داستان تیم ملی فوتبال ایران برای صعود به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، پیچیده و نگران‌کننده است. دو صعود پی در پی به جام‌های جهانی۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ این باور را در فوتبال ایران پدید آورده بود که صعود به جام جهانی دشوار نیست. اما فوتبال ایران دوباره فهمید که مثل مسیر جام جهانی ۲۰۱۰ چه آسان می‌تواند خود را با سوءمدیریت و انتخاب‌های غلط برای نیمکت تیم ملی، به خطر بیندازد. ایران این‌بار در مرحله گروهی مسیر جام جهانی، در خطر حذف است؛ اتفاقی که به اقتدار تیم ملی در دوران طولانی مربیگری کارلوس کی‌روش یا برانکو ایوانکوویچ در مسیر جام جهانی ۲۰۰۶، شباهتی ندارد.

فدراسیون فوتبال ایران که پس از قطع همکاری با کارلوس کی‌روش، قراردادی گزاف و عجیب را با مارک ویلموتس بست، از دو منظر در تصمیمات جدیدش بازنده بود. فدراسیون نه توانست با مارک ویلموتس به نتایج دلخواهش برسد و نه در فسخ قرارداد با مربی ناکام، موفق بود. هزینه گزاف و خسارت بزرگی که فدراسیون فوتبال باید به ویلموتس بپردازد، می‌تواند یک بحران اقتصادی را در آینده نزدیک برای فدراسیون به وجود بیاورد؛ چنان که یکی از دلایل استعفای مهدی تاج، رئیس سابق فدراسیون فوتبال، همین پرونده پرماجرای قرارداد با ویلموتس است.

تیم ملی پس از جدایی ویلموتس ماه‌های اخیر را بدون سرمربی می‌گذراند. در حالی که حساس‌ترین بازی‌های ایران در مسیر جام جهانی از ۷ فروردین ۹۹ در دور برگشت مرحله گروهی آغاز می‌شوند و ایران نه برنامه تدارکاتی مشخصی دارد و نه سرمربی روی نیمکت، که برای این مسیر برنامه‌ریزی کند.

مهدی تاج پیش از استعفا از فدراسیون فوتبال از انتخاب برانکو ایوانکوویچ برای تیم ملی ایران خبر داده بود. برانکو به دلیل سال‌ها کار در فوتبال ایران صاحب شناخت فنی بود و انتخابش می‌توانست در این مقطع حساس منطقی باشد. اگرچه جدل‌های رسانه‌ای او با کارلوس کی‌روش عده‌ای پرشمار از هواداران فوتبال در ایران را به منتقد او تبدیل کرده بود. پیش‌شرط برانکو برای حضور در تیم ملی این بود که مطالبات خود از باشگاه پرسپولیس را دریافت کند. پرسپولیس از فصل گذشته بخش بزرگی از مبلغ قرارداد برانکو را هنوز پرداخت نکرده و با توجه به بحران‌های مالی اخیرش - که منجر به قهر گابریل کالدرون شده، توان پرداخت بدهی‌هایش را ندارد. برانکو اما می‌داند که اگر با فدراسیون فوتبال قرارداد ببندد نمی‌تواند پرونده شکایتش از پرسپولیس را در فیفا پیگیری کند و به همین دلیل پیش از دریافت مطالباتش از پرسپولیس، به قرارداد تازه با فدراسیون ایران تن نمی‌دهد.

فدراسیون فوتبال هم از مشکلات خود با مارک ویلموتس خبر دارد و شاهد جدایی آندره‌آ استراماچونی از استقلال و احتمال جدایی گابریل کالدرون از پرسپولیس -در همین هفته‌های اخیر، بوده. فدراسیون به خوبی می‌داند که با انتخاب مربی خارجی برای تیم ملی با مشکل جدی در پرداخت دستمزد مواجه می‌شود. محمود اسلامیان، نایب‌ رئیس فدراسیون فوتبال، دو روز پیش در تهران به خبرنگاران گفت که با توجه به مسائل اخیر فوتبال ایران بهتر است سرمربی تیم ملی ایرانی باشد. او توضیح بیشتری نداد که فدراسیون فوتبال کدام مربیان ایرانی را برای نیمکت تیم ملی در نظر دارد، اما رسانه‌های ورزشی ایران گمانه‌زنی را شروع کردند.

نام یحیی گل‌محمدی، علی دایی و امیر قلعه‌نویی به عنوان نامزدهای مربیگری در تیم ملی مطرح شده است. یحیی گل‌محمدی، سرمربی موفق شهر خودرو، تاکنون مربیگری تیم ملی را تجربه نکرده، اما علی دایی و امیر قلعه‌نویی هر دو تجربه‌های ناموفقی در تیم ملی داشتند. علی دایی در ماه‌های اخیر پیشنهادات باشگاهی از ذوب‌آهن و تراکتور را نپذیرفته و همین نکته این شائبه را ایجاد کرده که او منتظر پیشنهاد فدراسیون فوتبال مانده یا چنین پیشنهادی را مخفیانه دریافت کرده است. امیر قلعه‌نویی، سرمربی سپاهان، امسال می‌خواهد پروژه خود را در اصفهان با قهرمانی پیش ببرد و جدایی او از سپاهان ماجرای پر سر و صدایی خواهد بود و شاید باشگاه سپاهان به آسانی با کوچ قلعه‌نویی به تیم ملی موافقت نکند. قابل پیش‌بینی نیست که کدام‌یک از این مربیان روی نیمکت تیم ملی بنشینند، اما هیچ‌کدام از مربیان ایرانی این باور را ایجاد نمی‌کنند که بتوانند با تیم ملی به جام جهانی قطر صعود کنند. فوتبال ایران با کارلوس کی‌روش مسیری ۸ ساله را طی کرده و توقعات فنی از سرمربی تیم ملی با یک مربی حرفه‌ای مثل کی‌روش سنجیده می‌شود.

هواداران فوتبال در ایران برای هیچ‌کدام از مربیان ایرانی فرش قرمز پهن نمی‌کنند و کسی از انتخاب آنها خوشحال و امیدوار به صعود نخواهد شد، مگر آنکه یکی از این گزینه‌ها بتواند روایت تازه‌ای از عملکرد مربیان ایرانی در تیم ملی را بسازد و این بسیار خوشبینانه است.