برخورد جنگنده روسیه با پهپاد تهاجمی ام‌کیو‌ـ۹ ریپر آمریکا بر فراز دریای سیاه به نگرانی‌ها در مورد تشدید تنش و درگیری در جنگ اوکراین دامن زده است. رویارویی نزدیک میان هواپیماهای روسیه و غرب پدیده‌ای غیرعادی نیست، اما اتفاق روز سه‌شنبه نگرانی را افزایش داد زیرا مقام‌های آمریکایی را ناچار کرد پهپادشان را ساقط کنند و داخل دریا بیندازد.
دهه‌ها است که پهپادها در مناطق جنگی کاربرد دارند. نشریه گاردین در مطلبی به ویژگی‌های پهپاد تهاجمی ام‌کیو‌ـ۹ ریپر می‌پردازد.
ام‌کیو‌ـ۹ ریپر چیست؟
ام‌کیو‌ـ۹ ریپر یک پهپاد بزرگ است که شرکت جنرال اتمیکس تولید می‌کند. این پهپاد را گروهی دونفره از راه دور هدایت می‌کند، که متشکل است از خلبان و یکی از خدمه پرواز که مسئول کار با حسگرها و سلاح‌های هدایت‌شونده است.
این پهپاد ۱۱ متر طول دارد و فاصله میان انتهای دو بالش بیش از ۲۲ متر است. نیروی هوایی آمریکا کاربرد اصلی این پهپاد را «جمع‌آوری اطلاعات» عنوان می‌کند اما قابلیت حمله دقیق به اهداف مهم و حساس را دارد. پهپاد ریپر ظرفیت حمل ۱۸ موشک هلفایر را دارد که برابر با ظرفیت هلیکوپتر آپاچی است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پهپاد ریپر، مانند سایر هواپیماهای بی‌سرنشین، توانایی پرواز در ارتفاع ۱۵ کیلومتری را دارد و می‌تواند حدود ۲۴ ساعت بر فراز هدف پرسه بزند. از همه مهم‌تر، تمام این‌ها در حالی انجام می‌شود که مسئول کنترل و هدایت پهپاد در آمریکا و دور از خطر قرار دارد.
در سال ۲۰۱۸، پهپادهای ام‌کیو‌ـ۹ ریپر در مجموع ۳۲۵ هزار ساعت برای نیروی هوایی آمریکا پرواز کردند، که ۹۱ درصد آن برای پشتیبانی از عملیات‌های رزمی بود.
استفاده از هواپیماهای بی‌سرنشین چقدر رایج است؟
هواپیماهای بی‌سرنشین از سال ۱۹۹۵ کاربرد داشته‌اند، از وقتی پردتور، نمونه قبل از ریپر، برای پشتیبانی حملات ناتو در صربستان به کار می‌رفت. پردتور در جنگ‌های عراق و افغانستان در پی به‌اصطلاح «حملات دقیق» تلفات غیرنظامی بالایی به بار آورد.
پردتور در سال ۲۰۱۷ از رده خارج شد و ریپر به پهپاد اصلی نیروهای هوایی آمریکا تبدیل شد.
کاربرد هواپیماهای بی‌سرنشین چنان رایج و گسترده است که تا سال ۲۰۱۷، تعداد هدایت‌گرهای پهپاد در نیروهای هوایی آمریکا بیش از سایر خلبان‌ها بود.
هواپیماهای بی‌سرنشین چه کاربردی دارند؟
پهپادهای ریپری که آمریکا در منطقه دریای سیاه مستقر کرده است فقط برای رصد استفاده می‌شوند. اما رسانه‌های آمریکا سال گذشته گزارش دادند که نیروی هوایی آمریکا در نظر دارد مدل‌های قدیمی‌تر پهپاد ریپر را به اوکراین بفروشد. نگرانی‌ها در مورد انتقال فناوری حساس و خطر سرنگونی شماری از آن‌ها سبب شد که گفت‌و‌گوها در این زمینه مسکوت بماند.
استفاده از هواپیماهای بی‌سرنشین خارج از مناطق جنگی‌ــ که در دوره باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، سرعت گرفت‌ــ بحث‌برانگیز بوده است. به گزارش دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی (BIJ)، در دو دوره ریاست‌جمهوری اوباما در مجموع ۵۶۳ حمله پهپادی در پاکستان، سومالی و یمن صورت گرفته بود. در حالی که در دوره جورج بوش ۵۷ حمله انجام شده بود. دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی برآورد می‌کند که بین ۳۸۴ تا ۸۰۷ غیرنظامی در این حملات کشته شده باشند.
در سال ۲۰۱۹، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری وقت، قانون دوره اوباما که سازمان اطلاعات آمریکا را ملزم می‌کرد شمار حملات پهپادی خارج از مناطق جنگی را منتشر کند، لغو کرد. اما استفاده از هواپیماهای بی‌سرنشین در دوره ریاست‌جمهوری او بیشتر شد.
طبق بررسی دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی، در دو سال اول دولت ترامپ، ۲۲۴۳ حمله پهپادی صورت گرفت، که این رقم در مجموع دو دوره ریاست جمهوری اوباما ۱۸۸۷ بود.
کدام کشورها از پهپاد ریپر استفاده می‌کنند؟
در حال حاضر، آمریکا بزرگ‌ترین خریدار پهپاد ریپر است. بنا بر اعلام بخش پژوهشی کنگره آمریکا، نیروی هوایی آمریکا از سال ۲۰۰۷ به این سو قرارداد خرید ۳۶۶ پهپاد ریپر به ارزش ۲۸ میلیون دلار بسته است.
بریتانیا نیز سال‌ها است از ریپر و سلفش، پردتور، برای پشتیبانی عملیات‌ها استفاده می‌کند. نیروی هوایی بریتانیا در حال حاضر ۹ ریپر عملیاتی دارد و تعداد بیشتری سفارش داده است.
بریتانیا نیز مانند آمریکا در یک دهه گذشته بیش از پیش از پهپاد ریپر استفاده کرده است. در چهار سال جنگ با داعش در عراق و سوریه در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸، بریتانیا از پهپاد ریپر در بیش از ۲۴۰۰ ماموریت استفاده کرد‌ــ تقریبا دو ماموریت در روز.
فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، هند، ژاپن و هلند نیز از پهپاد ریپر استفاده می‌کنند.
بسیاری از کشورهای دیگر نیز از مدل‌های مختلف هواپیماهای بی‌سرنشین استفاده می‌کنند. پاکستان و ترکیه برنامه پهپادی خودشان را دارند، و ترکیه علیه گروه‌های کرد در ترکیه و شمال عراق از پهپاد استفاده می‌کند.
چین برای شماری از کشورها از جمله امارات متحده عربی، مصر، نیجریه، عربستان سعودی و عراق پهپاد تامین می‌کند، گرچه همه کشورها قادر به استفاده از آنچه خریده‌اند نیستند.
