در این روز و روزگار، بسیاری از ما آن قدر نمی‌خوابیم که برای سرحال کار کردن در روز بعد کافی باشد، یا دیرتر از آن که باید به رخت‌خواب می‌رویم.

از همین رو، یک کارشناس خواب پیامدهای قطعی کم‌خوابی بر سلامت کلی ما در دراز مدت و کوتاه مدت را به طور مفصل بررسی کرده است.

ماتیو واکر، نویسنده کتابی به نام «چرا می‌خوابیم؟» و استاد ارشد روان‌شناسی و علوم اعصاب دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، چگونگی اثرگذاری جدی خواب یا بی‌خوابی بر تندرستی ما را توضیح داده است.

اول از همه این است که اگر به اندازه کافی نخوابیم قابلیت حافظه‌ای مغز لطمه می‌بیند.

او می‌گوید: به قطع و یقین می‌دانیم که اول از همه، بی‌خوابی سبب می‌شود مغز واقعاً نتواند خاطرات جدید بسازد بنابراین اگر خواب نداشته باشیم جعبه خاطرات مغز از کار می‌افتد و نمی‌توانیم تجربه‌های جدید را به خاطرات تبدیل کنیم.

اما این بدترین لطمه بی‌خوابی نیست. بی‌خوابی می‌تواند مغز را به تولید بیش‌‌تر پروتئین سمی «بتا آمیلوید» وادار کند که در ابتلا به بیماری فراموشی (آلزایمر) دخیل است.

واکر می‌گوید: اساساً در خواب عمیق شبانه است که سامانه آلاینده‌زدایی مغز روی دور تند می‌افتد و شروع به فروشستن این پروتئین سمی یعنی بتا آمیلوید می‌کند.

«یعنی اگر هر شب به اندازه کافی نخوابیم، مقدار بیش‌تری از این پروتئین دخیل در بیماری فراموشی(آلزایمر) در مغز ما تولید می‌شود.»

«هر چقدر هم این پروتئین بیش‌تر تولید شود، در سنین بالاتر بیش‌تر در معرض ابتلا به زوال عقل خواهیم بود»

واکر می‌گوید بسیاری می‌دانند که کم‌خوابی در ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن هم دخیل است.

او می‌گوید: یک شب که چهار تا پنج ساعت بخوابیم، یاخته‌های مصونیت‌ساز ضدسرطان مهمی به نام یاخته‌ کشنده طبیعی، به میزان ۷۰ درصد کاهش می‌یابد.

به گفته واکر، کم‌خوابی باعث می‌شود که خطر ابتلا به سرطان روده، پروستات یا سینه در سنین بالاتر افزایش یابد.

این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۷ رسماً  برخی از شغل‌ها را که در نوبت کاری شب انجام می‌گیرند به خاطر بر هم زدن نظم شبانه‌روزی خواب در رده « سرطان‌زای محتمل» قرار داد.

خواب خوش شبانه، به تنظیم فشار خون کمک می‌کند و به همین دلیل است که استراحت نکردن در شب بر دستگاه قلبی-عروقی، اثر منفی می‌گذارد.

واکر می‌گوید: اگر خواب کافی نداشته باشیم، دستگاه قلبی-عروقی تنظیم مجدد نمی‌شود و در نتیجه فشار خون افزایش می‌یابد.

او گوشزد می‌کند که حتی اگر شبی شش ساعت هم بخوابیم که خیلی هم کم نیست، خطر آن که سکته کنیم یا دچار سکته قلبی کشنده شویم ۲۰۰ درصد افزایش می‌یابد.

پس چقدر بخوابیم که به قابلیت‌های جسم و روان‌مان لطمه وارد نشود؟

واکر می‌گوید: «بیش از ۱۶ ساعت که بیدار بمانیم زوال جسم و روان آغاز می‌شود.»

« ذهن بعد از ۱۹ یا ۲۰ ساعت بی‌خوابی، چنان از کار می‌افتد که مانند مستی می‌شویم که پشت فرمان نشسته است.»

واکر می‌گوید: «آهنگ بازیافت انسان» حدود ۱۶ ساعت است یعنی «برای ترمیم آسیب‌های ضعف توانی، به حدود ۸ ساعت خواب نیاز داریم»