البته کارمندان دولتی در ایران، جزو فقیر ترین قشر جامعه به شمار می روند و افزایش حقوق آن ها می تواند توانایی آن ها را در خرید نیازمندی های لازم برای پیشگیری از انتشار ویروس کرونا بالا برد. اما دولت ایران با اتخاذ این اقدامات متحمل فشارهای بیشتری خواهد شد، زیرا  کاهش فعالیت های تجاری منجر به کاهش درآمدهای مالیاتی و کسری بودجه شده و در نتیجه، اقتصاد ایران به صورت کل با چالش های تازه ای رو به رو می شود. البته همین امر، باعث شده است دولت ایران برای نخستین بار از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 تا کنون از صندوق بین المللی پول، 5 میلیارد دلار وام درخواست کند.

https://www.independentarabia.com

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

© IndependentArabia

بیشتر از دیدگاه