ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، مولوی عبدالکبیر زدران را که به مولوی عبدالکبیر عثمانی نیز معروف است، به جای ملا محمدحسن آخوند، به سرپرستی مسند نخست‌وزیری رژیم طالبان گمارد. مولوی عبدالکبیر از افراد تحت تحریم سازمان ملل متحد و متهم به طراحی یک حمله مرگبار در ۲۰۰۷ در بغلان در شمال افغانستان است که در آن دستکم ۷۲ نفر، از جمله ۵۹ دانش‌آموز، کشته شدند.

 ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، چهارشنبه، ۲۷ اردیبهشت (۱۷ مه)، در توییتی دلیل کناره‌گیری ملا محمدحسن آخوند را از مسند نخست‌وزیری، «معالجه و استراحت» دانست و گفت که پس از این، مولوی کبیر امور نخست‌وزیری را سرپرستی می‌کند.

ملا محمدحسن آخوند حدود ۷۰ سال سن دارد و گفته می‌شود اخیرا در قندهار دچار حمله قلبی شده است. او در چند ماه اخیر به ندرت مقابل رسانه‌ها و مردم ظاهر شده است و هیئت‌های دیپلماتیک از کشورهای مختلف نیز در سفر به أفغانستان، بیشتر با ملا عبدالغنی برادر و مولوی عبدالکبیر ملاقات می‌کردند.

ملا حسن از قبیله درانی و از قوم پشتون است و مولوی عبدالکبیر، جانشین او، از قبیله زدران و از استان پکتیا در شرق افغانستان. آخرین بار، جمعه، ۲۲ اردبیهشت (۱۲ مه)، عکسی از ملاقات ملا محمدحسن آخوند با هیئتی از مقام‌های قطری که محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، نخست‌وزیر این کشور، در راس آن بود، منتشر شد. 

به گزارش روزنامه پاکستانی اکسپرس تریبون، ملا محمدحسن آخوند حدود ۴۵ روز قبل دچار حمله قلبی شد، اما هنوز کاملا بهبود نیافته است.

ذبیح‌الله مجاهد در مورد بیماری ملا محمدحسن آخوند اطلاعات بیشتری ارائه نداد و افزود که برای جلوگیری از بروز تاخیر در انجام مسئولیت‌ها، مولوی عبدالکبیر در مسند سرپرست دفتر نخست‌وزیری قرار می‌گیرد.

در سپتامبر ۲۰۲۱ و هنگام تشکیل کابینه طالبان با حضور ژنرال فیض حمید، رئیس وقت سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی‌اس‌آی)، نام مولوی کبیر زدران در فهرست مقام‌های کلیدی طالبان نبود، اما چند هفته پس از آن، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، اعلام کرد که مولوی کبیر به معاونت نخست‌وزیر طالبان در امور سیاسی منصوب شده است. مولوی عبدالکبیر مردی قدرتمند از قبیله زدران و از قوم پشتون است که ۱۹۶۳ در پکتیا زاده شد. مولوی عبدالکبیر در دوره نخست حکومت طالبان بر افغانستان، مسندهای استانداری ننگرهار و مسئول منطقه شرق، شامل استان‌های ننگرهار، لغمان، کنر و نورستان، را بر عهده داشت. پس از فروپاشی رژیم طالبان در اواخر ۲۰۰۱، او مسئولیت «شورای پیشاور» را برعهده گرفت که جزو تشکیلات‌های نظامی طالبان بود و بخشی از جنگ را علیه دولت‌های پیشین افغانستان و نیروهای ناتو، در شرق کشور سازماندهی می‌کرد.

مولوی عبدالکبیر زدران، ۲۰۱۰ در پیشاور به دست نیروهای امنیتی پاکستان بازداشت شد، اما شش ماه پس از آن برای تسهیل روند مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا، از بند رها شد. او در جریان مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا در قطر، عضو هیئت مذاکره‌کننده طالبان بود.

در ۲۰ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، مولوی عدالکبیر بیشتر در کابل سرگرم ملاقات با هیئت‌های دیپلماتیک و ملاقات‌های مردمی بوده و به ندرت به سایر شهرهای افغانستان سفر کرده است.

بنا به گزارش روزنامه اکسپرس تریبون، مولوی عبدالکبیر با توصیه سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، به مسند سرپرست نخست‌وزیری گمارده شده است. به نظر می‌رسد که سراج‌الدین حقانی که تاکنون چندین بار به صورت تلویحی از انحصار قدرت انتقاد کرده است، از تقسیم مسندهای دولتی میان دو جناح حقانی و قندهار ناراضی است. جناح حقانی بیشتر در شرق افغانستان، و جناح قندهار در جنوب افغانستان نفوذ دارد. 

 با واگذار شدن مسند نخست‌وزیری رژیم طالبان به مولوی عبدالکبیر که از متحدان شبکه حقانی و از قوم زدران از شرق افغانستان است، توازن قدرت در ساختار این گروه به نفع شبکه حقانی رقم می‌خورد.

هرچند ملا هیبت‌الله آخوندزاده در ماه‌های اخیر قدرت را در دفتر خود در قندهار متمرکز، و حیطه اختیارات بقیه نهادهای رژیم طالبان را به شدت تضعیف کرده است، مولوی عبدالکبیر به دلیل نفوذی که در میان طالبان دارد و با پشتیبانی شبکه حقانی، ممکن است دفتر نخست‌وزیری را به یکی از نهادهای تعیین‌کننده در رژیم طالبان تبدیل کند.

برخلاف سران جناح قندهار، مولوی عبدالکبیر هرازگاهی با نمایندگان اقوام مختلف، از جمله نمایندگان قوم هزاره و شیعیان أفغانستان، دیدار می‌کند. او بارها در پیام‌های خود ادعا کرده است که رژیم طالبان به تنوع قومی در افغانستان باور دارد و معتقد به حضور همه اقوام در ساختار دولت است.

مولوی عبدالکبیر ۱۲ فروردین، در ملاقات با هیئتی از مقام‌های یوناما گفت که طالبان به برگزاری انتخابات اعتقاد دارند و رژیم این گروه «خواهان برگزاری انتخابات بر اساس تخصص» است. هرچند هدف مولوی عبدالکبیر از «بر اساس تخصص» واضح نیست، این نخستین‌بار بود که یک مقام طالبان در مورد برگزاری انتخابات سخن گفت.

سران و فرماندهان طالبان که تاکنون به فرمان‌های صادره از قندهار بدون چون‌و‌چرا عمل کرده‌اند، هنوز مشخص نیست که به گمارده شدن مولوی عبدالکبیر به مسند سرپرست نخست‌وزیری اعتراض می‌کنند، یا این بار نیز همه یکدست از آن پیروی خواهند کرد.