در حالی که شماری از جهت‌های سیاسی در لبنان، همواره سعی دارند لبنان را از کشمکش‌های منطقه‌ای، به ویژه پس از رویارویی آمریکا و ایران در پی کشته شدن قاسم سلیمانی، به دور نگه دارند، اما برخی دیگر از جناح های سیاسی، با اتخاذ موضع‌گیری‌های طرفدارانه، لبنان را در عمق تنش های جدیدی فرو می برند.

موضع‌گیری‌های تند حسن نصرالله، دبیر کل «سازمان حزب الله» بر ضد واشنگتن و دعوت وی به توسل به جنگ برای بیرون راندن نیروهای آمریکایی از منطقه، در همین راستا قرار می‌گیرد، هرچند برخی از ناظران، تأکید وی بر انجام این هدف در عراق و توسط گروه‌های «حشد شعبی» را نشانه‌ای از دور نگه داشتن لبنان از رویارویی نظامی از سوی وی تلقی می‌کنند.

البته در شرایطی که لبنان از بحران شدید اقتصادی رنج می‌برد و تظاهرات مردمی در اعتراض به فقر، بیکاری و فساد ناشی از فرقه سالاری و تبعات تحریم حزب الله توسط آمریکا، ادامه دارد، طبیعی است که جهت‌های سیاسی متعددی در لبنان، برای بی‌طرف نگه داشتن این کشور و حفظ آن از لغزیدن در باتلاق کشمکش‌های منطقه‌ای و بین المللی، تلاش کنند. به ویژه این که شماری از کشورهای غربی و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، کمک‌های مالی خود به لبنان را به بی‌طرفی لبنان در کشمکش‌های منطقه‌ای و تشکیل یک حکومت قابل قبول برای همه که قادر به آوردن اصلاحات باشد، مشروط کرده اند.

میشل عون و بی‌طرفی لبنان

یکی از نمایندگان پارلمان نزدیک به میشل عون، رئیس جمهور لبنان، به «اندیپندنت عربی»، گفته است: عون در سخنرانی اخیر خود در حضور دیپلماتان خارجی مقیم لبنان در ۱۴ ژانویه، به گونه قابل توجهی بر  بی‌طرفی لبنان تأکید ورزیده خاطر نشان کرده است که: «ما به قطع‌نامه ۱۷۰۱ شورای امنیت و سایر قطع‌نامه‌های بین المللی و به مشروعیت بین المللی پای‌بند هستیم و برای حفظ بی‌طرفی لبنان و دور نگه داشتن آن از مشکلات و کشمکش‌های منطقه‌ای از هیچ تلاشی دریغ نمی‌ورزیم، اما در عین حال از حق لبنان برای مقاومت، فروگذاری نکرده و برای تقویت نیروی های دفاعی لبنان، در تفاهم با همه لبنانی‌ها، کار خواهیم کرد.»

اما اظهارات عون در باره بی‌طرف نگه داشتن لبنان، با سیاست‌های دامادش جبران باسیل وزیر امور خارجه، در تناقض قرار دارد. سیاست‌های باسیل در دو سال گذشته، در جهت اهداف و برنامه‌های حزب الله قرار داشته است؛ وی در همین راستا، ترور قاسم سلیمانی را محکوم کرد، اما در باره نقض حاکمیت عراق از سوی ایران و حمله موشکی بر پایگاه آمریکایی عین الاسد در داخل خاک عراق، خاموشی اختیار کرد.

این گونه سیاست‌ها در سال های گذشته، سبب موضع گیری‌های منفی کشورهای خلیج فارس، در قبال لبنان شده و توصیه های جدی آمریکا برای دوری گزیدن از حزب الله را به دنبال داشته است.

نماینده نزدیک به عون، هم‌چنان اظهار داشته است که میشل عون بنا بر روابط محکمی که با حزب الله دارد، می‌کوشد تا با ایجاد یک دیدگاه مشترک با حزب الله، در جهت بی‌طرف نگه داشتن لبنان کار کند. نماینده یادشده، ابراز امیدواری کرده است که تلاش‌های عون نتیجه مثبتی در پی داشته باشد، چرا که به گفته او لبنان بیش از این توان تحمل ماجراجویی‌های ویرانگر را ندارد.

از جانب دیگر، برخی از نیروهای سیاسی که برای تشکیل حکومت جدید، کار می‌کنند، ابراز خوش‌بینی کرده اند که حزب الله ممکن است اندکی از طرفداری اش از ایران، بکاهد تا حکومت نوتشکیل لبنان، ظرفیت جلب کمک‌های خارجی برای خروج از بحران را پیدا کند.

این در حالی است که حسن نصرالله در ۱۲ ژانویه یعنی دو روز قبل از سخنرانی میشل عون و یک هفته پس از کشته شدن قاسم سلیمانی و ابو مهدی مهندس، آمریکا را مورد تهدید قرار داده و تأکید کرد که در روزهای آینده روشن خواهد شد که ترور سلیمانی «آغاز مرحله جدیدی برای منطقه و جهان است.».

نصرالله هم‌چنان علاوه کرد که: «تصمیم نیروهای مقاومت برای بیرون راندن نیروهای آمریکایی از منطقه، یک اقدام جدی و قاطع بوده و در عمل پیاده خواهد شد."

نصرالله و سیستانی

موضع حسن نصرالله در باره اخراج نیروهای آمریکایی به حدی جدی بود که وی حکومت اقلیم کردستان عراق را به خاطر عدم اشتراک در رأی‌گیری پارلمان عراق برای خروج نیروهای آمریکایی از این کشور، به باد انتقاد گرفت که واکنش تند سخن‌گوی حکومت اقلیم را به دنبال داشت.

هم‌چنان نصرالله، آیت الله سیستانی، مرجع شیعیان عراق را به خاطر این‌که ترور سلیمانی و مهندس توسط آمریکا در خاک عراق را محکوم کرده، مورد ستایش قرار داد، اما از این که سیستانی حمله آمریکا را با حمله ایران بر پایگاه آمریکا در عراق، یکسان دانسته بود، طفره رفت.

سیستانی از طریق نماینده خود در ۱۰ ژانویه در خطبه نماز جمعه، اعلام کرده بود: « آنچه در روزهای اخیر به گونه مکرر اتفاق افتاد، تجاوزهای خطرناکی بود که حاکمیت عراق را به گونه آشکاری مورد نقض قرار داده و توانایی حکومت عراق در دفاع از تمامیت ارضی کشور را زیر سؤال برده است. عراق باید توسط خود عراقی ها اداره شود و هیچ بیگانه‌ای نباید در تصمیم‌گیری های آن، نقشی داشته باشد».

آیت الله سیستانی، هم‌چنان در اعلامیه خود تأکید کرده است که: « برخورد خشونت آمیز و انحصارطلبی برخی از جناح های سیاسی مختلف عراق، بر شدت بحران خواهد افزود و همگان را آسیب پذیر خواهد کرد و شکی نیست که در این میان، توده های مردم که هیچ نقشی در کشمکش های درونی و بیرونی ندراند، متحمل بیشترین آسیب خواهند شد."

خامنه‌ای و لبنان

در حالی‌که آیت الله سیستانی سعی می کند بی‌طرف عراق را در قبال کشمکش جاری میان آمریکا و ایران حفظ کند اما موضع گیری های آیت الله خامنه ای، لبنان و عراق را بیشتر از پیش در عمق بحران درگیری های اخیر قرار می دهد. آیت الله خامنه ای در خطبه جمعه گذشته با اشاره به این موضوع، چنین گفت: «منطقه پس از ترور قاسم سلیمانی وارد مرحله تاریخی جدیدی شده و حمله موشکی به پایگاه عین الاسد، نخستین گام در مسیر اخراج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه به شمار می‌رود.».

خامنه‌ای افزود: «سپاه قدس به فرماندهی سلیمانی، را باید تنها به عنوان یک سازمان اداری محض نبینیم، بلکه باید به عنوان یک نهاد انسانی به آن نگاه کنیم که به مردم لبنان، سوریه، فلسطین، عراق، و یمن، کمک کرده و برای ایران امنیت آورده است.».

خامنه‌ای در بخشی از خطبه‌های خود، به زبان عربی گفت: «سیاست دشمن در سوریه و لبنان، خلق فتنه و در عراق تخریب و ویرانگری است.». وی افزود: «آمریکا در سوریه و لبنان خواستار حکومت‌های مزدور و وابسته به خودش می‌باشد.».

خامنه‌ای با این سخنان، در حقیقت می‌خواهد لبنان را از بی‌طرفی بیرون و وارد درگیری های منطقه‌ای و بین المللی کند.

بنا به گفته یک منبع سیاسی بارز در بیروت، شامل ساختن لبنان در کارزار منطقه‌ای از سوی خامنه‌ای، مستلزم تشکیل حکومتی است که باید مطابق به فهم وی مزدور آمریکا نباشد.

این در حالی است که پس از گزینش حسن دیاب به عنوان نخست وزیر جدید لبنان، بحث تشکیل حکومتی از تکنوکرات‌ها و مستقل‌ها، در میان بود، اما یکی از گروه های شریک در قدرت، به معرفی وزرای وابسته به خودش، اقدام کرد و این امر، منجر به بیرون شدن جریان ۱۴ مارس که متشکل از جریان المستقبل، حزب نیروهای لبنان، حزب سوسیالیست ترقی‌خواه و سازمان کتائب می باشد، از حکومت شد.

منبع سیاسی یاد شده، به این باور است که به رغم اختلاف میان جناح‌های گروه باقی مانده در قدرت بر سر تقسیم سمت های دولت که اکنون حزب الله در صدد هماهنگ کردن اهداف آن‌ها است، تغییری در این واقعیت نخواهد آورد که حکومت جدید از یک گروه واحد تشکیل شود.

منبع می‌افزاید که تنها راه بیرون رفت از بن بست کنونی، تشکیل حکومتی است از تکنوکرات‌های مستقل، نه این‌که زیر نام تکنوکرات‌ها، گروه‌های شریک در قدرت، طرفداران و مشاوران خود را به حکومت معرفی کنند.

این در حالی است که اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که اگر در تشکیل حکومت جدید، خواسته‌های معترضان در نظر گرفته نشود، معترضان مانع رسیدن نمایندگان به پارلمان برای رأی گیری، خواهند شد.

تردیدی نیست که جامعه جهانی با دولتی که بی طرفی لبنان را در قبال تنش های منطقه ای و بین المللی تضمین نکند، همکاری نخواهد کرد.

https://www.independentarabia.com