آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه،۱۹ آبان، اعلام کرد که ایران به افزایش ذخیره اورانیوم با خلوص بالا ادامه داده است و فقط یک گام تا دستیابی به اورانیوم مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد.

به گزارش پولتیکو، در تازه‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است در فاصله گزارش ماه سپتامبر آژانس تا گزارش جدید، ایران ذخیره اورانیوم خود را افزایش داده است.

بر اساس برآورد آژانس تا ۲۲ اکتبر، ایران ۶۲.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با خلوص تا ۶۰ درصد داشت، که نسبت به سپتامبر ۶.۷ کیلوگرم افزایش پیدا کرده است.

کارشناسان می‌گویند ذخیره فعلی اورانیوم ایران اگر بیش از این غنی‌سازی شود، برای ساخت یک بمب هسته‌ای کافی است. اما ساخت سلاح هسته‌ای به مراحل و زمان بیشتر نیاز دارد.

در گزارش آژانس همچنین برآورد شده است که تا ۲۲ اکتبر، مجموع ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران ۳۶۷۳.۷ کیلوگرم بوده، که از گزارش ماه سپتامبر به این سو ۲۶۷.۲ کیلوگرم کاهش یافته است.

این ارقام به میزان قابل ملاحظه‌ای فراتر از محدودیت‌های تعیین‌شده در توافق برجام است. در حالی که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد، سایر امضاکنندگان‌ــ بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین‌ــ به اجرای آن متعهد باقی ماندند. اما ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام، از سال ۲۰۱۹، اقدام به نقض توافق کرد.

بر اساس این توافق، ایران اجازه دارد در مجموع ۳۰۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم داشته باشد و مجاز است اورانیوم را تا ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی کند‌. این میزان برای اهداف صلح‌آمیز از جمله کاربرد در پزشکی یا نیروگاه‌های برق کفایت می‌کند.

ایران همواره ادعا کرده است که برنامه هسته‌ای‌اش فقط برای اهداف صلح‌آمیز است.

روز پنجشنبه، آژانس هشدار داد که به‌دلیل محدودیت‌های شدیدی که تهران از فوریه ۲۰۲۱ بر بازرسان آژانس اعمال کرده است، دیگر قادر به تحقیق و تایید میزان دقیق ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران نیست.

در ژوئن ۲۰۲۲، تهران تمام تجهیزات نظارتی‌ــ در مجموع ۲۷ دوربین آژانس‌ــ را که در چارچوب برجام در تاسیسات هسته‌ای نصب شده بود، از کار انداخت.

در گزارش آژانس آمده است حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که ایران در آینده تمام تجهیزات نظارتی را دوباره نصب کند و به بازرسان آژانس دسترسی کامل بدهد، «مدت زیادی» طول می‌کشد تا آژانس بتواند دوباره از ابتدا شروع کند و ارزیابی‌هایش با «درجه‌ای از تردید و عدم قطعیت» همراه خواهد بود.

اریک بروئر، از مدیران ارشد سازمان غیرانتفاعی «تهدید هسته‌ای» در واشنگتن، در توضیح به پولتیکو گفت این مسئله «در اصل به شکاف‌های اطلاعاتی در مورد فعالیت سانتریفیوژهای ایران برمی‌گردد».

او در ادامه افزود نظارت بر سانتریفیوژها این اطمینان را می‌دهد که ایران تاسیسات پنهانی برای غنی‌سازی ندارد.

گسترش سریع برنامه هسته‌ای ایران در حالی رخ می‌دهد که تلاش‌ها برای احیای برجام به بن‌بست رسیده است. گفت‌و‌گوهای احیای برجام، که در آوریل ۲۰۲۱ در وین آغاز شد، حدود ۱۶ ماه ادامه داشت و اوایل سپتامبر متوقف شد.

ایران خواستار توقف کامل تحقیق آژانس در مورد فعالیت‌های هسته‌ای‌ پیشینش بود که کشورهای غربی این درخواست را رد کردند؛ و آژانس خواستار پاسخگویی ایران در مورد رد اورانیوم یافته‌شده در سه سایت هسته‌ای اعلام‌نشده ایران بود.

به گزارش پولتیکو، در گزارش جدید که روز پنجشنبه منتشر شد، آژانس اعلام کرد که ایران هنوز در مورد منشا و محل فعلی رد اورانیوم کشف‌شده توضیحی که «از لحاظ فنی» برای کارشناسان آژانس «باورپذیر باشد» ارائه نکرده است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، برای خروج مذاکرات از بن‌بست، در ۲۶ و ۲۷ سپتامبر، با محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در وین دیدار کرد. پس از این دیدار، ایران در ۷ نوامبر هیئتی از مقام‌های بلندپایه برای ادامه گفت‌و‌گو به وین فرستاد. اما گفت‌و‌گوها بدون هیچ پیشرفتی به پایان رسید.

یک دیپلمات ارشد که در جریان جزئیات پرونده هسته‌ای ایران قرار دارد به پولتیکو گفت «احتمال دارد» که در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، در واکنش به امتناع ایران از همکاری با آژانس، قطعنامه‌ای تصویب شود. این دیپلمات گفت: «زمان زیادی بدون هیچ پیشرفتی سپری شده است. چه کار دیگری می‌شود کرد؟»

اما در ادامه افزود که هنوز تصمیم رسمی در مورد قطعنامه گرفته نشده و متن پیش‌نویس آن در اختیار اعضا قرار نگرفته است.

یک دیپلمات ارشد دیگر در تایید گفت صدور قطعنامه محتمل‌ترین سناریو است. هر دو دیپلمات از پولتیکو درخواست کردند به‌دلیل حساسیت موضوع مورد بحث، نامشان فاش نشود.

تصویب قطعنامه در انتقاد از رفتار ایران در حالی است که تحولات جاری احیای برجام را تقریبا ناممکن کرده است. سرکوب خشونت‌آمیز اعتراض‌های دو ماه اخیر در ایران آمریکا و کشورهای اروپایی را واداشته است تا به‌دلیل نقض حقوق بشر، تحریم‌های بیشتری علیه تهران وضع کنند. اقدام ایران به ارسال پهپادهای انتحاری به روسیه که در جنگ اوکراین استفاده می‌شوند مورد دیگری است که تحریم‌های بیشتر غرب علیه تهران را در پی داشته است.

باید منتظر ماند و دید آیا گره پرونده هسته‌ای ایران که هرروز کورتر می‌شود سرانجام باز خواهد شد یا خیر.