پیامدهای شیوع ویروس کرونا برای صنعت حمل و نقل هوایی جهان

مضحک‌ترین مسیر هوایی اروپا؟ مسیر ساربروکن، در آلمان، به لوکزامبورگ. این پرواز کوتاه ۸۰ کیلومتری روزی دو بار هم صورت می‌گیرد، با این که یک خط اتوبوس ۷۵ دقیقه‌ای با کیفیت هر یکی دو ساعت با پنج یورو مسافران را جابجا می‌کند.

جمعه شب، پرواز لاکزیر کمی قبل از پرواز من در دوک‌نشین اعظم فرود آمد. پروازی که من با آن آمده بودم کمی معقول‌تربود: پرواز رایان‌ایر از فرودگاه استانسد لندن. تمام ۱۸۹ صندلی این پرواز فروخته شده بودند، البته ۲۰ صندلی طبق شمارش من خالی بود چون مردم از فرودگاه، و کلاً از سفر در داخل قاره اروپا، پرهیز می‌کنند.

ویروس کرونای کووید۱۹ دارد قربانیان بیشتر و بیشتری می‌گیرد؛ روزهای عجیب و غریبی‌ است این روزها. اگر احیاناً وسوسه شده‌اید که پول‌هایتان را در سهام شرکت‌های هواپیمایی سرمایه‌گذاری کنید، امیدوارم این چند هفته گذشته شما را متقاعد کرده باشند که پولتان را جای مطمئن‌تری ببرید.

در ۱۰ روز گذشته، ایزی‌جت تقریباً ۳۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است. بعد از هراسی که در بین مسافران به خاطر ویروس کرونا افتاده است، ارزش رایان‌ایر هم ۲۲ درصد افت کرده است. با عدم حضور مسافران، هواپیمایی‌های بزرگ هم به همان اندازه دچار کساد شده‌اند.

انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا) می‌گوید: «بسیاری از هواپیمایی‌ها در مقاصد مختلف «عدم حضور» ۵۰ درصدی مسافران را گزارش کرده‌اند.

این سازمان می‌گوید یکی از هواپیمایی‌های بزرگ هیچ رزرو بلیط برای ایتالیا نداشته، فقط کنسلی بوده است- نتیجه آن افت عجیب ۱۰۸ درصدی فروش بلیط در مسیر رفت و برگشت این کشورِ پر از عجایب بوده است.

ترکیه سه‌شنبه اعلام کرد تمام پروازها ورودی از ایتالیا را ممنوع کرده است- یعنی روزانه ۲۰ پرواز از ایتالیا به استانبول؛ همچنین  ورود مسافرانی که در ایتالیا بوده‌اند به ترکیه ممنوع است. در میان کشورهای اروپا، ایتالیا بیشتر از هر کشوری در دو هفته گذشته تحت تأثیر شیوع ویروس قرار گرفته است. دقیقاً همین دست اقدامات دولتی است که اعتماد به سرمایه‌گذاری در کسب و کار هواپیمایی را از میان می‌برد.

هواپیمایی بریتیش ایرویز صدها پرواز ورودی و خروجی به فرودگاه هیترو لندن در مسیرهای پروازی کوتاه، و همچنین چند سرویس در پردرآمدترین مسیر هوایی جهان، پرواز در مسیر لندن-جان اف کندی نیویورک، را برای اواخر این ماه لغو کرده است.

یک ضربه کاری دیگر به اعتماد:  نمایشگاه گردشگری برلین (آی‌تی‌بی) قرار بود چهارشنبه ۴ مارس در برلین افتتاح شود. اما تقریباً همه ۱۳۰ هزار نفر شرکت‌کننده این نمایشگاه در جای دیگری هستند: هتل‌ها، رستوران‌ها و تاکسی‌های پایتخت آلمان خالی‌اند.

کمی دورتر، در سنگاپور، هواپیمایی این کشور می‌گوید پروازهای خود از هیترو به سنگاپور و سایر مقاصد در آسیا و استرالیا را کاهش می‌دهد. هواپیمایی آسیانای کره هم پرواز کمتری به مقصد اصلی خود، یعنی سئول، خواهد داشت.

تمامی این هواپیمایی‌ها در وضعیت مالی قابل قبولی هستند. اما تعداد زیادی از آنها وضعیت خوبی ندارند. در بیزنس هواپیمایی، پول نقد حرف اول را می‌زند و هواپیمایی‌هایی که قبل از بحران ویروس کرونا خود را سرپا نگاه داشته بودند حالا با چنان سرعتی دارند زیان می‌دهند که بیشتر از چند هفته بیشتر نمی‌توانند دوام بیاورند؛ نام نمی‌برم چون می‌ترسم به زبان بیاورم و به واقعیت بپیوندد. نگرانی‌ام از این است که به زودی‌‌ ورشکستگی‌های بیشتری را گزارش کنم.

اما بعد از مهار این ویروس، این وضعیت منافعی هم در درازمدت خواهد داشت- یا حداقل زمانی که مسافران به شیوع موذیانه این ویروس خو بگیرند.

منافع عمده آن برای محیط زیست خواهد بود. همانطور که شرکت‌های بزرگ مدیران اجرایی خود را قرنطینه می‌کنند تا مبادا بیمار یا دور از دسترس شوند، برخی از بازرگانان دائم‌السفر به کنفرانس از راه دور (تله‌کنفرانس) عادت خواهند کرد. اگر روزی برسد که پرواز با هواپیمای جت به ندرت رخ دهد، این مدیران اجرائی رد پای کمتری از خود در محیط زیست به جای خواهند گذاشت و احتمالاً حس بهتری هم خواهند داشت.

اگر به هواپیماهای کمتری نیاز باشد، هواپیماهایی را که کارآیی کمتر دارند زودتر از رده خارج می‌سازند. تصور می‌کنم گورستان هواپیمای ویکتورویل در کالیفرنیا باید برای بوئینگ‌های ۷۴۷ (احتمالاً بوئینگ‌های بریتیش ایرویز و ویرجین آتلانتیک) که بنزین می‌بلعند جا باز کند. و شاید مسافران آن پرش ۸۰ کیلومتری از ساربروکن به لوکزامبورگ آخر از همان اتوبوس پنج یورویی سر در بیاورند.