آشکارسازی ۸۰ نوترینویی که از دل سیاهچاله‌ای عظیم به سوی زمین آمده‌اند

این کشف دریچه‌ای به روی نجوم نوترینو می‌گشاید و از نوترینوها برای کاوش در بخش‌هایی از کیهان استفاده می‌کند

رصدخانه آیس‌کیوب، ۸۰ نوترینو پرانرژی را از مسیه ۷۷ آشکارسازی کرد - NASA, ESA, André van der Hoeven

ستاره‌شناسان، ذرات نوترینو با انرژی بالا را در کهکشان فعال «مسیه ۷۷» ردیابی کرده‌اند و [محل انتشار آن‌ها را] به منابع نقطه‌ای شناخته‌شده این ذرات، که به سختی تشخیص داده می‌شوند، افزوده‌اند.

این کشف، دریچه‌ای به روی نجوم نوترینو می‌گشاید و از نوترینوها برای کاوش در بخش‌هایی از کیهان استفاده می‌کند که به سختی تن به مشاهده می‌دهند- [بخش‌هایی] مانند ناحیه مسدودشده غبارآلود در اطراف سیاهچاله کلان‌جرم در مرکز [کهکشان] مسیه ۷۷. وقتی سیاهچاله‌های کلان‌جرم در مرکز کهکشان‌‌ها، مواد را می‌بلعند، مقادیر عظیمی پرتو، از جمله پرتوهای گاما، ساطع می‌کنند و مراکز کهکشانی آن‌ها [تحت عنوان «هسته کهکشانی»] «فعال» در نظر گرفته می‌شود.

اما جایی که پرتوهای گامای «مسیه ۷۷» با ماده متراکمی مسدود می‌شوند که هسته کهکشان را پوشانده است، نوترینو تقریبا بدون جرم و با بار خنثی، می‌تواند از آن عبور کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

هانس نیدرهاوزن، [محقق] پسادکتری و تحلیلگر دانشگاه ایالتی میشیگان، در خصوص مطالعه جدیدی که پنجشنبه [۳ نوامبر- ۱۲ آبان] در مجله «ساینس» منتشر شد، در اظهاراتی گفت: «مدل‌های اخیر از اطراف سیاهچاله‌ در این اجرام، نشان می‌دهد که گاز، غبار و تابش، باید [قاعدتا] جلو پرتوهای گاما را بگیرند. در غیر این صورت [در صورت موجود نبودن گاز و غبار]، [پرتوهای گاما باید قاعدتا] همراه با نوترینوها بیایند. «این آشکارسازی نوترینو از هسته [مسیه ۷۷]، درک ما را از محیط پیرامون سیاهچاله‌های کلان‌جرم افزایش می‌دهد.»

نوترینوها به الکترون‌ها شبیهند، اما با داشتن بار خنثی و تقریبا بدون جرم بودن، برهم‌کنش بسیار ضعیفی با سایر مواد و انرژی دارند. آن‌ها به دو صورت پدید می‌آیند؛ نوترینوهای کم‌انرژی و نوترینوهای پرانرژی.

نوترینوهای کم‌انرژی در فرایندهای گرماهسته‌ای، نظیر آنچه در مرکز خورشید پدید می‌آید، تولید می‌شوند. این باور وجود دارد که نوترینوهای پرانرژی، به این معنی که تا سرعت‌های بسیار بالاتری شتاب گرفته‌اند، در اثر برخورد پرتوهای کیهانی با انرژی بالا در فضا تشکیل شده‌اند.

کوهتا موراس، استاد فیزیک دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، در دیدگاهی‌ که در [حاشیه مقاله] کشف یافته‌های جدید «مسیه ۷۷» در [مجله] «ساینس» انتشار یافت، نوشت: «آشکار کردن خاستگاه نوترینوهای کیهانی و رابطه بین نوترینوها، پرتوهای گاما و پرتوهای کیهانی برای رمزگشایی فرایندهای بنیادین که در سراسر گیتی رخ می‌دهند، بسیار مهم است.»

رصدخانه نوترینوی «آیس‌کیوب» (IceCube Neutrino Observatory) بنیاد ملی علوم [آمریکا] به منظور آشکارسازی نوترینوهای پرانرژی، ابزارهای حساسی را در [زیر] یک میلیارد تن یخ در [عمق] یک و نیم مایلی (۲.۵ کیلومتری) زیر سطح قطب جنوب مدفون کرد. رصدخانه «آیس‌کیوب» در سال ۲۰۱۸، نخستین منبع نقطه‌ای شناخته‌شده نوترینوهای پرانرژی را آشکار کرد، [و منبع آن] «تی‌ایکس‌اس ۰۵۶+۰۵۰۶» (TXS 0506+056)، کهکشانی فعال در فاصله چهار میلیارد سال نوری از ما [بود] که فوران‌هایی از تابش [ذرات نوترینو] را مستقیما به زمین ساطع ‌می‌کرد.

«مسیه ۷۷» در فاصله ۴۷ میلیون سال نوری از زمین، [در قیاس با آن] بسیار نزدیک‌تر است و آن را به یکی از نزدیک‌ترین منابع شناخته‌شده نوترینوهای پر‌انرژی تبدیل می‌کند.

رصدخانه «آیس‌کیوب»، ۸۰ نوترینو پرانرژی را از «مسیه ۷۷» آشکارسازی کرد و با تحقیقات بیشتر، انتشار نوترینوهای «مسیه ۷۷» می‌تواند معیاری باشد که مشاهدات نجومی نوترینوهای آینده با آن مقایسه شود.

فرانسیس هالزن، استاد فیزیک دانشگاه ویسکانسین-مدیسون، پژوهشگر اصلی مطالعه جدید، در اظهاراتی گفت، «یک نوترینو [به تنهایی هم] می‌تواند منبعی را مشخص کند. اما تنها یک رصد با نوترینوهای متعدد، هسته پنهان پرانرژی‌ترین اجرام کیهانی را آشکار می‌کند.» اگرچه [این] ۸۰ نوترینو نیز برای پاسخ به تمام پرسش‌های تیم او کافی نیستند، «قطعا گام بزرگ بعدی به سوی تحقق نجوم نوترینویی به شمار می‌روند».

© The Independent

بیشتر از علوم