با همه گیر شدن بیماری کووید ۱۹، پیوند اعضا در ۷ کلانشهر ایران متوقف شد. 

به گفته امید قبادی، نایب رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان، اهدای عضو در تهران، گیلان، قم، مازندران، اصفهان، خوزستان و یزد به کلی ممنوع شده است. در سایر استان‌های ایران نیز در صورت وجود اهدا کننده، باید بررسی‌های دقیقی در مورد احتمال ابتلای فرد اهدا کننده به کرونا انجام می شود.

این در حالی است که به گفته ایرج حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت، هر روز ۷ تا ۱۰ نفر از کسانی که منتظر پیوند عضو هستند، جان خود را از دست می‌دهند.

در حال حاضر بیش از ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار برای دریافت عضو هستند که با مشکل مواجه شده‌اند. بیمارستان‌های کشور بستری و رسیدگی کردن به بیماران کووید ۱۹ را در اولویت قرار داده‌اند و در صورت قبول بیماران پیوندی، امکان رسیدگی به این گروه از بیماران در معرض خطر را نخواهند داشت. چرا که خطر بیماری کووید ۱۹ برای گیرندگان عضو در صورت دریافت پیوند، بیش از پیش خواهد بود.

طبق گفته نایب رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان به خبرگزاری «رکنا»، برای گیرندگان اعضای پیوندی نیز پیوند تنها در صورتی انجام می‌شود که فرد در یک مرحله حساس قرار گرفته باشد. آقای قبادی گفته است:«‌این اتفاق دقیقا دو روز قبل رخ داد و فردی با توجه به وضعیت اضطراری که داشت، از سمنان به تهران منتقل شد و قلب او را پیوند زدند.»

آقای قبادی با بیان این که شرایط بسیار اضطراری است، همچنین افزود: «پیوند تنها در صورتی انجام می‌شود که دو محور وجود داشته باشد که نخستین محور آن این است که گیرنده و دهنده مشکوک به کرونا نباشند، و همچنین، گیرنده در شرایط اورژانسی قرار گرفته باشد.»

وی با اشاره به آن که نزدیک به ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار پیوند هستند، اظهار داشت: «بالغ بر ۸۵ درصد این آمار را بیماران نیازمند به کلیه تشکیل می‌دهند که این افراد را با دیالیز می‌توان کنترل کرد تا خدای ناکرده بیماران را دچار وضعیت نامناسب‌تری نکنیم، مضاف بر اینکه وضعیت بیمارستان‌ها ایزوله نیست. درباره سایر پیوندها مانند قلب، ریه، کبد و... اگر واقعا بیمار اورژانسی باشد که امکان فوت او وجود دارد، در صورتی که اهدا کننده‌ای دارای کرونا نباشد، این کار به سرعت انجام می‌شود.»

آقای قبادی در خصوص راهکار پیشنهادی برای حل این مشکل، همچنین گفته است: «می‌توان یک مرکز جامع را اختصاص به مقوله اهدا و پیوند داد، یعنی اگر ما اهداکننده غیر کرونایی داریم، از هرجای ایران به تهران منتقل کنیم تا در همان بیمارستان عضو را به گیرنده بدهیم. این بیمارستان‌ها نیز می‌توانند جزو بیمارستانهایی باشند که هنوز آغاز به فعالیت نکرده‌اند».

از سوی دیگر، معاون درمان دانشگاه علوم‌ پزشکی مشهد، در اردیبهشت ماه گذشته همزمان با «روز پیوند عضو» گفته بود: «آمار کشوری نشان می‌دهد که در هر ۱۰ دقیقه یک نفر به لیست انتظار می‌پیوندد و سالانه حدود ۴ هزار مرگ مغزی در کل کشور داریم که می‌توانند اهدای عضو داشته‌ باشند.»

طبق گفته وی، اهدای عضو در سال گذشته حدود ۲۵ درصد در کل کشور بوده است که این درصد در  برخی کشورها به ۶۳ درصد هم رسیده‌ است.

شهر بی‌نفس

اردیبهشت گذشته، همزمان با «روز پیوند عضو» در ایران، ایرج حریرچی، قائم مقام وزارت بهداشت عنوان کرده بود: «سالانه ۴ هزار نفر مرگ مغزی با قابلیت اهدای عضو در کشور اتفاق می‌افتد؛ هریک از افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند، ۸ عضو پیوندی بالقوه دارند و چنانچه تنها ۳ عضو از ۳ هزار فرد دچار مرگ مغزی شده در سال به نیازمندان اهدا شود، می‌توان لیست انتظار پیوند عضو را از میان برداشت.»

حریرچی با اشاره به آن که بسیاری با اهدای عضو بیماران مرگ مغزی موافقت نمی‌کنند، توضیح داده بود: «امروز پیوند کبد در یک مرکز در کشورمان از میزان پیوندهای کبدی که در تمام مراکز دنیا انجام می‌شود، بیشتر است. همچنین، تاکنون بیش از ۱۰ هزار پیوند کلیه در کشور انجام شده و ۷۰ مرکز خدمت پیوند داریم.»

پیوند عضو در ایران که با انقلاب ۵۷ متوقف شده بود، در نهایت در سال ۶۳ با تلاش پزشکانی که موفق به دریافت فتوای آقای خمینی در آن زمینه شدند، دوباره از سر گرفته شد.