رسانه‌های سوئدی پس از سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین بر فراز شهر تهران در مورد شهروندان آن کشور که با آن هواپیما سفر می‌کردند، نوشتند. در بیشتر وب‌سایت‌های سوئدی، در مورد این افراد نوشته شده است. همچنین، رسانه‌های آلمانی نیز در مورد سه شهروند آن کشور که در سانحه سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی در ایران کشته شدند، گزارش‌هایی نوشتند و برای جان‌باختگان، در آن کشور‌ها مراسم‌های یادبود برگزار شد. نکته قابل توجه این است که آن افراد، شهروندان بومی سوئد و آلمان نبودند. بلکه افغان‌هایی بودند که در چند سال اخیر به آن کشور‌ها پناهنده شده بودند و اقامت یا شهروندی آن کشور‌ها را به دست آورده بودند. اما در افغانستان، واکنش‌ها نسبت به این مسئله به شکلی نبود که لازمه ارزش قایل شدن برای شهروندان آن کشور باشد. هیچ یک از افغان‌هایی که در سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی در تهران کشته شدند، شهروندی اول خود را باطل نکرده بودند. یعنی آنان تا زمان کشته شدن‌شان نیز شهروندان افغان بودند. از این گذشته، چهار تن از افغان‌های جان‌باخته در آن حادثه، فقط تابعیت افغانستان را داشتند. اگرچه رسانه‌های مستقل افغانستان تقریبا هویت بیشتر افغان‌های کشته شده را به دست آوردند و به نشر رساندند و حتی با بازماندگان آنان هم گفت‌وگو کردند، اما وزارت خارجه افغانستان پس از چند روز تاخیر، تنها به ذکر هویت آن افراد بسنده کرد. دفتر ریاست جمهوری افغانستان هم با ارسال پیامی، به بازماندگان آن حادثه تسلیت گفت و خود را شریک اندوه آنان دانست. اما پس از آن، دولت افغانستان وارد کارزاری شد که خواست آن، شفاف بودن بررسی‌ها در زمینه علت سرنگون ساختن هواپیما و روند و چگونگی پرداخت غرامت به بازماندگان است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما در رسانه‌های مستقل افغانستان، رویکرد نسبت به این حادثه گسترده‌تر بود. در آغاز، رسانه‌های افغانستان به موضوع حضور افغان‌ها در آن هواپیما پرداختند. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بود که در آن هواپیما ۱۲ شهروند افغان هم حضور داشته‌اند. پس از آن، با مطرح شدن احتمال سرنگون کردن هواپیما توسط موشک جمهوری اسلامی، مسئله ابعاد تازه‌ای به خود گرفت، و رسانه‌های افغانستان نیز با رویکرد جدیدی به جوانب حقوقی آن حادثه پرداختند. از جمله، پیگیری شفاف و دقیق دلایل آن حادثه، و مهم‌تر از همه، پرداخت غرامت از سوی جمهوری اسلامی ایران به بازماندگان آن. دولت افغانستان نیز به‌تازگی خبرداده است که به گروه هماهنگی پاسخ به بازماندگان این حادثه که از سوی کانادا تشکیل شده است (شامل، کانادا، اوکراین، افغانستان، انگلستان و سوئد) پیوسته است. آن گروه در روز‌های آینده به صورت مشترک روی مکانیزم بررسی شفاف و همه جانبه حادثه کار خواهد کرد و همچنین، بحث در مورد چگونگی غرامت گرفتن از ایران نیز در دستور کار آن است. پس از آن که مشخص شد که افغان‌های جان‌باخته در آن حادثه اکثر جوان بوده‌اند، رسانه‌های افغانستان به دنبال مشخصات آن افراد گشتند؛ به‌ویژه روایت رحیمه کاتبی و حسین رضایی که فقط شش روز از جشن نامزدی‌شان گذشته بود. رحیمه کاتبی و حسین رضایی، به‌تازگی اقامت کشور سوئد را به دست آورده بودند. رحیمه در سال ۲۰۱۵ به تنهایی خود را به سوئد رسانده بود. اگر چه خانواده او نیز در آن سفر همراه وی بودند، ولی آنان در مسیر راه، در مرز بازداشت شدند و دوباره به ایران بازگردانده شدند. اما رحیمه توانست خود را به سوئد برساند و در آرزوی یک زندگی بهتر، به آن کشور درخواست پناهندگی داد. رحیمه در شهر استکهلم با حسین رضایی که پیش از او به سوئد آمده بود، آشنا شد و آن آشنایی سپس به عشق و تصمیم‌شان به ازدواج انجامید.
رحیمه کاتبی و حسین رضایی دو مسافر افغان هواپیمای اوکراینی، عکس از شبکه‌های اجتماعی
آن دو به‌تازگی به ایران برگشته بودند؛ جایی که اعضای خانواده‌هاشان زندگی می‌کردند، و با رضایت خانواده با هم نامزد شدند و پس از جشن نامزدی، دوباره عزم بازگشت به سوئد کردند، که دیگر به سرانجام نرسید. پیکرهای سوخته آنان هنوز هم درپزشکی قانونی تهران قرار دارد. به گفته مقامات مربوطه در جمهوری اسلامی ایران، امکان شناسایی اجساد به سادگی میسر نیست و باید برای شناسایی دقیق، از خانواده‌های آنان تست دی ان ای گرفته شود.
بقیه افغان‌های شامل در آن حادثه نیز جوان‌هایی بودند که در چند سال گذشته در آلمان و سوئد اقامت یافته بودند. بیشتر آن‌ها، برای دیدار با اعضای خانواده‌هاشان به ایران آمده بودند. حالا این خانواده‌های آنانند که در انتظار دیدار اجساد سوخته و تغییر شکل داده عزیزان‌شان، هر روز پشت در‌های پزشکی قانونی کشیک می‌دهند تا بتوانند برای آخرین بار، بقایای پیکرهای سوخته‌‌ای را به‌عنوان دلبندان خود تماشا کنند.
