پس از آنکه حکومت پاکستان روز یکشنبه ۱۵ مهر جنبش تحفظ پشتون‌ها را سازمان ممنوعه و فعالیت آن را غیرقانونی اعلام کرد، هزاران نفر در خیبرپختون‌خوا به این اقدام اعتراض کردند. در چند روز گذشته موج اعتراض قبایل پشتون ساکن پاکستان افزایش یافت و جنبش تحفظ پشتون‌ها هم در اعتراض به این اقدام حکومت پاکستان، خبر داد که روز جمعه ۲۰ مهر (۱۱ اکتبر)، تجمع بزرگی در خیبرپختون‌خوا برگزار می‌کند که انتظار می‌رود ده‌ها هزار نفر از سراسر مناطق پشتون‌نشین پاکستان در آن شرکت کنند.
این در حالی است که گردهمایی این جنبش در روز چهارشنبه ۱۸ مهر هدف تیراندازی نیروهای امنیتی پاکستان قرار گرفت و در آن سه نفر کشته و دست‌کم ۱۵ نفر زخمی شدند. در برخی مناطق هم پشتون‌ها با نیروهای امنیتی پاکستان درگیر شدند و نگرانی‌ها از گسترش ناآرامی‌ها در ایالت خیبرپختون‌خوا افزایش یافت.
جنبش تحفظ پشتون‌ها که با نام اختصاری پی‌تی‌ام (PTM) نیز شناخته می‌شود، سال ۲۰۱۴ در واکنش به برخورد تبعیض‌آمیز حکومت پاکستان با مناطق پشتون‌نشین ایجاد شد و در سال ۲۰۱۸ رسما به‌عنوان یک سازمان مدنی ثبت شد. این جنبش از زمان تاسیس، اعتراض‌ها و تجمع‌های مردمی گسترده‌ای در مناطق پشتون‌نشین پاکستان، به‌ویژه در خیبرپختون خوا، راه‌اندازی کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
منظور پشتین، رهبر این جنبش، یک فعال حقوق بشر اهل وزیرستان جنوبی است. با ادامه فعالیت آن افراد دیگری مانند علی وزیر و محسن داور، که هر دو نماینده مجلس پاکستان بودند، نیز در توسعه و رهبری این جنبش نقش‌های کلیدی ایفا کردند.
پلیس پاکستان در چندسال اخیر بارها منظور پشتین، علی وزیر و محسن داور را اتهام‌های مختلف بازداشت و زندانی کرده، اما این اقدام تنها به گسترش فعالیت جنبش و تحریک بیشتر پشتون‌تباران ساکن پاکستان انجامیده است.
جنبش تحفظ پشتون‌ها هدف اصلی خود را دفاع از حقوق و محافظت از مردم پشتون در برابر نقض حقوق بشر و خشونت‌هایی می‌داند که طی عملیاتهای نظامی ارتش پاکستان در مناطق پشتون‌نشین زیر لوای جنگ با تروریسم رخ داده‌اند. رهبران این جنبش مدعی‌اند که حکومت پاکستان به بهانه مبارزه با تروریسم در خیبرپختون‌خوا، پشتون‌ها را از دسترسی به حقوق اساسی و شهروندی آنان محروم کرده است.
این جنبش بارها در گردهمایی‌های بزرگ اهدافش را چنین اعلام کرده است: پایان دادن به خشونت و آزار و اذیت مردم پشتون از سوی نیروهای امنیتی و نظامی پاکستان، مطالبه شفافیت و عدالت برای عاملان کشتار و ناپدید کردن‌های قهری در عملیاتهای نظامی، پایان دادن به مین‌گذاری‌های غیرقانونی در مناطق قبیله‌ای و آسیب‌هایی که مردم غیرنظامی در این مناطق از مین‌ها می‌بینند و پایان دادن به مصونیت نیروهای نظامی در قبال برخورد‌های خشونت‌بار با مردم پشتون.
اعضا و هواداران جنبش تحفظ پشتون‌ها تاکنون هیچ‌گاه در تنش‌ها با نیروهای امنیتی پاکستان از اسلحه استفاده نکرده‌اند، با این حال حکومت پاکستان یکشنبه گذشته اعلام کرد که این جنبش «درگیر فعالیت‌های خاصی است که به صلح و امنیت کشور آسیب وارد می‌کند».
دولت پاکستان پیش از این فعالیت حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان، نخست‌وزیر سابق پاکستان، را هم که از بیش از یک سال پیش در زندان است، ممنوع کرده بود. اکثر سران حزب تحریک انصاف نیز سیاستمداران پشتون‌تبارند که در یک سال گذشته به اتهام‌های مختلف بازداشت، زندانی یا منزوی شدند.
فعالیت حزب تحریک انصاف پس از آن غیرقانونی شد که عمران خان به انتقادهایش از ارتش قدرتمند پاکستان ادامه داد و ارتش را به دخالت در انتخابات به نفع شهباز شریف متهم کرد. جنبش تحفظ پشتون‌ها نیز بارها ارتش پاکستان را عامل ناپدید شدن افراد، قتل‌های مرموز، بازداشت‌های گسترده و محروم کردن عمدی پشتون‌ها از حقوق انسانی آنان خوانده است.
رهبران این جنبش گفتند که در یک هفته اخیر و پیش از برگزاری نشست بزرگ جمعه آینده، بیش از ۲۰۰ نفر از فعالان و اعضای این جنبش بازداشت و زندانی شده‌اند.
مشخص نیست ارتش پاکستان که سال گذشته تجمع‌های اعتراضی هواداران عمران خان را سرکوب و مهار کرد، در مقابل نشست بزرگ جنبش تحفظ پشتون‌ها چه اقدامی می‌کند. در یک هفته اخیر، فشارها برای برهم زدن این نشست تشدید شده و منظور پشتین، رهبر این جنبش، از حمله پلیس به محل تجمع در خیبرپختون‌خوا خبر داده، اما ارتش هنوز به منظور پراکنده کردن اعضای این جنش از محل برگزاری نشست اقدامی نکرده است.
تحریک طالبان پاکستان که متشکل از پشتون‌های پاکستان است، روز دوشنبه اعلام کرد که تا برگزاری نشست بزرگ جنبش تحفظ پشتون‌ها، آتش‌بس اعلام می‌کند و در این مدت اقدام نظامی در خیبرپختون‌خوا انجام نمی‌دهد.
حکومت پاکستان که با تهدید فزاینده تروریسم در خیبرپختون‌خوا و بلوچستان مواجه است، با منع فعالیت جنبش تحفظ پشتون‌ها که یک سازمان حقوق بشری و مدنی است، چالش جدیدی ایجاد کرده که به اعتراض گسترده پشتون‌ها منجر شده است.
منظور پشتین، رهبر جنبش تحفظ پشتون‌ها، روز چهارشنبه در اطلاعیه‌ای در ایکس نوشت که پلیس به کاروان‌ها و افرادی که از روستاها و شهرستان‌های ایالت خیبرپختون‌خوا قصد پیوستن به محل گردهمایی را دارند، تیراندازی می‌کند. البته او خاطرنشان کرد که به رغم بسته شدن راه‌ها و تیراندازی به سمت معترضان، مردم در حال پیوستن به گردهمایی‌اند.
