«نظرها را می‌شنوم، اختلافات بیان می‌شود، اما تصمیم نهایی را من می‌گیرم و مطمئنم ایران به زودی خواستار مذاکره خواهد شد.» این توییت روز گذشته دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکاست که با فاصله اندکی قبل از بیانیه کاخ سفید در مورد سفر از پیش اعلام نشده رئیس جمهور سوئیس به ایالات متحده، منتشر شد. انجام این سفر یک هفته پس از اینکه ترامپ از مقامات تهران خواست به او تلفن بزنند و شماره تماس خود را در اختیار سفارت سوئیس در تهران قرار داد، گمانه زنی‌ها در مورد نقش میانجیگری صلح‌ طلب‌ترین کشور جهان را تقویت کرده است.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد:« اولی مائورر، روز پنجشنبه و در سفری از قبل برنامه‌ریزی نشده با ترامپ ملاقات می‌کند. دو رئیس جمهور در خصوص همکاری ایالات متحده و سوئیس شامل نقش سوئیس در تسهیل روابط دیپلماتیک و دیگر موضوعات بین‌المللی گفت و گو می‌کنند.»

این نخستین بار است که رئیس جمهور آمریکا، میزبان یکی از همتاهای سوئیسی خود در کاخ سفید می‌شود. به گزارش سوئیس اینفو، رئیس جمهور دوره‌ای سوئیس پس از دریافت یک دعوت غافلگیر کننده از ترامپ، راهی آمریکا شده است.

سوئیس که حافظ منافع آمریکا در ایران است، در گذشته نیز نقش میانجی را بین ایران و آمریکا ایفا کرده بود. رسانه‌های سوئیسی در مورد دستور کار این سفر می‌نویسند، انتظار می‌رود دو طرف در مورد موضوعات دوجانبه، توافق تجارت آزاد و بحران ونزوئلا صحبت کنند. اما فوریت سفر مائورر به واشینگتن در زمان اوج تنش‌ها بین ایران و آمریکا، نشان می‌دهد او دستورکار مهم‌تری را دنبال می‌کند یا دست کم ترامپ می‌خواهد اینگونه برداشت شود. برخی تحلیلگران با اشاره به غیر معمول بودن سفر برنامه ریزی نشده رئیس یک دولت به واشینگتن، پیش‌بینی می‌کنند که موضوع اصلی این ملاقات ایران است.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت ترامپ در آخر هفته گذشته از سفارت سوئیس در تهران خواسته بود پیام کاخ سفید را به مقامات ایران برساند. درخواستی که در گذشته نیز توسط دولت‌های آمریکا مطرح شده بود. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۷ به روزنامه ایران گفت:« سفارت سوئیس به عنوان کشور حافظ منافع آمریکا در ایران پیام‌هایی را همیشه و در طول ۳۹ سال گذشته رد و بدل کرده و هنوز هم این کار را انجام می‌دهد.»

نمونه اخیر نقش آفرینی سوئیس در مورد حل بحران‌های مربوط به ایران؛ برجام است. مذاکراتی که در سال ۲۰۱۱، به طور محرمانه در عمان، دیگر کشور مورد اعتماد ایران و آمریکا برای میانجی‌گری آغاز شده بود، در سال ۲۰۱۳ در چارچوب مذاکرات هسته‌ای در سوئیس ادامه یافت و به نتیجه رسید. علاوه بر این سوئیس در ۴۰ سال گذشته میزبان ملاقات‌های محرمانه دیپلمات‌ها و نمایندگان ایران با طرف‌های آمریکایی بوده است. زلمای خلیل زاد، سفیر پیشین آمریکا در عراق، افغانستان و سازمان ملل متحد در کتاب خاطرات خود، به دیدار محرمانه با محمد جواد ظریف اشاره می‌کند. او می‌گوید در سال ۲۰۰۳ و پیش از حمله آمریکا به عراق با ظریف که در آن زمان سفیر ایران در سازمان ملل بود در شهر ژنو در سوئیس ملاقات کرد تا از او بخواهد اگر هواپیماهای آمریکایی اشتباهی وارد حریم هوایی ایران شدند، ایران به آنها شلیک نکند. خلیل زاد در این کتاب می‌نویسد، جواد ظریف با این خواسته موافقت کرد.

سوئیس صلح طلب‌ترین کشور جهان است که تاریخ آخرین نبرد نظامی آن با یک کشور(فرانسه) به دو قرن پیش باز می‌گردد. این کشور در دو دهه گذشته در بیش از ۲۰ روند صلح بین‌المللی در ۱۵ کشور جهان نقش‌آفرینی کرده است. روابط خوب سوئیس با ایران و آمریکا آن را در جایگاه مناسبی برای میانجیگری بین دو کشور قرار داده است.

این در حالی است که باوجود آرایش نظامی آمریکا در منطقه و فشار چهره‌های تندروی کاخ سفید برای درگیری کنترل شده با ایران، به نظر می‌رسد ترامپ همچنان رویکرد دیپلماتیک و پایبند ماندن به شعارهای انتخاباتی را ترجیح می‌دهد. او به مردم وعده داده بود، ایالات متحده را درگیر یک جنگ پر هزینه دیگر نخواهد کرد.

نیویورک تایمز اخیراً در گزارشی دلیل اعزام ناو جنگی آبراهام لینکلن، بمب افکن های بی-۵۲ و سیستم موشکی پتریوت به خلیج فارس را به دست آمدن تصاویری از قایق‌های کوچک حامل موشک روی آب‌های خلیج فارس اعلام کرده است. این روزنامه آمریکایی می‌افزاید، این قایق‌ها را نیروهای شبه‌نظامی ایران بارگیری کرده‌اند. از سوی دیگر برخی مقامات آمریکایی ادعای دست داشتن ایران یا گروه‌های نیابتی تحت حمایت‌اش را در انفجار ۴ تانکر نفتی در بندر فجیره امارات متحده عربی، مطرح می‌کنند.

باوجود این سیگنال‌ها از جانب منابع اطلاعاتی آمریکا، ترامپ در همان روزی که وزارت خارجه‌اش با توجه به افزایش تهدیدهای ایران دستور خروج کارمندان‌اش از عراق را صادر می‌کند، از مذاکره با تهران سخن می‌گوید و همتای سوئیسی خود را به کاخ سفید دعوت می‌کند. ترامپ در یک ماه اخیر بیش از هر زمان دیگری پیشنهاد گفت و گو با مقامات تهران را مطرح کرده و با به کمک طلبیدن سوئیس، جدیت خود را نشان می‌دهد.

میانجی‌گری سوئیس همان فرصتی را در اختیار جمهوری اسلامی قرار می‌دهد که برای حفظ وجهه در برون رفت از بحران به آن نیاز دارد. مقامات تهران پیشنهاد مذاکره با آمریکا و تماس گرفتن با شخص ترامپ را رد کرده اند، اما هیچگاه علیه میانجیگری کشور ثالث سخن نگفته‌اند.