وزارت بهداشت دولت ابراهیم رئیسی با هدف کاهش موج مهاجرت پزشکان از ایران، با صدور بخشنامه محرمانه‌ای، هزینه آزادسازی دانشنامه فارغ‌التحصیلان پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را افزایش داد.
نسخه نخست این بخشنامه ۲۲ آبان و نسخه دوم آن ۱۹ دی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده است که مهم‌ترین بخش آن اعلام میزان هزینه دریافتی بابت آزادسازی دانشنامه دانش‌آموختگان پزشکی است.
براساس اعلام جدید وزارت بهداشت، دانشجویانی که خواهان آزادسازی دانشنامه خود می‌شوند، در رشته پزشکی باید سالی ۳۰ میلیون تومان (بابت هر نیم سال تحصیلی ۱۵ میلیون تومان) پرداخت کنند.
این مبلغ برای رشته دندانپزشکی سالی ۲۴ میلیون و داروسازی نیز ۲۸ میلیون تومان تعیین شده است.
آن‌طور که روزنامه «فرهیختگان» گزارش کرده است در این بخشنامه، دانش‌آموختگان مقطع کارشناسی‌ارشد ۲۴ میلیون، کارشناسی ۱۵ میلیون و کاردانی ۱۴ میلیون تومان باید بابت آزادسازی مدرک خود بپردازند.
این روزنامه اخذ چنین رقمی را «بالا» خوانده که پس از دریافت از متقاضیان، «به حسابی نزد خزانه‌داری کشور واریز» می‌شود.
بخش دیگری از این بخشنامه از قرار معلوم، مدت زمان تعهد خدمت دانشجویان مشمول آموزش رایگان در مناطق محروم را افزایش داده و شرایط خرید چنین خدمتی را هم سخت‌تر کرده که این اقدام با اعتراض‌هایی نیز همراه شده است.
«تعهد خدمت» به این معنا است که هر دانشجویی که رایگان تحصیل کرده، موظف است به میزان تعیین‌شده در قالب شغل دولتی یا به صورت آزاد در مناطق محروم کار کند.
امین زکی‌زاده، عضو مجمع عمومی نظام پزشکی ایران، با انتقاد به بند‌هایی از این بخشنامه، گفت هزینه آزادسازی دانشنامه دانشجویان «بسیار زیاد» افزایش یافته است.
زکی‌زاده درباره تغییرات در بند مربوط به «تعهد خدمت» در این بخشنامه گفت: «پزشکی که بابت هفت سال تحصیل رایگان پیش‌تر، باید ۱۴ سال «تعهد خدمت» می‌داد و در عین حال، می‌توانست بابت هر سال خودداری از خدمت یک میلیون تومان پرداخته کرده و مدرک خود را آزاد کند، اما حالا دست‌کم باید پنج سال در مناطق محروم کار کند و بعد از آن درخواست آزادسازی مدرکش را ارائه دهد و مابه‌التفاوت سال‌های باقی‌مانده خدمتش که نمی‌خواهد انجام دهد را با پرداخت پول بخرد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته او، «براساس بخشنامه جدید، این رقم به ۳۰ میلیون تومان رسیده، یعنی فرد برای اینکه تنها بخش دوم تعهد خدمتش {هفت سال} را بخرد، باید ۲۱۰ میلیون تومان بپردازد که این رقم کمی نیست.»
زکی‌زاده هشدار داد که چنین سیاستی «باعث می‌شود تا خرید و فروش گواهی طبابت در کشور راه بیفتد».
این مقام در ادامه افزود: «یکی دیگر از بندهای این بخشنامه این است که صدور گواهی عدم‌نیاز از سمت دانشگاه‌ها برای دانش‌آموختگان ملغی شده و عملا دانش‌آموخته نمی‌تواند از این بند برای خرید تعهد خدمت استفاده کند؛ یعنی عملا باید نیمی از تعهد خدمت را انجام داده و برای مابقی یا هزینه بپردازد یا باز همان را بگذراند که این خود هم مشکل‌ساز خواهد بود.»
به گفته این مقام، «این بخشنامه‌ها با هدف جلوگیری از خروج پزشکان دنبال می‌شود، اما واقعیت این است که با چنین اقداماتی آینده پزشکی در کشور اصلاح نخواهد شد و چنین کارهایی تنها راه‌های دور زدن {قانون} را باز می‌کند».
روزنامه «فرهیختگان» در ادامه گزارش خود، اضافه کرد که این بخشنامه توجه ویژه‌ای به «دانشجویان سهیمه یک، آزاد، شاهد، ایثارگر و رزمنده» کرده و در مقابل، «کار را برای آزادسازی مدرک دانشجویان سهمیه مناطق دو و سه سخت کرده است».
آن‌طور که این روزنامه توضیح داده است دانشجویان دسته اول {شاهد و ایثارگر و رزمنده} در صورتی که به هر دلیلی، تمایلی به انجام تعهد خدمت نداشته باشند، «می‌توانند از همان ابتدا خودشان را از زیر بار این مسئولیت رها کرده و مانند دانشجویان شهریه‌پرداز، قلمداد شوند» و البته هزینه‌های تحصیل را هم بپردازند.
در این گزارش آمده است: «در مقابل اما شرایط برای دانشجویانی که در زمره سهمیه مناطق دو و سه تعریف می‌شوند، کاملا متفاوت است، به‌طوری‌که دانش‌آموختگان این مناطق باید به میزان یک برابر مدت تحصیل در استان مورد تعهد یا مناطق محروم‌تر خدمت کرده و برخلاف گذشته دیگر امکان صدور گواهینامه عدم نیاز ایفای تعهدات آموزش رایگان از سوی دانشگاه‌ها برای آن‌ها وجود ندارد.»
این بخشنامه در واقع تمام دانش‌آموختگان پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را به‌مدت پنج تا هفت سال در ایران محبوس کرده و سپس به آن‌ها اجازه می‌دهد برای آزادسازی دانشنامه خود، ده‌ها میلیون تومان به دولت پرداخته و اجازه خروج از کشور با مدرک تحصیلی خود را داشته باشند.
آن‌طور که سازمان نظام پزشکی ایران به‌تازگی اعلام کرده، درخواست مهاجرت پزشکان از ایران طی دو سال گذشته، ۱۲۰ درصد افزایش یافته است.
محمد رئیس‌زاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، هم تائید کرد که «میزان مهاجرت پزشکان افزایش پیدا کرده و خروج آنان از کشور خسارت‌بار است».
