دیوارها و حوض‌های خون‌آلود دانشگاه‌ها حرف می‌زنند

دانشگاه‌های ایران، صحنه اعتراض‌های نمادین علیه حکومت؛ اقدامی که برمی‌انگیزاند

سه‌شنبه ۲۴ آبان، در آستانه سومین ماه خیزش مردمی و هم‌زمان با سالروز اعتراض‌های سراسری آبان ۹۸، بیشتر مراکز دانشگاهی در نقاط‌ مختلف ایران صحنه اعتراض‌های ضدحکومتی بودند. برخی دانشجویان با برگزاری تجمع و تحصن و سر دادن شعار به خیزش سراسری پیوستند و گروهی دیگر نیز به روش‌های نمادین مانند پاشیدن رد خون بر دیوار کلاس‌های درس، نصب تصاویر خون‌آلود کشته‌شدگان بر درخت‌ها و ریختن خون داخل حوض‌ها اعتراضشان را بیان کردند.

جنبش دانشجویی ایران که پس از وقایع سال ۱۳۸۸ به‌شدت سرکوب و خاموش شده بود، پس از قتل مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس امنیت اخلاقی تهران، بار دیگر جان گرفته است. اکنون نسل جدید دانشجویان ایران نه‌تنها پای ثابت خیزش سراسری مردم علیه حکومت‌اند که به شکلی هدفمند و تاثیر‌گذار و خلاقانه، جریان‌سازی اعتراض‌ها را نیز در دست گرفته‌اند. به‌ طوری‌ که حالا دیگر خلاقانه‌ترین شعارهای انقلابی از دانشگاه‌ها بیرون می‌آیند و دانشجویان با روش‌های مختلف از صدور بیانیه گرفته تا برگزاری تجمع و تحصن، خواسته‌های مردم را از حکومت مطالبه می‌کنند.

در این میان، شمار زیادی از دانشجویان نیز به یکی از موثرترین روش‌های بیان اعتراض متوسل‌ شده‌اند؛ روشی که آن را «اعتراض‌ نمادین» نامیده‌اند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

روز سه‌شنبه، دانشجویان دانشکده محیط‌ زیست دانشگاه تهران، عکس‌های کشته‌شدگان خیزش مردمی را در کلاس‌های درس و محوطه دانشگاه نصب کردند. دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران هم درهای اتاق‌ بسیج دانشجویی و استادان حامی حکومت را با دست‌های خونین رنگین کردند.

دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران نیز مقابل مکان «تریبون آزاد» که بسیج دانشجویی متولی برگزاری آن است، عکس‌هایی از کشته‌شدگان و بازداشتی‌های خیزش اخیر نصب کردند.

با جست‌وجوی کوتاهی در رسانه‌های اجتماعی، ویدیوها و تصاویر زیادی از اعتراض‌های نمادین دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف کشور طی روزهای گذشته خواهیم دید. یکی از این ویدیوها که به‌سرعت فراگیر شد، پرفورمنس جمعی دانشجویان دانشگاه هنر تهران بود که در پردیس باغ ملی به شکل واژه «خون» کنار یکدیگر ایستاده‌اند و سرود «زن، زندگی، آزادی» را همخوانی می‌کنند.

در چهلمین روز کشته شدن خدانور لجه‌ای، شماری از دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف با اجرای پرفورمنس‌های گروهی و فردی، صحنه دستگیری او با دستان بسته را بازسازی کردند. ویدیویی هم از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران فراگیر شد که بازسازی کشتار و دستگیری کودکان با استفاده از آدمک‌های پارچه‌ای بود. در تصاویر مربوط به این پرفورمنس، کودکانی پشت میله‌های زندان و کودکی غرق در خون کف خیابان مشاهده می‌شوند.

تصاویر و ویدیوهای متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد دانشجویان برخی دانشگاه‌ها حوض‌های دانشکده‌هایشان را در اعتراض به سرکوب خونین مردم، سرخ کرده‌اند. دیوارنگاری‌هایی به رنگ خون، نوشتن شعار با رنگ سرخ بر درودیوار دانشکده‌ها، نصب تصاویر قربانیان و بازداشتی‌ها در محوطه‌های دانشگاه‌ها و ریختن رد خون در مسیرهای عبوری تنها بخشی از اعتراض‌های نمادین دانشجویانی‌اند که می‌کوشند به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز مطالبتشان را بیان کنند.

اعتراض‌های نمادین دانشجویان تنها به استفاده از رنگ سرخ محدود نبود؛ دانشجویان دانشکده هنر و معماری دانشگاه گیلان به‌تازگی درناهایی را در ورودی دانشگاه نصب کردند. درنا نماد امیدواری است و دانشجویان این دانشگاه با نصب درنا، این پیام را به بیرون صادر می‌کنند که پیروزی نزدیک است.

اعتراض اشکال مختلفی دارد. هر معترضی می‌کوشد موثرترین روش را برای بیان اعتراضش انتخاب کند تا نتیجه بهتر و سریع‌تری بگیرد؛ اما اعتراض نمادین که می‌توان آن را شاخه‌ای از هنر اعتراضی دانست، یکی از تاثیرگذارترین و صریح‌ترین روش‌ها برای بیان اعتراض است؛ زیرا مخاطب را در شرایط قضاوت قرار می‌دهد و ذهن او را درگیر می‌کند. مخاطبی که تصویری از دست‌های خون‌آلود بر دیوارهای دانشگاه می‌بیند، متوجه می‌شود که در این مکان اعتراض و سرکوب خونین جریان دارد و این همان چیزی است که معترضان دنبال آن‌اند.

اعتراض نمادین محدود به دانشگاه‌ها نیست؛ حرکت نمادین سعید پیرامون، بازیکن تیم ملی فوتبال ساحلی ایران پس از گلزنی، حمایت صریح او از جنبش آزادی‌خواهی زنان را نشان می‌داد اما فراتر از آن، آشکار می‌کند که این بازیکن فوتبال به سیاست‌های حکومتی که زنان را به دلیل موهایشان مجازات می‌کند، اعتراض دارد.

دانشجویان دانشگاه‌های هنر و دیگر مراکز دانشگاهی با درک اهمیت و میزان تاثیرگذاری اعتراض نمادین این شیوه مبارزه با حکومت را انتخاب کرده‌اند و ادامه می‌دهند؛ زیرا اعتراض نمادین علاوه بر اینکه مسالمت‌آمیزترین شیوه اعتراض است، تاثیرگذاری منحصربه‌فردی هم دارد و برانگیزاننده است و می‌تواند همراهی و همبستگی جمعی برای مقابله با ظلم را به ارمغان بیاورد.