با آنکه مردم عراق به صورت عموم و در سراسر کشور به پیشواز ماه رمضان میروند، اما هر شهر آداب و رسوم ویژهای در استقبال از این مناسبت دینی بزرگ دارد. در چند روز پیش از فرا رسیدن ماه رمضان مردم عراق به خرید مواد غذایی میپردازند و میزان خرید خواربار چنان بالا میرود که منجر به افزایش قیمتها میشود. بیشتر مردم گوشت و موادی که برای تهیه انواع شیرینیهای رمضانی به مصرف میرسد، خرید میکنند. افراد زیادی هم در تلاش برای تعمیر کولرها و سایر وسایل مورد نیاز فصل گرما هستند تا بتوانند در چنین روزهای گرم و طولانی، روزه بگیرند. با توجه به گرمای شدید و کمبود برق، در برخی از مناطق مردم از ژنراتور برای تولید برق استفاده میکنند.
فانوسها و رستورانها
فانوسهای ویژه رمضانی برای کودکان و کارتهای تبریک، امسال قدری پیشتر از وقت، در بازارها و فروشگاههای عراق عرضه شد و از آنجا که بیشتر این وسایل از چین وارد میشود، قیمتهای نسبتا مناسبی دارد.
شب هنگام، کودکان در مناطق سنتی بغداد در حالیکه این فانوسهای روشن را در دست دارند در خیابانها گردش میکنند و به صورت گروهی اشعار رمضانی میخوانند و معمولاً از خانهها، شیرینی درخواست میکنند.
رستورانهای بغداد در نصب اعلانات و تابلوهای عرضهکننده انواع غذاهای افطاری، پیشدستی میکنند. برخی از رستورانها مجوز کار در طول روزهای ماه رمضان را دارند اما بیشتر رستورانها به ارائه افطاری و سحری اکتفا میکنند.
در حالیکه تعداد رستورانهایی که قرار است در روزهای ماه رمضان باز باشد هنوز از سوی مسئولان دولتی اعلام نشده است، اما شماری از رستورانهای سنتی در بازار شورجه و کفاح، اعلاناتی را نصب کردهاند که نشان از باز بودن این رستورانها در طول روزهای ماه رمضان دارد. البته بیشتر رستورانها ترجیح میدهند افطاری سرو کنند بویژه آنهایی که تا هنگام سحر باز هستند.
تبریکهای زود هنگام
پیش از رسیدن ماه رمضان، پیامهای تبریک این مناسبت دینی از طریق شبکههای اجتماعی میان دوستان و بستگان رد و بدل میشود. رستورانها و شیرینی فروشیها در صفحات فیس بوک خود پیامهای تبریکی منتشر میکنند و همزمان به تبلیغ انواع غذاها و شیرینیهای ویژه ماه رمضان و مورد علاقه مشتریان میپردازند.
فروشندگان آب میوه، شربتهای مخصوص ماه رمضان را عرضه میکنند. با آنکه فروش نوشیدنیها اغلب پس از افطار آغاز میشود اما بیشتر فروشندگان، شربت کشمش مخصوص را در فهرست نوشیدنیهای طبیعی خود اضافه میکنند زیرا این شربت، یکی از اجزای مهم سفره های افطاری عراق به شمار میرود.
زولبیا و باقلوا در شیرینی فروشیها به صورت چشمگیری دیده میشود. البته مصرف این دو نوع شیرینی بیشتر در وقت سحری رواج دارد.
در شهرهای تکریت و انبار، که به تازگی از تصرف جنگجویان داعش خارج شده و به آزادی رسیده است، آداب و رسوم ویژه و منحصر به فردی در ماه رمضان وجود دارد. در این شهرها به رستورانها اجازه باز شدن در طول روزهای رمضان داده نمیشود، از این رو زمانی که مردم این شهرها به بغداد میآیند و رستورانها را در طول روزهای ماه رمضان باز میبینند، حیرت زده میشوند.
شهر مسجدهای جامع
در شهر فلوجه که به داشتن مساجد جامع زیاد شهرت دارد، مردم چند روز پیش از ماه رمضان در مساجد جمع میشوند و رسیدن ماه رمضان را جشن میگیرند. کافهها و رستورانهای این شهر در طول ماه رمضان بسته هستند. به طور معمول، ماه رمضان فرصتی برای بازسازی و زیباسازی رستورانها است تا با فرا رسیدن عید، دوباره در خدمت مشتریان قرار گیرد.
شهر موصل در شمال عراق، که ماه رمضان گذشته بیش از نیمی از جمعیت آن روزه نگرفته بودند و بیشتر رستورانها در طول روزهای رمضان باز بود، امسال رمضان را به گونهای خاص برگزار میکند. گروههای جوانان داوطلب، غذا و افطاری رایگان میان خانوادههای فقیر این شهر توزیع میکنند. این گروههای داوطلب و همکار، برای فراهم کردن غذا برای خانوادههای فقیر، از مدتی پیش به جمع آوری کمکها پرداختند تا غذاهای رمضانی را در دسترس بینوایان قرار دهند. مردم شهر موصل، علاقهای خاص به خوردن انواع ترشی در ماه رمضان دارند. از این رو، همه ساله در ماه رمضان تعداد مغازههایی که انواع ترشی و چاشنیهای مخصوص «موصلی» را میفروشند، بیشتر می شود. با نزدیک شدن زمان افطار، افراد زیادی برای خرید انواع ترشی به این مغازهها میآیند.
آداب و رسوم رمضان در شهرهای جنوب کشور شباهت زیادی به شهر موصل دارد، گروههای داوطلب جوانان به توزیع غذایهای رایگان به نیازمندان و خانوادههای فقیر میپردازند. از سوی دیگر مردم جنوب، چند روز پیش از رمضان، گوشت و مواد غذایی بسیاری میخرند و برای مصرف در ماه رمضان، در یخچالها ذخیره میکنند. یکی دیگر از رسوم مردم جنوب عراق، توزیع غذا به همسایگان است که در نخستین روزهای ماه رمضان صورت میگیرد. ظرفهای پر از غذا و شیرینی در میان کوچههای تنگ و قدیمی شهر، میان مردم دست به دست میشود.
سنت دیگری که در ماه رمضان در جامعه عراق رواج دارد، مهمانیهای خانوادگی و گروهی است. این مهمانیهای دور همی و هفتگی که "عزومه" نامیده میشود، هر بار از سوی یکی از خانوادهها برگزار میشود، بستگان و دوستان در این دور همیهای صمیمانه، روزه خود را افطار میکنند.